I. Lit., sleep: hostes vino domiti somnoque sepulti, Enn. ap. Macr. S. 6 (Ann. v. 291 Vahl.); Lucr. 1, 133: vix aegro cum corde meo me somnus reliquit, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 52 Vahl.); cf., on the contrary: pandite sulti' genas et corde relinquite somnum, id. ap. Fest. p. 343 Müll. (Ann. v. 521 Vahl.): “somnum capere,” Plaut. Mil. 3, 1, 115; cf. Cic. Tusc. 4, 19, 44: “somnum videre,” Ter. Heaut. 3, 1, 82: “Caninius suo toto consulatu somnum non vidit,” Cic. Fam. 7, 30, 1: “somnum tenere,” id. Brut. 80, 278: “somno se dare,” id. Tusc. 1, 47, 113: “me artior quam solebat somnus complexus est,” id. Rep. 6, 10, 10: “puella somno fessa,” Tib. 1, 3, 88: “somno vincta,” Ov. M. 11, 238; Liv. 5, 44; Suet. Aug. 16: “hos oppressos somno,” Caes. B. C. 2, 38 fin.: “ne me e somno excitetis,” Cic. Rep. 6, 12, 12: so, “ex somno excitare aliquem,” id. Sull. 8, 24: “e somno suscitari,” id. Tusc. 4, 19, 44: “somno solutus sum,” id. Rep. 6, 26, 29: “cum ergo est somno sevocatus animus a societate,” id. Div. 1, 30, 63: “palpebrae somno coniventes,” id. N. D. 2, 57, 143: “somno languidus,” Quint. 4, 2, 106: in somnis aliquid videre, in sleep, in dreams, Enn. ap. Fest. p. 325 Müll. (Ann. v. 228 Vahl.); cf. Plaut. Curc. 2, 2, 10; Poët. ap. Cic. Div. 1, 21, 44; Cic. N. D. 1, 29, 82; id. Div. 1, 24, 49; 1, 25, 44; 1, 53, 121; 2, 70, 144; Verg. A. 2, 270; 4, 466; 4, 557 al.; so, “less freq.: per somnum,” Cic. Div. 2, 11, 27; Liv. 2, 36, 4; Verg. A. 5, 636; and: “per somnos,” Plin. 23, 1, 24, § 49; cf.: ea si cui in somno accidant, Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 45: “datur in somnum euntibus,” Plin. 26, 8, 47, § 74: “somnum petiere,” Ov. M. 13, 676; Quint. 9, 4, 12: “ducere somnos,” i. e. protract slumber, continue to sleep, Verg. A. 4, 560 (cf.: “trahere quietem,” Prop. 1, 14, 9); so, “educere somnos,” Sil. 11, 405; “but: pocula ducentia somnos,” causing sleep, Hor. Epod. 14, 3: “verba placidos facientia somnos,” Ov. M. 7, 153: “nuces somnum faciunt,” Plin. 23, 8, 75, § 144: “odor somnum gignit,” id. 21, 19, 77, § 132: “somnum parere,” id. 19, 8, 38, § 126: “adferre,” id. 32, 2, 11, § 24: “conciliare (opp. fugare),” id. 14, 18, 22, § 117: “concitare,” id. 20, 17, 73, § 189: “adlicere,” id. 26, 3, 8, § 14: “somnos invitare,” Hor. Epod. 2, 28: “adimere,” id. C. 1, 25, 3: “avertere,” id. S. 1, 5, 15: “rumpere,” Sil. 3, 167: “perturbare,” Quint. 12, 1, 6.— Poet.: “conditque natantia lumina somnus,” Verg. G. 4, 496: “labi ut somnum sensit in artus,” Ov. M. 11, 631: “serpens,” Plin. 7, 24, 24, § 90: “graviore somno premi,” id. 9, 13, 15, § 42: “voltus in somnum cadit,” Sen. Herc. Fur. 1044: “somno cedere,” Val. Fl. 2, 71: “lumina mergere somno,” id. 8, 65: “somnus altus,” Hor. S. 2, 1, 8: “somni faciles,” Ov. H. 11, 29; cf.: “somno mollior herba,” Verg. E. 7, 45: “somni pingues,” Ov. Am. 1, 13, 7; Luc. 10, 354: “plenus,” Cels. 1, 3: “intermissus,” Quint. 10, 6, 1: “lenis et placidus,” Sen. Herc. Fur. 1075: “gravis,” id. ib. 1051: “servus ad somnum,” who keeps watch during one's sleep, Curt. 6, 11, 3.—Personified: Somnus, as a divinity, son of Erebus and Nox, Hyg. Fab. praef.; Verg. A. 5, 838; 6, 390; Ov. M. 11, 586, 11, 593; 11, 623 sq.; Stat. Th. 10, 87; Tib. 2, 1, 90 al.—
B. Esp., in reproachful sense, sleep, sloth, drowsiness, inactivity, slumber, idleness, etc.: corde relinquite somnum, Enn. ap. Fest. p. 343 Müll. (Ann. v. 521 Vahl.): “dediti ventri ac somno,” Sall. C. 2, 8: “somno et conviviis et delectationi nati,” Cic. Sest. 66, 138: somno et luxu pudendus, Tac. H. 2, 90: “somno indulsit,” id. A. 16, 19: “dediti somno ciboque,” id. G. 15; Vell. 2, 1, 1.—
II. Poet., transf.
B. Death (mostly with adjj.): “longus,” Hor. C. 3, 11, 38: “componit lumina somno,” Sil. 5, 529: “niger,” id. 7, 633: “frigidus,” Val. Fl. 3, 178; “SO, SOMNO AETERNO SACRVM,” Inscr. Orell. 4428: “REQVIESCIT IN SOMNO PACIS,” ib. 1121.—
C. Of a calm at sea: “pigro torpebant aequora somno,” Stat. S. 3, 2, 73: “imbelli recubant litora somno,” id. Th. 3, 256. —
D. A dream: exterrita somno, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 37 Vahl.): “promissa somni,” Sil. 3, 216.