I.v. a., to bear, carry, or bring together, to collect; to prepare, to make, build, heap up, etc. (class. and freq.).
I. Lit.
(α).
With acc.: “undique, quod idoneum ad muniendum putarent,” Nep. Them. 6, 5: “congestis undique saccis,” Hor. S. 1, 1, 70: “cetera aedificanti utilia,” Quint. 7, prooem. § 1: “ caedi arbores et saxa congeri jubet,” Curt. 8, 2, 24: “alimenta undique,” id. 7, 11, 1: “frondem,” id. 8, 10, 17: “virgulta arida,” Suet. Caes. 84: “robora,” Ov. M. 12, 515: “arma,” id. ib. 14, 777: “tura,” id. ib. 7, 160; cf.: “turea dona,” Verg. A. 6, 224: “epulas alicui,” Plaut. Trin. 2, 4, 70 sq.: “cibaria sibi,” Hor. S. 1, 1, 32: “viaticum,” Cic. Planc. 10, 26: “divitias sibi fulvo auro,” Tib. 1, 1, 1: “opes,” Plin. 33, 10, 47, § 136: “congestoque avidum pinguescere corpore corpus,” Ov. M. 15, 89: “nemus,” i. e. wood, Sen. Herc. Fur. 1216; cf. “silvas,” id. ib. 506: “siccā congestā pulvere barbā,” Prop. 4 (5), 9, 31. “terram,” Col. Arb. 3, 6; cf. Dig. 19, 2, 57: “oscula congerimus properata,” to join, add one to another, Ov. H. 17 (18), 113.—
(β).
With acc., and a designation of place to, at, or in which, etc., any thing is brought or heaped up: “hasce herbas in suum alvum,” Plaut. Ps. 3, 2, 34; cf. Ov. M. 6, 651: “in cellulam patris penum omnem congerebam,” Ter. Eun. 2, 3, 18: “laticem in vas,” Lucr. 3, 1009; cf. id. 3, 936: “Midae dormienti formicae in os tritici grana congesserunt,” Cic. Div. 1, 36, 78; cf.: “in os pueri,” id. ib. 2, 31, 66: “excrementa in unum locum,” Plin. 11, 10, 10, § 25; Suet. Vesp. 5; Sen. Oedip. 870: “scuta illi (sc. virgini) pro aureis donis congesta,” Liv. 1, 11, 8; cf. Suet. Ner. 19: “sestertium millies in culinam,” to expend, Sen. ad Helv. 10: “huc amnes vastos congerit tellus,” Val. Fl. 4, 717: “Pindo congestus Athos,” Sen. Herc. Oet. 1153: “uni (digito anulos),” Plin. 33, 1, 6, § 25: “humum corbulae,” Suet. Ner. 19.—
B. In partic.
1. Of weapons, missiles, etc., to throw in great numbers, accumulate, shower, etc.: “lanceas,” Plin. 9, 6, 5, § 15: “saxa in caput alicujus,” Sen. Oedip. 871: “in ipsum Porum tela,” Curt. 8, 14, 38: “congestis telis,” Tac. A. 2, 11.—Hence, poet.: “ictus alicui,” Val. Fl. 4, 307: “plagas mortuo,” Phaedr. 4, 1, 11.—
2. To make, build, construct, etc., by bringing or heaping together: “Echinades insulae ab Acheloo amne congestae,” Plin. 2, 85, 87, § 201: “aram sepulcri arboribus,” Verg. A. 6, 178: “oppida manu,” id. G. 1, 256: “pauperis et tuguri congestum caespite culmen,” id. E. 1, 69.—So of birds, insects, etc.: “lucifugis congesta cubilia blattis,” Verg. G. 4, 243: “nidum,” Ser. Samm. 10, 30; and absol. notavi Ipse locum aëriae quo congessere palumbes (sc. nidum), Verg. E. 3, 69; Gell. 2, 29, 5 (cf. the full expression: “in nervom ille hodie nidamenta congeret,” Plaut. Rud. 3, 6, 51): apes in alvearium congesserant, Cic. Oecon. Fragm. ap. Charis. p. 82 P.: “rape, congere, aufer,” Mart. 8, 44, 9.—
II. Trop.
A. In discourse, to bring, take, or comprise together, to compile (freq. in Quint.): “operarios omnes,” Cic. Brut. 86, 297: “dicta,” Quint. 6, 3, 5; cf. id. 4, 5, 7: “argumenta (opp. dissolvere),” id. 5, 13, 15: “vana (maledicta),” id. 7, 2, 34: “undique nomina plurimorum poëtarum,” id. 10, 1, 56: “orationem dierum ac noctium studio,” id. 12, 6, 5; cf.: “orationem ex diversis,” id. 2, 11, 7: “figuras,” id. 9, 3, 5: ζωὴ καὶ ψυχή lascivum congeris usque, i. e. you repeat, Mart. 10, 68, 5.—With in: “ut te eripias ex eā, quam ego congessi in hunc sermonem, turbā patronorum,” Cic. Brut. 97, 332; so Quint. 4, 3, 3; 9, 1, 25; 9, 3, 39; 10, 5, 23.—
B. To put something upon one in a hostile or friendly manner, to accumulate, heap upon, to impart, ascribe to, to impute, attribute to; constr. class. with ad or in; post-Aug. also with dat. pers.: ad quem di atque homines omnia ornamenta congessissent, Cic. Deiot. 4, 12: “ne plus aequo quid in amicitiam congeratur,” id. Lael. 16, 58: “ingentia beneficia in aliquem,” Liv. 42, 11, 2; 30, 1, 4: “congerere juveni consulatus, triumphos,” Tac. A. 1, 4 fin.; cf.: “ambitiosae majestati quicquid potuimus titulorum congessimus,” Sen. Clem. 1, 14, 2; Suet. Calig. 15; id. Aug. 98: “mortuo laudes congessit,” id. Tit. 11: “mala alicui,” Sen. Contr. 1, 7, 2: μέλι μου, ψυχή μου congeris usque, Mart. 10, 68, 5: “spes omnis in unum Te mea congesta est,” Ov. M. 8, 113: “in unum omnia,” Cic. Tusc. 5, 40, 117; cf.: iis nihil, quo expleri possit eorum meritum, tributurum populum Romanum, si omnia simul congesserit, Brut. ap. Cic. Ep. ad Brut. 1, 16, 7.—Esp., of crimes, etc.: “maledicta in aliquem,” Cic. Phil. 3, 6, 15; cf.: “congestis probris,” Suet. Tib. 54: “quae (crimina) postea sunt in eum congesta,” Cic. Mil. 24, 64: “causas alicujus rei in aliquem,” Liv. 3, 38, 7.— Hence, *congestus , a, um, P. a., lit. brought together; hence, in pregn. signif., pressed together, thick: “gobio congestior alvo,” Aus. Mos. 132.—* Adv.: congestē , briefly, summarily: “haec breviter et congeste,” Capitol. Marc. Aur. 19 fin.