I.part. fut. exstaturus, Plin. 17, 22, 35, § 7; Pand. 47, 2, 78 al.), to stand out or forth, to project, to stand above.
I. Prop.: “(milites) cum capite solo ex aqua exstarent,” Caes. B. G. 5, 18, 5; “for which: super aequora celso collo,” Ov. M. 11, 358: “aquis (navis),” id. Tr. 5, 11, 14; cf. absol., Caes. B. C. 1, 62, 2: “ferrum de pectore,” Ov. M. 9 128: “de arbore (surculus),” Col. 5, 11, 5: “ossa sub incurvis lumbis,” Ov. M. 8, 807: “aedificia modice ab humo exstantia,” Plin. 6, 22, 24, § 89: “paulum supra terram,” Gell. 19, 13, 3.—Poet. with acc.: “aliquem,” to overtop, Stat. S. 1, 2, 116.—
B. Trop. (syn.: emineo, eniteo), to be prominent, stand forth, be conspicuous: “quo magis id, quod erit illuminatum. exstare atque eminere videatur,” Cic. de Or. 3, 26, 101: “haec enitere et exstare aliquatenus,” Quint. 8, 5, 29: “arma tubaeque sonent, vox et tua noctibus exstet,” predominate, be heard above, Val. Fl. 5, 252.—
II. Meton. (causa pro effectu), to be visible, show itself, appear; to be extant, to exist, to be (most freq., esp. of inanim. and abstr. subjects): “hominum nemo exstat, qui, etc.,” Plaut. Trin. 2, 4, 142: “auctor doctrinae ejus non exstat,” Liv. 1, 18, 2. pecunia, cujus auctor non exstat, Quint. 7, 2, 57: “Sarmenti domina exstat,” still lives, Hor. S. 1, 5, 55: “exstant hujus fortitudinis impressa vestigia,” Cic. Balb. 5, 13: “exstant epistolae Philippi ad Alexandrum,” id. Off. 2, 14, 48: “litterae,” id. Inv. 1, 39, 70: “leges,” id. Rep. 5, 2 fin.: “orationes,” Quint. 10, 7, 30: clarorum virorum non minus otii quam negotii rationem exstare oportere, Cato ap. Cic. Planc. 27, 66: “sine oculis non potest exstare officium et munus oculorum,” Cic. Div. 1, 32, 71; 2, 52, 107: “video hoc in numero neminem, cujus non exstet in me suum meritum,” id. Planc. 1, 2: “studium nostrum,” id. Fam. 1, 8, 7.—
(β).
Impers., with a subject or rel.-clause (very rare): “quem vero exstet et de quo sit memoriae proditum eloquentem fuisse, etc.,” Cic. Brut. 15, 57: “apparet atque exstat, utrum simus earum (artium) rudes an didicerimus,” id. de Or. 1, 16, 72—Hence, ex-stans , ntis, P. a., projecting, prominent; comp. partes exstantiores, Cael. Aur. Tard. 5, 1, 3.