previous next
com-mūto (conm- ), āvi, ātum, 1, v. a.
I. To alter wholly, change entirely (class.; most freq. in Cic.).
A. Prop.: “omnia migrant, Omnia commutat natura et vortere cogit,Lucr. 5, 829; 1, 594; 1, 589; “2, 936: signa rerum,Cic. Fin. 5, 25, 74: “frontem et vultum,Q. Cic. Pet. Cons. 11, 42: “vocem,Suet. Tib. 71: “quae commutantur fiuntque contraria,Cic. Off. 1, 10, 31.—Of fruits, to decay, spoil, Varr. R. R. 1, 69, 1.—
2. Esp. rhet. t. t., to change one's form of expression: commutabimus tripliciter, verbis, pronuntiando, tractando, i. e. vary our style, etc., Auct. Her. 4, 42, 54.—
II. To exchange something with another, to change, interchange, replace, substitute, barter, traffic.
A. In gen., constr. with acc. alone, or with inter se, cum and abl., or abl. alone, or absol.
2. With cum and abl.
(α). Of person: “(loricam) secum,Just. 3, 1, 8.—
(β). Of thing: “gloriam constantiae cum caritate patriae,Cic. Sest. 16, 37: mortem cum vitā, Sulp. ap. id. Fam. 4, 5, 3.—
3. With pro and abl.: “(litteras) D pro A,Suet. Caes. 56: “vinum pro oleo,Dig. 2, 15, 8 fin.
4. With abl.: “nisi oculos orationemque aliam conmutas tibi,Plaut. Mil. 2, 3, 56: “fidem suam et religionem pecuniā,Cic. Clu. 46, 129: “ornandi causā proprium (verbum) proprio,id. de Or. 3, 42, 167: “possessionis invidiam pecuniā,id. Agr. 1, 5, 14: “leve compendium fraude maximā,Auct. Her. 2, 19, 29; cf.: hanc esse rem, quae si sit semel judicata, neque alio commutari... possit, replaced, i. e. made good, Cic. Inv. 1, 53, 102: “victum vitamque priorem novis rebus,Lucr. 5, 1106: “studium belli gerendi agriculturā,Caes. B. G. 6, 22: “mustum aere,Col. 12, 26, 2.—
5. Absol., to make an exchange: “vin conmutemus? Tuam ego ducam et tu meam?Plaut. Trin. 1, 2, 21: “si quid de se diceretur, non dubitaret interpellare et commutare,to change the subject, Suet. Tib. 27.—
B. Esp. of speech, to exchange words, to discourse, converse (so only twice in Ter.; cf. “commutatio, II.): unum verbum tecum,Ter. And. 2, 4, 7: “non tria Verba inter vos,id. Phorm. 4, 3, 34.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (28 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (28):
    • Cicero, Letters to his Friends, 4.5.3
    • Cicero, Letters to Atticus, 16.5.2
    • null, 11.42
    • Caesar, Gallic War, 6.22
    • Cicero, For Aulus Cluentius, 46.129
    • Cicero, On the Agrarian Law, 1.5.14
    • Cicero, For Sestius, 16.37
    • Plautus, Aulularia, 3.6
    • Plautus, Miles Gloriosus, 2.3
    • Plautus, Mostellaria, 1.3
    • Plautus, Pseudolus, 5.1
    • Plautus, Trinummus, 1.2
    • Suetonius, Divus Augustus, 24
    • Suetonius, Tiberius, 27
    • Suetonius, Tiberius, 71
    • Cicero, On Oratory, 2.52
    • Cicero, On Oratory, 3.42
    • Lucretius, De Rerum Natura, 1.589
    • Lucretius, De Rerum Natura, 1.594
    • Lucretius, De Rerum Natura, 5.1106
    • Lucretius, De Rerum Natura, 5.829
    • Suetonius, Divus Julius, 56
    • Suetonius, Vitellius, 5
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 4.3
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 5.25
    • Cicero, De Officiis, 1.10
    • Cicero, De Officiis, 1.13
    • Cicero, De Inventione, 1.53
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: