M. Annaeus Lucanus, Pharsalia
Carolus Hermannus Weise, Ed.

Iam super Herculeas fauces nemorosaque Tempe,
Haemoniae deserta petens dispendia silvae,
Cornipedem exhaustum cursu stimulisque negantem
Magnus agens, incerta fugae vestigia turbat,
5Implicitasque errore vias. Pavet ille fragorem
Motorum ventis nemorum; comitumque suorum,
Qui post terga ferit, trepidum laterique timentem
Exanimat. Quamvis summo de culmine lapsus,
Nondum vile sui pretium scit sanguinis esse,
10Seque memor fati tantae mercedis habere
Credit adhuc iugulum, quantum pro Caesaris ipse
Avulsa cervice daret. Deserta sequentem
Non patitur tutis fatum celare latebris
Clara viri facies. Multi, Pharsalica castra
15Cum peterent, nondum fama prodente ruinas,
Occursu stupuere ducis, vertigine rerum
Adtoniti: cladisque suae vix ipse fidelis
Auctor erat. Gravis est Magno, quicumque malorum
Testis adest. Cunctis ignotus gentibus esse
20Mallet, et obscuro tutus transire per orbem
Nomine; sed longi poenas Fortuna favoris
Exigit a misero, quae tanto pondere famae
Res premit adversas, fatisque prioribus urget.
Nunc festinatos nimium sibi sentit honores,
25Actaque lauriferae damnat Sullana iuventae.
Nunc et Corycias classes, et Pontica signa
Deiectum meminisse piget. Sic longius aevum
Destruit ingentes animos, et vita superstes
Imperio. Nisi summa dies cum fine bonorum
30Adfuit, et celeri praevertit tristia leto,
Dedecori est fortuna prior. Quisquamne secundis
Tradere se fatis audet, nisi morte parata?
Litora contigerat, per quae Peneius amnis
Emathia iam clade rubens exibat in aequor.
35Inde ratis trepidum, ventis et fluctibus impar,
Flumineis vix tuta vadis, evexit in altum.
Cuius adhuc remis quatitur Corcyra sinusque
Leucadii, Cilicum dominus terraeque Liburnae,
Exiguam vector pavidus correpsit in alnum.
40Conscia curarum, secreta in litora Lesbi
Flectere vela iubes, qua tunc tellure latebas,
Moestior, in mediis quam si, Cornelia, campis
Emathiae stares. Tristes praesagia curas
Exagitant: trepida quatitur formidine somnus:
45Thessaliam nox omnis habet: tenebrisque remotis
Rupis in abruptae scopulos extremaque curris
Litora, prospiciens fluctus: nutantia longe
Semper prima vides venientis vela carinae,
Quaerere nec quidquam de fato coniugis audes.
50En ratis, ad vestros quae tendit carbasa portus,
Quid ferat ignoras: et nunc tibi summa pavoris,
Nuntius armorum tristis, rumorque sinister.
Victus adest coniux. Quid perdis tempora luctus?
Cum possis iam flere, times. Tunc puppe propinqua
55Prosiluit, crimenque deum crudele notavit,
Deformem pallore ducem, vultusque prementem
Canitie, atque atro squalentes pulvere vestes.
Obvia nox miserae coelum lucemque tenebris
Abstulit, atque animam clausit dolor: omnia nervis
60Membra relicta labant: riguerunt corda, diuque
Spe mortis decepta iacet. Iam fune ligato
Litoribus, lustrat vacuas Pompeius arenas.
Quem postquam propius famulae videre fideles,
Non ultra gemitus tacitos incessere fata
65Permisere sibi, frustraque adtollere terra
Semianimem conantur heram: quam pectore Magnus
Ambit, et adstrictos refovet complexibus artus.
Coeperat in summum revocato sanguine corpus
Pompeii sentire manus, moestamque mariti
70Posse pati faciem: prohibet succumbere fatis
Magnus, et immodicos castigat voce dolores:
Nobile cur robur Fortunae vulnere primo,
Femina, tantorum titulis insignis avorum,
Frangis? Habes aditum mansurae in saecula famae.
75Laudis in hoc sexu, non legum iura, nec arma,
Unica materia est coniux miser. Erige mentem,
Et tua cum fatis pietas decertet, et ipsum,
Quod sum vicus, ama. Nunc sum tibi gloria maior,
A me quod fasces, et quod pia turba senatus,
80Tantaque discessit regum manus. Incipe Magnum
Sola sequi. Deformis, adhuc vivente marito,
Summus et augeri vetitus dolor. Ultima debet
Esse fides, lugere virum. Tu nulla tulisti
Bello damna meo. Vivit post proelia Magnus,
85Sed Fortuna perit: quod defles, illud amasti
Vocibus his correpta viri, vix aegra levavit
Membra solo, tales gemitu rumpente querelas:
O utinam in thalamos invisi Caesaris issem
Infelix coniux , et nulli laeta marito!
90Bis nocui mundo: me pronuba ducit Erinnys
Crassorumque umbrae; devotaque manibus illis
Assyrios in castra tuli civilia casus,
Praecipitesque dedi populos, cunctosque fugavi
A caussa meliore deos. O maxime coniux,
95O thalamis indigne meis, hoc iuris habebat
In tantum Fortuna caput! Cur impia nupsi,
Si miserum factura fui? Nunc accipe poenas,
Sed quas sponte luam. Quo sit tibi mollius aequor,
Certa fides regum, totusque paratior orbis,
100Sparge mari comitem. Mallem felicibus armis
Dependisse caput: nunc clades denique lustra,
Magne, tuas. Ubicumque iaces, civilibus armis
Nostros ulta toros, ades huc atque exige poenas,
Iulia crudelis, placataque pellice caesa,
105Magno parce tuo. Sic fata, iterumque refusa
Coniugis in gremium, cunctorum lumina solvit
In lacrimas. Duri flectuntur pectora Magni,
Siccaque Thessalia confundit lumina Lesbos.