This text is part of:
View text chunked by:
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
Cantatur victor certanti Carolus ore,
Atque nova Gallus coniuge gaudet ager.
1 Laure, quid absentem tumida me voce lacessis?
En adsum intrepidus, nec bella indicta recuso
Garrulitate tua Torvo quid lumine Cedrum
Respicis instantem? fumo non terreor illo
5Quem lagana emittunt paleis ferventia tostis.
2 Nubila si fulgens in tempora vertitur aer,
Nil mirum est, viso cum capra haec marcida faeno
Vitanda irritet religatum cornua taurum.
3 Audes rasa pecus crepitu balare trementi?
10Seu levibus calamis libeat, seu voce sonora,
Sive agili saltu aut forti certare palaestra
Aut iaculo celeri, iam iam mora segnis abesto.
4 O quanta infelix opprobria victus habebis,
Omnia si fuerint praesenti emissa duello
15Hoc inclusa sinu cerebroque reposta profundo.
Codrus.
Scilicet occulti cerebroso in vertice grylli,
Innumerusque sinu cimex manabit olenti,
Spurcius aut animal, passu cui plurimus arto
20Seu pes digna dedit, longus seu nomina pedor.
5 Non est abiecti nisi vox audita cuculi.
Quid brevis iste pulex, quid vilis homuncio possit,
Parvula quem solo formica voraret hiatu?
6 Ipse cani similis scabioso semper apertis
25Dentibus oblatras, morsu laniasse rapaci
Nescius et quemvis pronus tremuisse minantem
Et timidam cepisse fugam tritasque latebras.
Efficiam toto fluxas de corpore guttas
Defessa excutias dextra laevaque madenti.
7 30Tu me sudantem efficies qui frigore nudus
Assiduo confectus eas digitosque coactos
Calfacias pleno solis cum flatibus ore?
Mene putas vilem, digitos quod ruptus hiantes
Calceus ostendat, scissa est quod vestis utroque
35Ex umero pendens, et crassa cannabe suta?
Extensane homines palma metiris ineptos?
Gratior hic habitus, quam me vicinia furem
Defraudata vocet. Furto sunt nota patenti
Pallia quae gestas; piceatis omnia palmis
40Tacta rapis; quid, si suspendia digna parentur?
8 Hoc, nisi conticeas, illisum hastile cerebrum
Sanguineoque solo fundet caput undique fractum.
9 Crebros puncte nimis calces extendis aselle.
Nunc tua nudarem detracta viscera pelle,
45Quam ferres proprio, victus ceu Marsya, dorso;
Sed bonus ecce venit media inter iurgia Pinus.
Pinus.
Arrectum cur, Laure, pedum? cur, Cedre minator,
Saxa parata tenes? num vos male sana furentes
50Armatas conferre manus dementia cogit?
Iamque truces iras, iamque aspera mittite bella,
Et vicibus certate piis; me iudice certa
Pignora ponantur, quae pura et candida virtus,
Non odium letale, gerat, nec pugna cruenta.
10 55Sis ingrata licet crocitanti gutture cornix,
Et dispar certamen eat, tamen ista subibo
Proelia vel raucis numquam dignanda cicadis.
11 Garrula limoso quid gurgite rana coaxas?
Pignora quid cessas tantam excludentia litem
60Ponere? certantes solus probet exitus ambos.
12 Terribilem depono bovem palearia longa,
Cervicem immensam, latus ingens, cornua panda,
Hirsutas aures atque ubera plena ferentem.
Calcatam pes signat humum spatiosus, et ipsam
65Cauda notam verrit gressus demissa per imos.
13 Insignem maculis taurum candentibus addo.
Indomitam nulli cervicem subdit aratro,
Cornibus et rigidis pedibusque ferocibus arcet
Vincla iniecta procul, cunctique instare tremiscunt,
70Et pleni horrendis reboant mugitibus agri.
Sed cupidas compesce manus, ne mutua iam iam
Vulnera conspiciat litemque infestet amaram
Arbiter electus; vox est cantare parata.
Pinus.
75Incipe; communem medio me in caespite ponam,
Iurgia ne surgant factis inopina sinistris.
14 Musae felices, Musae, quae pectora semper
Nostra refovistis, Cedro dictate canenti.
A stipula semota levi monumenta precamur,
80Non tenui canna, vestro sed digna favore;
Res non parva venit, magnoque est ore sonanda.
Divinum Augusti partum et maiora referte
Incrementa dei triplex cui Gallia servit
Regnaque avita simul, ferro devicta potenti.
85Rex fuit, attonito solis qui nutibus orbi
Laetitiam incussit subitam trepidumque timorem.
Legitimi subiens socialia vincula lecti
Ipse Deum supplex humili sic voce rogavit:
"O pater omnipotens, caelum qui mobile et astra
90Ignea, qui liquidum pontum terramque rotundam
Aeraque immensum formas, tellure recenti
Primaevum qui fingis Adam costaque virili,
Heu, heu vipereis deceptam fraudibus Evam,
Si te principio veneror, si fine carentem,
95Atque unum trinumque simul, da gignere natum
Magnanimis similem proavis nec laude paterna
Degenerem, sed adhuc maiora et plura gerentem".
Vix ea finierat, gravida cum filius alvo
Materna conceptus erat. Fetuque soluto
100Silvestres coiere deae; pars lilia portat,
Pallentes aliae violas rubeosque hyacinthos,
Pars cingit roseis infantia tempora sertis.
Et tenera exsultans dulci cum melle labella
Irroravit apis; pariter longissima nentes
105Stamina volverunt concordi mente Sorores.
Postquam prima aetas rigidis instructa magistris
Exiit, et campo fuerat concessa potestas
Liberiore frui, procerum hastile movere
Atque artum in gyrum luctantia flectere colla
110Fortis equi didicit, fulvos agitare leones
Spumantesque apros, praedamque referre potitam.
Perdidit ut longa confectum aetate parentem,
Unanimi gratus populo moderamina sumpsit
Immatura puer, iustaque refrenat habena;
115Eminet et sensus iuvenili in corde senilis.
Haec cecinit Cedros; memores narrate Camenae
Congrua quae fuerint Lauri responsa sequentis.
15 Nunc nunc, Phoebe potens, modulanda in carmina vires
Funde tuas, ne turpe ac victum dedecus astem.
120Hunc etiam cantabo deam qui Marte secundo
Infestas acies sternit, gentesque superbas
Sub iuga demittit faciles reddentia mores.
Ecce Minor celeri superata Britannia bello
Paret, et insignis superest nova causa triumphi.
125Hunc si magnanimum tractantem proelia Caesar
Strenua vidisset, Romano Gallia numquam
Imperio subiecta foret. Pax aurea nuper
Et secura quies tranquillaque tempora florent.
Deposito squalore nitet nuptaque recenti
130Iubilat omnis ager vocemque ad sidera iactat,
Atque alium ex alio natum per laeta precatur
Tempora perpetuo productaque fila metallo.
Dum domus haec stabit solio subnixa verendo,
Afficiet varia totum formidine mundum
135Extollens sublime caput famamque perennem.
16 Arbiter indignus tanti certaminis adsum.
Hoc maior censura notet; nimis alta petuntur,
Iudicio non apta meo. Iam lite peracta
Et pacem aeternam laetasque adiungite dextras.
bucolica (W. P. Mustard, 1918).
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.