1. ad dominum Franciscum, Ferdinandi regis filium
Francisce, arragonum soboles pulcherrima regum,Romanos leta pellege fronte sales.
Nostra licet veteres non aequent carmina vates,
Moribus at cedit prisca Thalia meis.
5Nos sumus electae gentes, nos sancta propago:
Non decet obscenis scribere sacra modis.
Scripsi more novo, nullorum exempla secutus;
Da veniam, haud mirum est siqua nitore carent.
Magnanimo regi, qui Christi est cultor et ensis,
10Debuerant Christo carmina plena dari.
2. ad Angelum Politianum, poetam insignem
Ad te, iure potes, dum mittimus, Angele, carmen,Dicere: "Pestano mittis, inepte, rosas",
In Latium nobis magnum qui vertis Homerum,
Emula dum fingis carmina Virgilio.
5Sed nos defessi tandem post tertia lustra,
Carliadi optamus iam posuisse modum.
Ipsa tamen negat ire foras, nisi senserit esse
Iudicio tutam, Politiane, tuo.
3. ad Sassum mutinensem, iuvenem doctissimum
Sasse, decus Mutinae, Musarum gloria, Sasse,Quo nemo celeri doctius ore canit
Nec plura exacto scribit pede carmina vates,
Seu tusca eloqueris, sive latina facis.
5Salsior es Burcho, nostrumque imitare Petrarcam,
Et Mutinae cedit Bilbilis ipsa tuae.
Et tibi bis denis unus vix additur annis:
Quae facies, aetas quando virilis erit?
Simplicii interea doctique enygma Boeti
10Et discis quicquid scripsit Aristoteles.
4. contra Zoilum maledicum
Quod tentem imbelles elegos mutemque vicissimCarmina, me dicit Zoilus esse levem.
Instat, et inquirit causas cur aere canoro
Invicti sileam gallica bella ducis.
5"At non Virgilius, phrygii cum diceret arma
Aeneae, teneros lusit et ipse iocos".
Non uno iocunda cibo sunt prandia, quamvis
Sit pinguis, solus si modo turtur erit.
Sic iuvat interdum lassae fastidia mentis
10Vel tenui risu, vel revocare ioco.
5. contra carpentem poetas
Esse putas nugas versus et fronte severaCensoris tanquam crimina falce seces.
Urbibus expellis, facis hoc auctore Platone;
Indixit levibus vatibus arma Plato!
5Non ne sacros vates dici sanctosque poetas
Audisti, et magnis numen inesse viris?
Non, ut rere, sonus carmen sine mente canorum est
(Quis tam mentis inops crederet ista puer?),
Sed latet egregiis gravior sententia verbis;
10Sic Moses cecinit, sic Davit ore sacro;
Et nos caelestes laudes sermone latino
Scripsimus, et veteres non abiere sales.
Carmina ne nugas credas priscique leporis
Ne carpas nostros indiguisse libros.
6. contra ingratitudinem procerum, | quod, se reiecto, indigniores | et indoctiores elegerint in Curia
Curia me nuper renuit, quod carmine notusAltiloquo cantem tristia bella pede.
Heu, nocet auctori nascentis fama sonora
Carliados: melius si tacuisset erat!
5"At non hystoriam patriae sermone soluto
Explicuit, cur nunc pulsus honore caret".
Quisque sui similes amat: ignorantia patrum
Non curat natos erudiisse suos.
Gaudeo quod nostros non carpat Curia mores;
10Defendet partes Calliopea suas.
7. Quales esse debemus in sacro tempore ieiunii
Annua iam redeunt sacri ieiunia mensis:Sit mens pura mihi, sit mihi casta Venus.
Tristia nunc odia in dulcem vertantur amorem:
Non est invidiae nequitiaeque locus.
5Omne procul vitium nostro de pectore cedat;
Sit tota aeterno mens operata Deo.
Non haeres aliter paradisique incola fies,
Non aliter Christi regna videre potes.
8. contra hypocritas
Tristibus hypocritis nihil est odiosius usquam;Decipiunt homines decipiuntque Deum.
Sed fraus nulla diu eventum sortita secundum est,
Et scelerum poenas dat simulata fides.
5Componunt faciem luteo pallore trementem;
Semper eos credas abstinuisse cibis,
Et vacuo perferre diu ieiunia ventre;
Obducunt collum deiciuntque solo.
Hos quicunque videt, Curium rigidosque Catonas
10Contentum parvo Fabritiumque putet,
Aut aliquem in silvis inter deserta ferarum,
Hilariona sacros Machariumque viros.
Tunc auram populi, simulati praemia fuci,
Accipit hypocrisis: finis et ille suus!
15Tu vero unge caput faciemque lavare memento,
Soli ieiunans ut videare Deo!
9. ubi amor noster est, ibi cor nostrum. | Contra avaros
Mens ubi thesaurus tuus est iacet? Incubat auro.Si caelum cupias, incubat illa Deo.
Discedit de sede sua ac magis haeret amatae,
Quo male compellet, vel bene ducet amor.
5Non sunt in coelo tineae nullusque timendus
Archam qui fodiat clam ve palamque latro.
Pertulit Occeani fluctus et monstra marina
Ut male quaesitas linquat avarus opes.
At non te totum iubet excursare per orbem
10Christus, et extremum currere in Occeanum,
Sed monet erecta caelum te mente tueri
Et vitam nulla commaculare nota.
Sic opibus foelix magnis caeloque frueris
Et tibi cum longa pace triumphus erit.
10. de fide christiana
Si salvus fieri cupis et conviva Tonantis,Est opus ut credas mystica sacra Iesu;
Quod Pater et Natus, quod Sanctus Spiritus idem
Sit Deus atque unus sit pariterque potens,
5Ex nihilo qui cuncta sua virtute creavit,
Utque sit ex pura virgine factus homo;
Ut nos a primae purgaret origine labis,
Verbera pertulerit pertuleritque crucem.
Mortuus, inferni sedes descendit ad imas,
10Et veteres secum traxit ad astra patres.
Utque resurrexit, sic corpora nostra resurgent,
Ut capiant factis praemia digna suis.
Est opus in sacro credentem fonte renasci;
Non aliter Christi regna videre potes.
11. de amandis inimicis nostris, | ut nostri Deus misereatur
Heredem cupis esse Dei? Cupis astra videre?Hostibus ipse tuis non inimicus eris.
An nescis? Charitas inimicum cogit amare,
Nec merces tanti parva laboris erit.
5Vis tibi quod Pater omnipotens tua crimina donet?
Primum, cui fueras hostis, amicus eris.
Est durum, fateor, sed Christi exemplar habemus;
Exemplo mitem te pudet esse Dei?
Ille gradu lento contra delicta movetur,
10Substinet et lenta fulmina tarda mora.
Si vis discipulus fieri Christique sodalis,
Illis affer opem, qui tribuere mala.
12. elemosina fieri debet Dei gratia et clam, | ne laus quaeratur humana
Centupla sydereus tua rex tibi munera reddet,Si leva ignoret quod tua dextra dedit.
Teste Deo, contentus eris, cui talia dantur;
Si laudem quaeras, irrita dona dabis.
5Quis tibi restituet centeno foenore sortem?
Uberior fructus quae tibi terra dabit?
Magna dabis loetus, sed Christi dentur amore;
Sunt nudae Charites: munera nuda dato.
13. ad Bernardum Adimarium, | qualis futura hominum resurrectio
Corpora post obitus hominum incorrupta resurgent,Iudicii extremi quando erit ima dies.
Tunc animae rursus radianti corpore cinctae,
Presertim electae, lampadis instar erunt.
5Et nive candidior cinget leve corpus amictus,
Qualis Amadriadum pectora vestis obit.
Quin etiam eflagitas tedae si cura prioris
Restet, et antiquae foedus amicitiae,
Humanos ne actus tollat mors improba secum,
10Adimar, et vitae finiat offitia.
Nullus sponsus erit, nubet tunc nulla puella,
Angelicaeque instar virginitatis erunt.
Nec mirum: quorsum, plenis iam sedibus alti,
Esset opus thalamos sollicitare novos?
15Restabunt habitus mentis vitaeque prioris;
Fulgebunt rutilis corpora clara notis.
Restabunt verae soli virtutis amores,
Qualis nostra fuit, dulcis amice, fides.
Ne timeas: aevo longo super astra fruemur,
20Nec mors disrumpet foedus amicitiae,
Solaque foelices reddet presentia Christi;
Ultimus hic finis summaque meta boni est.
14. amici Dei vexantur in hac vita | ne ament terrena
Vexari nunquid Christi miraris amicosSitque adversa bonis resque secunda malis!
An sacra mentitur divinae pagina mentis?
Hec fore veridico vaticinata sono est
5Exilium, tormenta, famem, ludibria, ferrum,
Et mala discipulos plura manere suos.
Rebus in adversis probat, ut fornacibus aurum,
Excoquit et lentae semina nequitiae.
Quis sine peccato vivit? Contraria culpae est
10Gratia, nec tenebras splendor amare potest.
Punitur quandoque malus, sed durat et, instar
Mancipii illato verbere, peior erit.
Vexaturque bonus: "Merui, pater optime", dicit;
Tunc instar medici dat Deus antidotum,
15Utque pater nato parcit delicta fatenti,
Cordeque contrito penituisse sat est.
Corripit ergo Deus plagasque infligit amicis,
Mortalis vitae ne breve tempus ament.
15. timoris sui arguit esse causam | horrendi iudicii universalis expectationem
Cur crebro ex imo ducam suspiria cordeInquiris, nunquid pectora turbet amor.
An non occultas fallacis daemonis artes
Prospicis, et sentis hostis ubique dolos?
5Crebrius horrendi nostras tuba clangit in aures
Iudicii, unde meo pallor in ore subit.
Mens horret, trepidat gelida formidine pectus,
Aeterno infoelix ne reus igne cremer.
Tunc secreta animi retegentur et ante tribunal
10Stabit quisque Dei iudicis, ora tremens.
Horrebunt iusti (vivit quis criminis expers?);
Et tu me laeta vivere fronte iubes!
16. nullus liber sacris Evangeliis | potest equiperari
Socraticos licet evolvas relegasque libellos,Nil Evangeliis equiperare potes.
His mortale nihil, nihil his terrestre iubetur,
Legis ut auctorem dixeris esse Deum.
17. ad amicum, cur mortis hora ignoretur
Ne nostra assiduis quaterentur pectora curis,Mortis et instantis nos latet hora mali.
Ne pecudum vitam resides ageremus inertem,
Intentos Christus nos vigilare iubet.
5Mens pura expectet venientis iudicis horam;
Heu, male diluitur funere prisca nota!
Non ergo ad seram deducas crimina mortem:
Qualis vita fuit, mors tibi talis erit.
18. orationis locus est templum Dei | et cor hominis puri
Templa, Dei sedes, ubi puris mentibus ores,Sunt sacra; nequitiae non locus aptus erit.
Lascivi ite procul iuvenes, procul ite, puellae;
Respuit obscenos intemerata domus.
5Fecistis Christi Eclesiam spelea latronum:
Vos iterum eicient inde flagella Dei.
Templa Dei sunt corda hominum: sint pura, sine ullis
Sordibus; odit enim sordida tecta Deus.
Demigrat, siquid rnaculae dephrenderit illic:
10Num quid cum tenebris lux habitare potest?
19. quod poetae et viri docti | sui temporis non sunt in pretio
Miraris quod sint tam clari hoc tempore vates,Cum videas doctis praemia nulla dari.
Dicis enim: "Pascit divinos fama poetas";
At potius cruciat pectora macra fames.
5Artem nutrit honos: quis enim, mercede remota,
Doctrinae studiis invigilare potest?
Nunc sola incedit vili panno obsita Musa,
Macraque neglectus pectora pallor obit.
Hanc nostri proceres veluti contagia vitant;
10Credis honoratum, stulte, tenere locum?
Non sunt in pretio mores, ut reris, honesti,
Sed quaecunque iubent sunt facienda tibi.
Siquid turpe neges, fieri quod lege vetetur,
Quam primum, infoelix, excutiere loco.
15Invenient subito causam, diceris ineptus:
"Non est hic nostris utilis offitiis;
Hic, umbrae assuetus, quae sunt civilia nescit;
Versutis nobis est opus ingeniis,
Qui non excultis verbis praecepta reponant,
20Ambigui nequid verba latina ferant.
Grammatice satis est dictata reponere verba:
Eloquio quorsum est nunc Ciceronis opus?"
Nuda iaces, Herato, sine tecto, pauper et agro:
I procul! In nostra non datur urbe locus.
20. signa quae praecedent | futurum iudicium Dei universale
Cum medio cernes solem pallescere coelo,Oppositum lunae nec sibi corpus erit,
Sanguinei ardebunt (miserum et lugubre!) cometae,
Ignea ceu lampas totus Holympus erit;
5Cum crebra arruptis torquentur fulmina nimbis,
Devulsum ut labi sydus ab axe putes;
Turbine cum terras, cum tempestate sonoras
In morem cernes tollere montis aquas,
Et phoetonteo mundum fervere calore;
10Innocuus stabit cum lupus inter oves,
Eiciet sicco vastas in lictore phocas
Pontus, et e silvis egredietur aper,
Et rabie accensi populi rapientur ad arma,
Pax nusquam, sed erit mortis ubique pavor;
15Arescent flondes et fructum terra negabit,
Tunc maris et terrae bestia quaeque cadet:
Iudicii extremi tempus tunc rere propinquum:
Haec sunt venturi signa tremenda Dei.
21. Deus primo humilis natus in carne, | secundo in maiestate tremendus | descendet omnia iudicaturus
Filius, aeterni primum Patris unica proles,Ex pura est genitus virgine verus homo.
Christus homo verusque Deus, sub paupere matre
Dum vixit, matri subditus ille fuit.
5Qui celum et terram ex nihilo, qui cuncta crearat,
Ceu servus primo pauper inopsque fuit.
Sed veniet caelo maiestas regia Christi,
Aurea sublimi conspicienda trhono,
Praecedentque chori angelici volucresque phalanges;
10Adventum talem sic decet esse Dei.
Tunc fiet cunctis manifesta potentia Christi,
Iudicii extremi quando erit ima dies.
22. contra Porphirium Christi hostem, | qui daemonas adorandos censebat
Perfide Porphirii, proiectos daemonas astrisAudes aeterno preposuisse Deo.
Impie, pestiferos fallacis Apollinis astus
Audes daviticis equiperare modis.
5Evomis in nostrum, scelerate, volumina Christum;
Non hoc debuerat substinuisse Deus.
Te ne Evangelio genuinum infringere dentem,
Te ne putas soli fundere posse notam?
Haec non fallaci luserunt daemones arte;
10Hoc Deus omnipotens protulit ore sacro.
Cum maris et terrae sit finis et aetheris alti,
Lex Christi et legis gloria semper erit.
23. aut formidine poenae, | aut gloriae causa a malis abstinendum est
Quem non inferni terrent a crimine poenae,Hunc iusti moveant praemia magna Dei.
Mortale est quodcunque vides; est sola perennis
Virtus, inque dies gratior esse solet.
5Nulla diu durant concessaque labitur hora
Mortalis vitae more volantis avis.
Heu, breve ver formae perit; haec deformis anusque
Nunc est, quae quondam pulchra puella fuit.
Quid Croesi et Darii referam ditissima regna?
10Eversum imperium vidit uterque suum.
Vix tantum servat Romana potentia nomen
Nullaque honorati signa decoris habet.
Et nos, insipidi, aeternos hic esse putamus!
Ex omni numero, nemo superstes erit.
15Et febris et senium rapiunt a corpore vires:
Milo tibi exemplum roboris esse potest.
Quod breve delectat, nec tardis poena moratur
Passibus; aeternum quod cruciatur erit.
Quare, age, promissum caelum virtute paremus;
20Nam Deus est verax: uberiora dabit.
24. ad Laurentium Medicem
Ludere depositis bellis gravibusque coturnisMe iuvat et teneram concrepuisse lyram,
Spiritus ut spatiis alacer consurgat ad arma:
Exemplo moti scribimus ista tuo.
5Caiani egregias laudes depinximus agri:
Delitias ad te mittimus, ecce, tuas.
25. descriptio villae Caianae, | cum agris suis, Laurentii Medicis
Molliter aclivis Caiani est nomine collis;Millibus ille decem distat ab urbe locus,
"Ambra" ubi, Laurenti Medicis pulcherrima villa,
Inter Syllanidas Pistoriumque sita est.
5Quantum hamentatis spatium vix sufficit hastis,
Tam longe a villa piscifer Umbro fluit,
Herbiferique prope est spatium admirabile prati,
Quod gelida in mediis estibus unda rigat;
Bisque secant illic anno redolentia foena,
10Quin saturant pingues pasqua laeta boves.
Bis centum vaccas vitulis lactentibus omnes
Cum trucibus tauris fertile gramen alit,
Conditaque in medio lambit praesepia rivus;
Non gelidus Boreas, non nocet unda loco.
15Ne ve iter inficiat limus turpetque iuvencas,
Constrata est saxis area, strata via est.
Plenaque fertilibus demulgent ubera vaccis,
Multraque despumat lacte natante capax.
Caseus hinc pinguis nostram defertur in urbem,
20Ad nos qualem olim mittere Parma solet.
Sunt circum virides herbis redolentibus horti,
Quales fert Pesti fertilis ora iugi.
Ne ve aliquid desit, miro sunt ordine cellae
Hibleis apibus, sicut Himetus habet.
25In medio lacus est, ubi piscis copia magna est
Inque ipsis anates saepe vagantur aquis.
Silvestri admistus simul ipse domesticus anser,
Vicinum e parvo gurgite pascit olus.
Non longe alnorum silva est densissima ramis,
30Quas fasiana colit, versicoloris avis.
Nec procul aucupio locus est insignis in undis,
Cum gelidus Boreas flamine durat aquas.
Vere coturnices nidos in gramine ponunt;
Copia tanta aliis non reperitur agris.
35Nidificatque illic volucris quae nocte canora est;
Hac nulla e parvis pinguior esse solet.
Haec sunt in campis, circumque virentia prata;
Collis habet vites arboribusque viret.
In tumulo est omni nudatus ab arbore vertex;
40Retibus hic parvae decipiuntur aves.
Per medium collem vicus celeberrimus extat;
Instar castelli cingit utrinque domus.
In dubio iocunda magis Caiana ne rura
An sint, Laurenti, fertiliora tibi.
26. ad Carolum Beninum, | de laudibus Philippi Hispani florentini, | pannonii regis ducis invictissimi contra Turcos
Invicti me, Carle, rogas numerare triumphosHispani, et quotiens victor ab hoste redit.
Occeani fluctus et harenas lictoris omnes
Et numerare petis sydera cuncta poli.
5Non mihi pindaricus resonet si spiritus ore,
Inclyta gesta meis versibus aequiperem.
Marcelli et magni paene aequat Caesaris arma
Scolaris sanguis, gloria Syllanidum.
Pannonia celebratur adhuc memorabile nomen
10Defunctique colit tela tremenda ducis.
Horret adhuc feritas Turcorum signa Philippi;
Apparent multis clara trophea locis,
Cum rubicundus aquis Turcorum sanguine fluxit
Savus, et egestis ossibus albet ager.
15Saepe ferunt hostes, audito nomine tantum
Hispani, trepidam praeripuisse fugam.
Christicolis tutela fuit veneranda senectus:
Prospectis canis, hostibus horror erat.
Quin et post mortem vecta est ductoris imago
20Per castra, et Turcos terruit illa truces.
Salve, martigenae populi clarissima proles,
Hispane, hetrusci fama decusque soli!
27. quod poetae et docti viri non sunt | in pretio Florentiae, sed scribae et rabulae
Cur totiens a te steriles fodiuntur harenae?Hei, misero incassum tot cecidere dies!
Occlusas frustra quid Mecennatis in aures
Garris? Carminibus nullus habetur honor.
5Sunt rabulae in pretio: quid inania tempora perdis?
Dediscas carmen Pieridumque choros!
Ignotus sit scriba licet, preponitur omnis;
At tu cum Musis excutiere foras.
28. ad se ipsum, de sui temporis ingratitudine
Quid frustra expectas? Nempe insanire videris;Nescis quam surdis auribus ista canas?
Iam nonum intrasti lustrum, iam tempora cani
Inficiunt, et tu carmen inane facis.
5Mecennatis opem imploras: "Dabit" inquis "honorem";
At cineri sera est quae medicina datur.
29. ocia sunt arma Veneris | et diaboli aditus in mentes hominum
Cum Venere assiduum bellum est, victoria rara;Crebrius unde monet nos vigilare Deus.
Ne mala per vacuas irrepant ocia mentes,
Perdomet assiduus corpora fessa labor.
5Desidiam ignorat quis tela cupidinis esse?
Hac furtim illaqueat pectora nostra Venus.
Ocludas primos aditus et limina serves,
Serpere ne ve hostes in tua tecta sinas.
Pellere nequicquam capta conaberis arce;
10Te, postquam intrarit, fortior hostis erit.
30. omnis malus est servus, omnis bonus est liber
Esse cupis liber? Facile est: sine crimine vivas;Liberior quovis vivere rege potes.
Omnis nempe malus servus saevoque tyranno
Paret, et alterius sub ditione manet.
5Tot domini imperitant tibi, quot sunt crimina; duro
Servitio misere qui tua colla prement.
Quis dubitat Cynicum magno praeponere regi?
Extitit hic orbis victor, et ille sui.
31. Sacri codices, quanto magis releguntur, | tanto magis placebunt, et sensus inde percipitur
Si legis aeterni divina volumina Christi,Dices (crede mihi) suavius esse nihil.
Quo foelix avidam saturabis nectare mentem;
Dulce nihil duces, praeter amare Deum.
5Quoque magis releges, tibi plus repetita placebunt,
Cum codicis fient pabula nota sacri.
32. quod avarus contra omnes est malus, | in se ipsum est pessimus, ex sententia Pauli Emilii
Clara tibi Aemilii nota est sententia Pauli,Cum tonat adversus crimen avaritiae.
Omnibus est hostis, sibi vero infensus avarus:
Excruciat noctes seque diesque, miser.
5Non amat, immo odit cunctos, qui diligit aurum,
Inque omnes saevit pernitiosa lues.
Pallent ora fame; dextra laevaque rapaci
Per fas atque nefas raptat avarus opes.
Nil preter cumulare iuvat, nunquamque vorago
10Impletur; semper crescit avara sitis;
Pululat inque dies magis et senioribus annis
A radice viret germen avaritiae.
Ex omni cetu est procul extirpandus avarus,
Comunis tanquam est effugienda lues.
33. coeli gloria summo labore paratur, | quia virtus circa difficile est
Nescis quam magno petitur discrimine caelum?Scandere tu nullo posse labore putas?
Circa difficile est virtus, cunctique vocantur,
Clivosa at rarus serpit ad astra via.
5Molliter attalico recubans tu dives in ostro,
Magni conspicies aurea tecta Dei?
Tu temeto ascendes coeli distentus ad arces,
Aegre cum carpat sobrius illud iter?
Terrarum domina Hieronymus urbe relicta,
10Exposuit calidis membra perusta iugis.
Herbarum foliis pastus fontemque tepentem
Libabat sicco vix semel ore die.
Tarsensis doctor per quanta pericula Paulus
Atria bis meruit celsa videre Dei!
15Quid Christi heroes exemplaque tanta renarrem?
Quae fecere illi, sunt facienda tibi.
34. quod felicius ruri quam in urbe vivatur
Qui vult foelicem sine curis ducere vitam,Contentus paucis vivat ab urbe procul.
Exiget hic longum tranquille inglorius aevum;
Addictus nullo crimine, liber erit.
5Collibus apricis vites et semina campis
Mandet, et hortorum cura secunda detur.
Vere legat flores, messem succidat in estu,
Calcet et auctumno dulcia musta lacu.
Horrida pellitus glacialis tempora brumae
10Et posito Boreae rideat igne minas.
Fluminibus pisces, silvis venabere dammas,
Et visco incautae decipientur aves.
Non hic ambitio nec opum furiosa cupido;
Est procul a castis cypria pestis agris.
15Quod si naturae poteris cognoscere causas,
Tantum divinae mentis acumen habes,
Musarumque sacro foelix rapieris amore,
Ut dictet versus pulcher Apollo tibi.
Tunc nullae impedient curae per amena vireta;
20Uda meduseis antra videbis aquis.
35. ambitio terrestris regni | agit praeceps genus humanum
Inpiger excurrit iuvenis pelleus ad Indos,Tanquam parva forent regna paterna sibi.
Quos aestus imbresque tulit, quae vulnera passus,
Casurum ut terrae quaereret imperium,
5Linqueret ut citius quam quem devicerat orbem!
Heu, solidi hic, miseri, cernimus esse nihil!
Nos vero aethereas, stulti, contemnimus arces,
Vilis et optamus regna caduca luti.
Non hic nostra domus, patria est sublimis Holympus;
10Huc, huc tendamus, quo vocat ipse Deus.
36. foelicitas, stabile et summum bonum, | hic non potest reperiri
Si fugitiva volant praesentis gaudia vitaeEt nulli foelix stat diuturna dies,
Quo potes hic pacto vitam reperire beatam,
Cum nullum hic videas esse perenne bonum?
5Perpetuo irrepunt mortalia corpora lapsu,
Auctaque decrescunt omniaque orta cadunt.
Sunt animae aeternae, virtus est sola perennis,
Quae te foelicem reddere sola potest.
37. contra superbientem rebus prosperis, | quae subito mutantur
Non, ut rere, diu violenta superbia durat:Quod me nunc ludis, cras tibi fiet idem.
Si fueris iustus, tibi nulla procella nocebit:
Obruet iniusti quaelibet aura ratem.
5Ah, nescis quam sit fortuna volubilis et quam
Mutatis pontus se cito vertat aquis?
Vidi ego qui fuerat sublimi in culmine rerum,
Mendicum in vili consenuisse casa.
38. de instruendis pueris in eloquentia, | moribus et artibus
Aurea Phocilidis quis nescit carmina vatis,Cum monet ut linguae sit tibi cura prior,
Ut cures pueri ne barbara verba loquantur?
Accedat morum cura secunda tibi:
5Dum docile ingenium est, mores tradantur honesti:
Quod puer accepit, servat et ipse senex,
Et mala praesertim, quae primis imbibit annis,
Haerent, testa nova est ceu vitiata garo.
Mox, ubi doctrinae vel se commiserit arti,
10Aptum cui videas, erudiendus erit.
Nil bene tentabis, tibi quod natura recusat:
Sparthanos pueros sic didicisse ferunt.
Instar enim cerae puerilia pectora formes:
Ncquicquam erudies pectora dura senum.
15Ceu tenerae virgae partes flectuntur in omnes;
Verum arbor duro cortice facta riget.
Alea segnitiesque procul, procul esto voluptas!
Inflamet pueri pectora laudis amor.
39. ad Bernardum Adimarium, | conquerens de obitu Benedicti, pueri eius fratris
Ergo omnes saevi rapit inclementia fati;Abstinet a nullo Parca maligna manus.
Omnia nata metit nullo discrimine Clotho,
Et iuvenem pariter decrepitumque rapit.
5Bis quinos puerum numerantem perdidit annos,
Et patris et matris nil valuere preces,
Nec fratris potuit pietas obsistere fato;
Fixus erat vitae terminus ille suae.
Exitus incertus, sed mors certissima cunctis
10Inminet: hic infans occidit, ille senex.
40. contra fallacem vitam, | quae nihil exsolvit quod prius spoponderat
Vita hominum fallax! Promittis gaudia, luctusPersolvis; monstras dulcia, das aloem.
Ah, quotiens longos cum tu promiseris annos,
Fregisti plenas invidiosa colos!
5Quid certi poteris spondere, incertior aura
Cum sis? Infoelix qui tibi credit erit.
Quare, age, non tanti praesentis gaudia vitae
Credas; subter enim dira venena latent.
Qui sis, unde venis, quis sit tibi finis habendus
10Evolvas; alibi est nostra petenda salus.
Nolis sive velis, finis certaminis est mors;
Post mortem nemo penituisse potest.
41. vitia magis fugienda et foediora sunt | quam Medusae vultus
Non ita gorgoneos vultus, ut crimina, vites:Peccato quid nam foedius esse potest?
Ut facies colubri est fugienda, ita criminis horror:
Divino hoc Salomon saepius ore monet.
5Impia nos faciunt Christo peccata rebelles;
Gratia cum culpa non habitare potest.
42. dixit Ipocrates cohitu et gula homines | sentire mortalitatem et similes brutorum esse
Sunt duo cum brutis comunia crimina nobis:Turpe gulae vitium, turpior ipsa Venus.
Scilicet enervant animum corpusque resolvunt:
Ex his morborum profluit omne genus.
5His Hippocrates mortales esse duobus
Et similes homines asserit esse feris.
43. ad Pannoniam, de laudibus | invictissimi regis Mathyae
Pannonia armipotens, regem venerare Mathyam:Producunt talem saecula rara ducem,
Qui sit magnanimus, qui formidabilis armis,
Qui sit subiectis mitis, in hoste ferox.
5Ecce, tuos vicina pavet Germania motus,
Horret et ipse tuas Turcus inire manus;
Ungariam excursare timet longeque recessit
Et procul a Savo continet arma sua.
O fortunatae gentes populique beati,
10Numina quis talem sancta dedere ducem!
Hunc colite et votis in longum extendite regem,
Saturni ut superet saecula terna senis.
