ad Laurentium Medicem elegia
Tu quoque praelustres Medicum subiture penatesCompita qua latas explicuere vias,
I, liber, ausoniae mondum vetus incola terrae;
I, pete sublato tecta superba gradu.
5Illic invenies qui lydi signa leonis
Qui sancta etruscas pace tuetur opes:
Illum tu celso praesignem vertice nosces;
Ne dubita, certas porriget ille notas.
Et sive argutis sociantem carmina nervis
10Offendes, clario carmina digna deo;
Sive fluentini turba stipante senatus
Versantem patriae pondera magna suae;
Siste, liber, moneo, procul inde, et comprime gressum,
Comprime fraenatos ore tacente modos.
15Inde ubi te capitis nutu dextraque vocarit,
Haec illi nostro nomine dicta refer:
Maxime Laurenti, syllanae gloria gentis,
Laurenti, medicae nobilitatis honos,
Ille tuus vates qui me per turbida duxit
20Aequora, qui longum carpere iussit iter;
Quo duce, romuleas nuper delatus in oras,
Effugi argolicos per freta longa lares;
Quique meum semper memori solet ore referre
Te placida fratrem substinuisse manu;
25Ille tuas, inquam, vates me mittit in aedes
Qui referam grandi tristia bella pede.
Et rogat excipias blando mitissime vultu,
Ut liceat pleno fundere vela sinu.
Quod si maeonia non iunxit carmina plectro,
30Nec potuit tanta bella sonare tuba,
Quid mirum? Saevi dudum fera munera Martis
Aggreditur, tenui non adeunda pede.
Ante cupidineas plectro leviore sagittas,
Ante pharetrati luserat arma dei:
35Nunc opus est graviore lyra, dum nostra referre
Bella cupit latiis emodulanda sonis.
Si tamen ipse regas puppim, si carmina vatis
Detineant aures qualiacumque tuas,
Contrahet angusto validas in pectore vires,
40Et pede non humili dardana bella canet.
Inde ubi Maeonium latiis invexerit oris,
Excipiet fortes area maior equos,
Attonitoque tuas cantabit pectine laudes;
Materiam sacri carminis ipse dabis.
45Tum, Volaterra, suis iterum vexabere chartis,
Nequicquam celsis edita culminibus:
Pergama, Tantalidae bello superata bilustri,
Aeternum Danais iam peperere decus;
Sed tibi, vix unum cum Delia iunxerat orbem,
50Perfidiae ponas nunc Volaterra dedit.
Interea, magni divinum carmen Homeri
Dum referet, timidae dirige vela ratis;
Annue victuris conanti intexere chartis
Proelia maeonia concelebrata lyra.
55Sed iam longa mora est: dextro, liber, omine curre;
Exciderintque tibi ne mea iussa cave.
Namque ego, siquid habent vatum praesagia veri
Quos avium cantus et vaga penna monet,
Auguror excipiet blando Laurentius ore.
60O faveat nostro Cynthius augurio!
At postquam adeversas acies fulgentibus armis
Ornavere duces, sonitu et clangore feruntur
Dardanidae. Qualis nigro sonat aere quondam,
Cum rapidos imbres gelidae cum frigora brumae
5Clangentes fugere grues, ad terga volantes
Oceani, letumque viris caedemque ferentes
Pygmaeis, quos mane novo in fera proelia poscunt.
At Danai, ardentes socias defendere vires,
Martis anhelabant furias, tacitique ruebant.
10Ac veluti cogente noto quum vertice montis
Assurgit caligo, ovium non aequa magistris
Nocte tamen furi melior, deprendere tantum
Quisque potest oculis quantum transmittere saxo;
Sic Danaum pedibus sinuosa volumina nigri
15Pulveris insurgunt subito, campumque secabant.
Obvia sed postquam rapido vestigia gressu
Contulerant, primus se se effundebat in hostem
Pulcher Alexander; celeris qui tegmina pardi
Induerat latis humeris, arcumque sonantem
20Fulmineumque ensem atque aeratae cuspidis hastas
Concutiens geminas, proceres in bella ciebat
Argolicos secum duro concurrere marte.
Quem postquam minor, in duri certamina Martis
Ante acies longe gradientem, agnovit Atrides,
25Ut validus magno gaudet leo corpore praestans,
Quem stimulat ieiuna fames, si forte fugacem
Conspexit capream aut surgentem in cornua cervum;
Quod si illum rabidique canes viridisque iuventus
Insequitur prosperans, captos vorat ore cruento;
30Sic ille aspiciens hostem, mox pectore toto
Gaudia concepit, currumque repente relinquens
Desiliit, meritas ardens exposcere poenas.
Hunc ubi pugnantes inter bellare priores
Novit Alexander, gelida formidine mentem
35Concussus, letum effugit sociosque petivit.
Sic ubi quis cernit nemoroso in monte draconem.
Avertit gressum, tremulos pavor occupat artus
Attoniti, pallorque genis exsanguibus errat;
Sic se se ad populum cursu trepidante recepit
40Continuo Paris, et magnum vitavit Atridem.
Quem subito rapidis incessit vocibus Hector:
Insignis forma, Paridis cognomine falso,
Proditor, insano mulierum turpis amore,
Lurida sensisses utinam tu fata priusquam
45Vidisses charam sobolem dulcesque hymenoeos!
Hoc vellem; cunctosque magis, miserande, iuvaret.
Quam sic ante oculos aliorum cedere pugna.
Ergo nunc merito populus ridebit Achivum,
Insignem ante putans bello; quod splendidus ornat
50Te decor, at nullo pugnandi robore fulges.
An talis valido stipatus milite classem
Solvisti ex Apia, quum dulci coniuge fortem
Privasti regem, crudelia damna parenti
Molitus patriaeque tuae, sed gaudia saevis
55Hostibus atque ipsi, infelix, tibi dedecus ingens?
An forti conferre manum vitabis Atridae,
Illum ausus quondam grata viduare puella?
Non tibi succurrent citharae, Venerisque beatae
Munera, non forma aut crines, cum perlitus atro
60Pulvere succumbes. Nimium sed dardana pubes
Formidat; quae te lapidum non tegmine duro
Iam dudum operuit meritoque affecit honore.
Dixerat haec. Placidoque Paris sic excipit ore:
Debita quod nobis. Hector, convicia fundis,
65Cor viget usque tibi, ferratae more securis
Quae validum findit robur, doctaque sonantem
Fabricat arte ratem, iuvenem quoque viribus auget
Gestantem; sic indomito tu pectore fulges.
Non tamen obiicias Veneris sacra munera nobis
70Purpureae: nulli magnorum spernere fas est
Inclyta dona deum: neque enim caelestia quisquam
Sponte capit, verum haec superis mittentibus adstant.
Quod si tantus amor duro me opponere bello,
Nunc alii sedeant Teucri fortesque Pelasgi;
75At mecum ferro certet Menelaus, et arma
Expediat: mox qui bello superabit, opesque
Accipiat pulchramque Helenen. Vos iungite foedus,
Vos pacem firmate animis: tum Pergama Teucros
Detineant; Graium populus velocibus aptum
80Argos equis repetat, terramque invisat achivam.
Haec ubi dicta dedit, gaudens fortissimus Hector
Extemplo se se Teucris pugnantibus infert:
Et mediam rapiens hastam, fulgentia sistit
Agmina. Sed Danai nervo exturbante sagittas
85Torquebant, durisque urgebant Hectora saxis;
Verum ingens toto clamavit pectore Atrides:
State, viri, nec tela manu diffundite, Grai,
Ut quaecumque sedent animo iam proferat Hector.
Dixerat. Absistunt, tacitique silentia servant
90Argolici. Bonus extemplo sic incipit Hector:
Accipite, o Danai, fortesque in bella Pelasgi,
Consilium Paridis qui solus proelia movit.
Dardanias iubet ipse acies atque agmina Graium
Detraehere arma humeris duroque absistere marte;
95Et secum ferro certet Menelaus, et arma
Expediat: tum qui bello superabit, opesque
Accipiat pulchramque Helenen. Mox aurea cunctos
Pax habeat, socient dextras et foedera iungant.
Talia Priamides; tenuere silentia cuncti.
100Quem sic arguto Menelaus suscipit ore:
Me quoque nunc audite, viri; nam pectora torquet
Nostra dolor, cupio populum iam marte cruento
Amovisse omnem: vos, mille pericula passi
Me propter Paridemque simul, finite labores;
105At nostrum pereat quem mors et tristia belli
Fata manent, alii sedeant pugnamque relinquant.
Nunc agnum Phoebo niveum, sed velleris atri
Ferte agnam Terrae; ast alium nos inde feremus
Caelicolum regi. Veniat qui foedera iungat
110Mox Priamus; neque enim infidis iam credere natis
Est animus, neu quis pacemque et foedera rumpat.
Usque leves pendent iuvenili in pectore sensus;
Acta senes cernunt, et quae ventura trahantur.
Sic ait. Ardentes Teucri fortesque Pelasgi
115Laetantur, durosque putant finisse labores.
Iam celeres cohibentur equi, iam fortibus armis
Expediunt humeros acies terraeque reclinant;
Et prope contractor discreti limite sistunt.
At geminos Hector sacram dimittit in urbem
120Praecones, referant qui puri velleris agnos,
Et Priamum accersant. Graium quoque ductor Atrides
Talthybium ad naves mittit, qui perferat agnum:
Ille volat celeri transmittens aequora passu.
Aurea dehinc Helenae se nuntia contulit Iris,
125Laodices vultum simulans; quae, maxima forma
Natarum Priami, troiano Antenore natum
Connubio fovit gaudens Helicaona regem.
Illa quidem duplicem percurrens pectine telam,
Clausa domo vacua, saevi longo ordine belli
130Egregium variabat opus, certamina pingens
Quae nuper vacuo gesserunt aequore campi
Se propter Graiumque acies et dardana pubes.
Ad quam sic roseo Thaumantias ore locuta est:
Eia age, nympha, veni; populi fulgentia cernes
135Agmina belligeri, quis dudum cernere ferro
Mos fuerat, duri linquentes munera Martis
Defigunt tellure hastas et scuta reclinant.
Sed Paris et validus campo Menelaus aperto
Concurrent; mox quem victoria certa sequetur,
140Continuo gaudebit ovans te coniuge felix.
Sic fatur; dulcemque animo succendit amorem
Coniugis antiqui, patriae simul atque parentum.
Illa domum, niveo defendens corpus amictu,
Deserit, et lacrimis oculos irrorat obortis;
145Quam geminae incessu famulae comitante sequuntur,
Insignis vultu Clymene, pyttheis et Aethre.
Protinus ad Scaeas venit moestissima portas.
Hic iuxta Priamumque et Panthoon atque Thymoetem,
Lampumque et Clytium, Martisque Hicetaona prolem,
150Ucalegon atque Antenor consultus uterque,
Dardanii sedere senes; quis longa senectus
Ardorem excussit belli, sed pectore dulces
Fundebant voces. Patula sic arbore quandam
Perrumpunt silvas cantu florente cicadae.
155Tales dardaniae sevabant culmina portae.
At simul incessu tacitum subducere gressum
In turrim videre Helenen, sic quisque profatur:
Non pudet Argivum populos atque agmina Troum
Ferre diu tantos hac pro muliere dolores:
160Illa quidem forma divarum vultibus aequa est;
Sed, talis quamvis, redeat patriamque revisat,
Ne nobis triste exitium natisque relinquat.
Talia dicta dabant. Priamus tum voce puellam
Affatus: Venias, animo gratissima, dixit,
165Nata, meo; veteremque, oculo properante, maritum
Cognatosque simul dulcesque videbis amicos.
Non mihi tu belli causa es, sed numina divum.
Quin, age, pande viri nomen qui pectore lato
Prominet Argivis: praestantes vertice summo
170Nempe alios cerno; sed cui sit corpore tanta
Maiestas, numquam licuit deprendere visu:
Regia forma viri cunctos excedit Achivos.
Dixerat. Illa seni placido sic ingerit ore:
Fas mihi, care socer, tua semper iussa vereri.
175Atque utinam miserae lux illa extrema fuisset,
Cum thalamum fratres natam sociasque relinquens
Huc adii comitata Parim! Sed numina postquam
Sic voluere deum, gemitu mea pectora vexo.
Nunc adeo quae scire cupis, rex maxime, promam:
180Insignem bello atriden Agamemnona cernis,
Iustitiaque bonum gentes fraenare superbas;
Qui mihi iam levir fuerat, dum fata sinebant.
Haec ubi dicta, senex illum admiratur, et infit:
O felix nimium Atride, nimiumque beate,
185Cum tot Graiorum populi tua iussa capessant!
Vitiferas quondam Phrygiae delatus ad oras
Illius innumeros vidi telluris alumnos,
Mygdonis atque Otrei turmas, quo tempore castra
Sangarii circum ripas fixere sonantis.
190Namque ego tunc bello auxilium praebere cruento
Lectus, amazoniae simul advenere phalanges.
Sed Danaum plures campo funduntur aperto.
Inde senex, acie solertem ut vidit Ulyssem:
Nunc etiam mihi, nata, refer quis proximus, inquit,
195Ille mycenaei minor est qui vertice regis,
Sed validis praestans humeris et pectore lato.
Gramineum laedunt fulgentia tegmina campum,
Aeratas obit ipse acies Danaosque pererrat:
Sic aries, nitido spectandus vellere, quondam
200Itque reditque vias, niveum cum lustrat ovile.
Dixerat. Alternaque Helene sic voce secuta est:
Hic vafer est magni natus Laertis Ulysses,
Aspera quem duris Ithace nutrivit in arvis,
Omnia consilia et fraudes perquirere doctus.
205Tum sic Antenor prudenti est ore locutus:
Vera refers, mulier, nec te mendacia tangunt;
Nam quando iliacas orator venit in arces
Te repetens, fortisque simul Menelaus, utrumque
Hospitio excepi; iuvenumque expendere summum
210Contigit ingenium atque arcanos pectoris astus.
Hic cum se arrecti populo ingessere coacto,
Praestabat latis humeris et vertice Atrides;
Mox Ithacus maior visus, dum sedit uterque.
Sed cum progressi in medium consulta referrent,
215Orabat paucis raptim pelopeius heros
Dulcisonas fundens voces: non futilis ille.
Non verbosus erat. Verum annis maior Ulysses
Deiecto surgens figebat lumine terram;
Immotumque tenens sceptrum, non ulla diserti
220Signa dabat; stultum certe iratumve putares:
At simul ingentem fundebat pectore vocem
Et nivis hibernae certantia verba procellis,
Non alius magno se se conferret Ulyssi,
Namque oris formam eloquio vincebat honestam.
225Dixerat. Inde senex Aiacem lumine cernens;
Quisnam, inquit, iuvenis porrecto corpore surgens
Ille est, qui toto despectat vertice Graios?
Sic Priamus. Contraque Helene sic protinus addit:
Hic murus Danaum populo est, fortissimus Aiax.
230Haud procul hinc, Cretum ducibus circumdatus, ingens
Constitit Idomeneus; patriae quem litora terrae
Linquentem saepe, hospitio tectisque recepit
Insignis bello maioris frater Atridae.
Cunctorum mihi nunc procerum datur ora tueri
235Argivum, et certo signarem nomine cunctos:
Sed geminos nequeo deprendere lumine fratres,
Quos mecum partu genitrix pulcherrima fudit,
Cestibus egregium Pollucem et Castora fraenis;
Aut petiere quidem rhoeteum puppibus aequor,
240Sed pudet aeratis se nunc inferre catervis,
Cum metuant nostram lacerantia iurgia famam
Dixerat. Ast illos genitali viscere tellus
Ceperat in patriis durae Lacedaemonis oris.
Et iam dardaniam praecones sacra per urbem
245Gestabant, ovium foetus et munera Bacchi
Abdita villoso lascivae tegmine caprae.
Fulgentem praeco Idaeus cratera tenebat,
Aureaque ardenti radiantia pocula testa.
Tum sic hortatur regem, atque ita protinus infit:
250Surge age, te Danaum proceres atque agmina Troum,
Laomedontiade, accersunt qui foedera iungas.
Nam Paris et validus campo Menelaus aperto
Concurrent; mox qui bello superabit, opesque
Accipiet pulchramque Helenen: nos foedera cuncti
255Iungemus pacemque animi: tum Pergama Teucros
Servabunt, Graium populus velocibus aptum
Argos equis repetet terramque inviset achivam.
Ut fatus, timuit Priamus, sociisque vocatis
Iungere equos mandat; cuncti sua iussa facessunt.
260Tum prior insurgens curru se subiicit alto
Ipse, manuque simul faciles detorquet habenas:
Intulit hinc rapidis Antenor membra quadrigis;
Mox ambo Scaeae tendunt ad limina portae,
Effusique leves adigunt in plana iugales.
265At simul admisso petierunt agmina cursu,
Demittunt arvis gressum, mediisque seniles
Immiscent artus populis. Tum magnus Atrides,
Et dux nerithiae gentis consurgit Ulysses.
Inde parat foedus praeconum sedula turba,
270Atque onerat miti crateras munere Bacchi,
Et regum digitos infusa perluit unda.
Tum bonus Atrides sublatum tegmine cultrum
Diripit (hunc nitidi vaginae aptaverat ensis)
Agnorumque comas niveo de vertice tondet,
275Quas ducibus certo dispensant ordine cunctis
Praecones; fusamque Atrides pectore vocem,
Et geminas cum voce manus, ad sidera tendit:
Iupiter omnipotens, idaeo in vertice regnans,
Et tu, Sol, qui cuncta vides quique omnia sentis,
280Fluminaque, et tellus, angustaque Tartara poenis,
Qui regitis sontesque animas et inania regna,
Este mihi testes, et firmum iungite foedus.
Dardanio si fors Paridi victoria cedet,
Tyndarida accipiat gaudens, opibusque fruatur;
285At nos fluctivagis relegemus coerula proris:
Sin nostrum adierit fratris victoria martem,
Reddat opes nobis atque Helenen troiana iuventus,
Et Danaum populo meriti referantur honores
Postera venturi quos noscat temporis aetas.
290At mihi si Priamus, Priami si regia proles,
Cum Paris occiderit ferro, non omnia servent,
Instaurabo acies et tristia proelia Teucris,
Pergama dum nostro procumbant ardua bello.
Sic fatus, cultro stomachum fulgente reclusit
295Agnorum, et tremulo quatientes viscera motu
Deposuit terrae, nigro manante cruore.
Tum pateras complent hausto cratere micantes,
Et terram Baccho libant, superosque precantur.
Atque aliquis coelum suffigens lumine fatur:
300Iupiter omnipotens ac cetera numina divum,
Qui primus pacem hanc nobis et foedera rumpet,
Sic illi et natis cerebrum fundatur ut ista
Vina fluunt terrae, Veneris quoque gaudia iungant
Externis carae uxores et iura resolvant.
305His superum genitor surdas obstruxerat aures.
Tum Priamus tales effudit pectore voces:
Accipite haec animis, Teucri fortesque Pelasgi;
Ipse quidem verso repetam nunc Pergama cursu,
Quod nequeam, pugnas nato miscente, paternos
310Conscelerare oculos et tristia bella tueri.
Nam superi norunt omnes superumque creator,
Sanguineo moribundus humum quis vertice tundet.
Sic ait; et nitidos in currum sustulit agnos,
Ascenditque simul, lentasque retorsit habenas:
315Intulit hinc nitidis Antenor membra quadrigis:
Et tandem iliacas versi referuntur ad arces.
Hic Hector Priami soboles et dius Ulysses
Planitiem ingentem pugnae metantur in usum;
Inde vagas quatiunt aerata casside sortes,
320Qui prior intorto succendat proelia cornu.
At populi orabant tensis ad sidera palmis,
Atque aliquis geminae sic fatus in agmine turbae est:
Rex superum, idaeis praesignis gloria montis,
Qui prior hoc genti bellum commovit utrique,
325Da, precor, alme Tonans, inimica occumbere dextra;
Nos vero aeterno devinctos foedere serva.
Sic ait. Inde oculos avertens maximus Hector
Concusso Paridis suffudit tegmine sortem.
Extemplo sedere alii; iuxtaque fugaces
330Quadriiuges aderant, versisque coloribus arma.
Inde Paris nitido squalentia tegmina ferro
Circumdat latis humeris; ocreisque nitentes
Laevibus includit suras, ubi plurima curvo
Argento irradians iuncturas fibula mordet;
335Inde lycaonium fratris spectandus in armis
Thoraca induitur; collo suspendit acutum
Mox ensem, argenti claro fulgore micantem;
Tum laevam ingenti clypeo tegit; ardua fulvam
Cassida caesariem cauda praesignis equina
340Integit extemplo; et dextrae gravis incubat hasta.
Nec secus egregiis stabat Menelaus in armis.
His actis, geminae surgunt in limite gentis,
Quisque truces oculos hostili in corpore fixus.
Protinus adstantum subitus pavor occupat artus.
345Illi demenso stant cominus aequore campi;
Crispantesque graves hastas ingentibus iras
Accendunt stimulis. Tum primus troius heros
Fulmineam validis emittit viribus hastam;
Illa volans clypei fulgenti umbone corusci
350Incidit, obtusaque ad terram cuspide fugit.
Hic ferro Atrides praefixum robur acuto
Iam dudum in Paridem librans, ita ad aethera fatur:
Omnipotens genitor, da nostro occumbere ferro
Dardanium Paridem, meritasque exsolvere poenas,
355Ut metuant omnes venturum semper in aevum
Hospitium violare sacrum et confundere pacem.
Sic fatus, magnum contorquet robur in hostem,
Et clypeum ingentem valido transverberat ictu,
Thoracisque moras varii tunicamque recludit
360Extemplo, ad mediam teritur qua sutilis alvum.
Ille nigram abducto vitavit corpore mortem.
Tum bonus Atrides nitidum consurgit in ensem
Arduus; et summas galeae dum percutit oras,
Dissiluit multo perfractus fragmine mucro.
365Ille gemens caeloque advertens lumina fatur:
Rex divum omnipotens, crudeli pectore nullus
Est tibi par superum: ferro punire cruento
Sperabam demens hostem; nunc debilis ictum
Destituit mucro, nec summum vulnere corpus
370Lancea perstrinxit nostro contorta lacerto.
Sic fatus, nitido surgentem vertice conum
Arripiens, hostem Danaum torquebat in agmen:
At miseri fauces urgebat sutile vinclum
Fulgentis galeae molli sub gutture fixum.
375Traxissetque illum vacuo de limite campi
Inachius ductor, rapido ni concita cursu
Fortia rupisset laxatis vincula nodis
Alma Venus: galeam dextra protraxit inanem
Tantalides, Graiumque illam provolvit in agmen;
380Sedula quam subito sociorum turba prehendit.
Dumque redit nigrum cupiens haurire cruorem
Robore ferrato, iuvenem Cytherea paventem
Abstulit, ut facile est magnis posse omnia divis,
Et multo nebulae circum dea fudit amictu.
385Mox illum thuris placidum exhalante vaporem
Constituit thalamo; Scaeaeque ad limina portae
Intendens, Helenen adiit, quam plurima circum
Turba nurum steterat. Nitida tum veste trahebat,
Ambrosiaque manu deducens horrida vultum
390Lanificae simulavit anus, quae plurima quondam
Cara therapneae mollibat pensa maritae,
Dum lacedaemonios habitaverat illa penates.
Hanc Venus effingens, tremulo sic edidit ore:
Ad Paridem converte gradum, Ledaea, vocantem,
395Appulit in thalamos qui iam testudine comptos;
Non illum saevi nigro de pulvere belli
Sed levibus credas nuper cessisse choreis,
Aut illas petere et molli se accingere ludo.
Sic ait, et stimulos acres sub pectore vertit.
400Quae postquam divae cervicem lumine pulchram
Fulgentesque oculos et candida pectora novit,
Obstupuit, dulcique graves dedit ore querelas:
Quid me iterum, dixit, miseram dea fallere tentas?
Anne aliquam rursus Phrygiae extorquebis in urbem
405Maeoniosve lares, siquis tibi forsan et illic
Gratus adest hominum? Quae nunc fallacia nectis
Verba, simul campi Menelaus in aequore vicit,
Et trahere invisam graias me quaerit in urbes?
Quin, age, iam pridem sequere, et fulgentia caeli
410Sidera flammigerumque polum, Cytherea, relinque,
Atque illum observa, dum longo fessa labore
Fies servati coniunx aut serva mariti.
Ipsa quidem, turpe est etenim, sociare recuso
Iam Paridi thalamum, neu verbis improba carpat
415Iliadum me turba nurum cumuletque dolores.
Tum Venus iratam sic protulit aurea vocem:
Irritare meam, infelix, iam desine mentem,
Neu cogar longos odio subvertere amores;
Namque ego, si peres, inimica in bella Pelasgos
420Dardaniosque adigam, et te lurida fata sequentur.
Haec ubi dicta dedit, passu Ledaea timenti
Prosequitur divam, nullo cernente, beatam,
Aurea defendens nitido velamine membra.
Atque ubi surgentes Paridis tetigere penates,
425Ad solitos famulae se se vertere labores;
Illa viri thalamum petiit testudine tutum,
Quam placidis ridens stratis Ericina locavit.
Inde sedens, oculisque Parim defixa modestis:
Venisti, argolici pugna devicte mariti,
430Atque utinam hostili cecidisses vulnere, dixit,
Olim qui valido Menelaum vincere ferro
Iactabas demens. Age, nunc, in proelia posce
Magnanimum Atriden, iterumque lacessere pugna
Incipe belligerum iuvenem; temeraria rursus,
435Admoneo, ne tu secum certamina iungas,
Ni cupis exciso pertundere vertice campum.
Sic ait. Alternoque Paris sic excipit ore:
Desine iam gravibus convicia fundere dictis,
O dulcis coniunx. Nunc me superavit Atrides
440Palladis auxilio; posthac crudelia nostro
Vulnera marte feret: sunt et mea numina contra
Multa mihi. Sed iam Veneris sociemus amico
Gaudia laeta toro: numquam mea pectora tanto
Vulnere fixit Amor, vel cum fluitantia remis
445Aequora dispellens, placida Lacedaemone raptam
Te duxi, virgo, ad Cranaen; haec insula dulci
Connubio primum geminos sociavit amantes;
Ut mea nunc lentis uruntur pectora flammis.
Sic fatus, prior in lectum se subiicit altum,
450Quem tenera assequitur coniunx: sic ambo nitenti
Accubuere toro, molli languore soluti.
At geminas ardens acies Menelaus obibat,
More ferae absentem nequicquam in pulvere campi
Vestigans Paridem: non illum troia pubes,
455Non socii graio potuere ostendere regi;
Nec si conspiciant, Paridis reverentia Teucros
Detineat, sed quisque duci ostendisset achivo.
Namque erat ille suis pallentis imagine mortis
Invisus pariter cunctis. Tum maior Atrides:
460Accipite haec, inquit, Troesque et dardana pubes,
Et Troum socii. Campum Menelaus apertum
Solus habet, sequiturque suum victoria martem:
Ereptas nunc victor opes Helenenque reposcit;
Reddite, et Argolicis meriti referantur honores,
465Postera venturi quos norit temporis aetas.
Talibus Atrides. Danai simul ore fremebant.
