1.
Ingratae Nemesi tu corque animumque dedisti,Tam nihili vitam vatis, amice, putans?
Tu ne animam demens ventis committere es ausus?
Atque huic atque alii credere inesse fidem?
5Quam bene habet: vacuo traducis pectore vitam:
Si tamen ulla tibi vita sit absque anima.
Illa quidem exultat victrix, animamque catenis
Alligat; et vatem spernit acerba pium.
Sic qui blanditiis vanae capiuntur amicae,
10Evenit, eveniat, curat iniqua parum.
Cum te subripuit, cum te blandita fefellit,
Fingebat tristis, pallida cordolium.
Hei mihi quam sunt perfaciles in amore poetae:
Materies, risus, causaque certa ioci.
15Quid tibi cum sanctis tantum Cyterea poetis?
Non tua, sed Phoebi maxima cura sumus.
Phoebe pater, natum spes unica, protege vates.
Ni modo te Daphne, vel novus ignis habet.
Phoebus amat, vates nec curat; satque suarum
20Est sibi curarum, credite Phaebus amat.
Stroccius interea meus ardet, nec sibi mens est,
Nec sibi consilium, non anima, aut animus.
Ridet, et ipsa alios Nemesis sibi quaerit amores.
Atque hos atque alios excitat usque procos.
25Quid faciat vates? durabit: perfida sed tu
Redde animam vati, perfida redde animam.
2. epitaphion Luberae ebrii
Hic Lubera iacet: Bacchi dulcissima proles,Effudit vitam natus amore patris.
Fleverunt utrem vites, flevere tabernae,
Quas veteris complent dolia multa meri.
5Terque vale dixit germano, massicus humor,
Ter graecus frater, terque phalerna soror.
In primis iuxta exsolvit, cretensis amicus,
Quem nunc malvaticum rustica turba vocat.
At tu non lacrymas, sed vina veterrima funde,
10Quisquis ades: nato tu quoque, bacche, fave.
Nec sibi tura placent: nec vana precatio divum,
Nec sacra Gregorius quae pius instituit.
Unum est quod requiem praestat, pacemque sepulto.
Quod petiit moriens: ut sibi vina dares,
15Gaudeat hortus aquis: madeat piscator in undis,
Dulcia Luberae vos modo vina date.
3. epitaphion Alphonsi Antonii
Hic iacet Alphonsus, cani spes una parentisEt Laurae matris laetitia atque dolor.
Forma erat infanti, quales consuevit Apelles
Ante Deum sanctos pingere spiritulos.
5Lux Veneris cupidae concessit gaudia matri,
Gaudia, quae rapuit mox Iovis atra dies.
Quid facias? superi quicquid statuere ferendum est:
Sparge puer violas, sparge puella rosas.
4. epitaphion Cismogeniae Antonii F.
Quam tulit in media tellus Campana ruina,Nunc iacet hoc humili Cismogenia loco.
Ne patriae horreret casum, terraeque tremores,
Una eademque dies hanc dedit hanc rapuit.
5Felix cui dederit prius astra revisere fatum,
Quam sentire animae noxia damna suae.
Haec pater infelix vates in funere natae
Munera parva quidem, sed diuturna dedit.
5. epitaphion Bartholomei Faccii
Qui legis Alphonsi mores atque inclita facta,Faccius illorum conditor hic tegitur.
Unus hic eloquio potuisset flectere parcas,
Si possent parcae flectier eloquio.
6. epitaphion Bartholomei Faccii
Eloquii fama modo qui compleverat orbemFaccius, hoc modico contegitur tumulo.
7. epitaphion Bartholomei Faccii
Hic iacet ille ingens fama, fandique peritusFaccius, Alphonsi principis historicus.
8. epitaphion Masiellae Anconitanae Kiriaci matris
Anconis splendor, iacet hoc Masiella scpulcroUna pudicitiae Kiriacique parens.
9. epitaphion Iulii Fortis
Iulius hic Fortis situs est: haud parva SicanaeLaus patriae; Alphonso dum studet, occubuit.
10. Lucretiae laus
Tam superexcellit Lucretia diva puellasQuam Diana suos praeterit alma choros.
11. Laurae laus
Laura puellarum pulcherrima, Laura poetaeDeliciae siculi, Parthenopesque decus.
12. Minutulae laus
Excellit cunctas formosa Minutula nymphasSeu ducit choreas, sive puella canit.
13. in laudem Opicini
Di tibi dent quicquid dulcis tibi filius optat,Di tibi longaevos dent, Opicine, dies.
Per te servata est bis Genua pulcra Philippo.
Ante hac servari nescia terra diu.
14. ad viatores de operibus Alphonsi regis
Si venias pelago, portus mirabere molem;Si terra, insuetum cryptae mirabere lumen,
Siccatasque feres ingenti laude paludes;
Moenia mox ineas; pulcram miraberis arcem,
5Aequatasque domos, fontes et strata viarum,
Regis opus; maiora extant; requiesce viator.
15. ad Gaudentium
Pallatius tibi dat, Gaudenti maxime rethor,Dimidium turtae dimidiumque animae.
Deinde petit, quae sint sincera vocabula turtis
Dic turtae et mittet dimidium reliquum.
16. Lucretiae laus
Quantum rex proceres, quantum sol sydera vincit,Tantum Campanas superat Lucretia nymphas.
17. epitaphion Bartolomei Strocci
Spes patris ac patriae, luctus patris ac patriai,Stroccius hoc situs est Bartholomeus humo.
18. epitaphion falconis avis
Falco, decus volucrum regum non parva voluptasConditur hic, strages perniciesque gruum.
19. epitaphion Camilli Carazuli
Magnanimi iuvenis lapis hic tegit ossa CamilliPatria Parthenope praeclara Carazula proles
Dum subit, ille ingens animis hostilia primus
Moenia, dumque suo pro rege pericula temnit,
5Occubat! heu, quanto constabit sanguine caedes:
Comprime rex lacrymas, armis ulciscere manes
Militis: ille etenim generosa morte perennis
Vivet, et unanimis narrabit regis amorem.
20. in statuam Parthenopis dormientis
Parthenope multos bella vexata per annosNunc opera Alphonsi parta iam pace quiesco.
21. in statuam iustitiae
Iustitia e terris quondam Iove rege recessitNuper ab Alphonso rege vocata redit.
22. in statuam iustitiae
Cum pecco, heu misero torva atque infensa videntur?Mi similacra deum, vultuque invergere crimen.
23. in statuam iustitiae
Quid prodest studio macrescere, cum sit honorisIam nactus titulum, et laudis praeconia nummus?
24. in villam Strocci
Salve clara Titi iucundi villa poetae,Salve nympharum pieridumque domus.
Te Bacchus repleat musto, te Pallas olivo,
Et tua fecundet sicelis arva Ceres.
25. epitaphion Rulli
Hic situs est Rullus, decus et spes una iuventae,Dum sequitur regem Parthenope occubuit.
Non faciam plures versus, plures licet optes:
Caseolos nati quatuor ille dedit.
26. epitaphion Franciscae Sergentinae
Hoc Francisca iacet gelido Sergentina bustoClara genus, vita clara, sed illa magis
Cara viro coniux, et filia cara parenti,
Grata sed imprimis relligione Deo.
5Forma fuit certe non contemnenda, sed oris
Neglexit laudem: laude pudicitiae
Illa quidem talis: tu qui legis ista rogato
Tam pia defunctae ne gravet ossa lapis.
27. epitaphion Paparellae
Deliciae regum iacet hoc Paparella sepulcroUxoris miserae perpetuae lacrymae.
28. epitaphion Iannotii Manetti
Iannotius iacet hic: doctus graece atque latineParque Salominio non minus eloquio.
Hunc praeclara dedit Tuscis Florentia civem,
Vir dignus patria; patria digna viro est.
5Plurima mandavit miratu digna libellis,
Parthenope, Alphonso dum studet, occubuit.
29. epitaphion Iannotii Manetti
Iannotius musa doctus graeca atque latina,Regibus indulgens, Parthenope occubuit.
30. epitaphion pro gallina masculo
Hic re gallus erat quamvis gallina vocatusOcculerat testes nomine femineo
Nestor et aetate, et redivivis moribus infans,
Quippe senex, infans foemina masque fuit.
31. epitaphion pro gallina masculo
Qui te gallinam non gallum dixerit, errat,Nomine deceptus foemina virque tuo
Centenisque annis confectus, moribus infans,
Delirusque senex, ridiculusque puer.
32. epitaphion pro gallina masculo
Masculus hoc tegitur gelido gallina sepulcroDe sene festina conditione puer,
Quem mors non potuit contundere, contudit uxor
Discat ab exemplo cautior esse senex.
33. epitaphion Sylianae
Hic iacet ante alias praestans Syliana puellas,Sive petis formam, sive pudicitiam
Vix dum bisdenos vitae compleverat annos
Mortales inter desiit esse homines.
5I nunc et formae, mulier, seu fide iuventae,
Illa Deum facies vermibus esca iacet.
34. de Hyla
Venit Hylas, sed dormit Hylas, dormitque, bibitqueEndymion somno, corpore verus Hylas.
35. Alphonsi regis sententia | de Panormo et Messana
Aemula felici semper Messana PanormoPosthac Alphonso iudice victa, sile.
36.
Hic placitus placeat cuivis, mihi nocte diequeDisplicuit; pereat cui placet hic placitus.
37. laus Elisiae
Elisia auricomas inter celeberrima nimphas,Quae formae aut animo res erit apta tuo?
Colla nives, et labra rosas et lumina vincunt
Sydera; culta Helene, nuda Diana dea es.
5Cum loqueris, quanvis et rara et pauca loquaris,
Sola tamen digna es multa loqui atque loqui.
Quid loquar artifices digitos, quid pensa, quid artes,
Et quibus evitas ocia mille modos?
Inter opus tantum dulce, o dulcissima cantas,
10Et cantu nolens pectora multa capis.
Unum crimen habes sed si modo crimen amari est
Quod cantu nolens pectora multa capis.
Nam saltu licet ipsa lirae, licet, ipsa Choreae
Sis deus, ad Thiasos rara vocata venis.
15Atsi quando venis, paulum cessura labori,
Te Charites sociant, te comitatur Amor.
Quacumque incedis, spirant violaeque rosaeque:
Incedis noctu: nox fit et illa dies.
Quicquid habent omnes divi divaeque decoris,
20Quicquid habent laudis, tu quoque laudis habes.
Hoc etiam felix et formosissima pulcro
Scilicet et casto casta puella places.
Ipsa puellarum decus es, decus ille virorum;
Clari ambo, claris moribus ambo pares.
25Ambo ergo Deus longaevos servet in annos,
Saepius et timidos iungat utrumque Venus.
38. ad Antonium
Non satis ille tuos, Antoni splendide, moresCognovit, qui te damnat avaritiae.
Namque abes aegroto Pilades addictus Horesti
Teque amor et pietas non sinit esse domi.
5Elysia interea lux insperata penates
Visit et illustrat grata puella tuos.
Numquid avaritiae culpabere, si pius absis?
Deque insperato te tua nympha petat?
Struxisses praesens mensas epulasque deorum,
10Plausissent dominae res, anus ac paries.
Sed fortuna ipsis vel amantibus invida fecit.
Infelix peregre, dulcis amice, fores.
Illa animo, illa oculis, ac gressibus omnia lustrat,
Absentem ut dominum sedula sensit, abit.
15Tunc obiter mestae Elysiae rivalis adhaeret
Ne te suscipiat, dixit avarus abest.
Talia sint quaeso rivali qualia tu vis,
Sed nihil est, mores novit amica tuos.
39. in invidos
Quid curem Rhodus qui nostra poemata culpet,Si mea Maecenas carmina docte probas?
Quid curem quod me cimex Laurentius odit,
Si me Crottiades unus et alter amat?
5Quid curem carpat vitam Cato Saccus Iacchus
Si Ferrufino iudice vita proba est?
Quid curem, quod me livor sectetur ubique,
Si semper virtus invidiosa fuit?
Curandum placeas tantum doctisque bonisque,
10Summa quidem laus est, displicuisse malis.
40. laus Ambrosiae
Quae est quae modulans flectensque facillima voceEfficiat prae se rauca sit omnis avis?
Quae est quae cantu truculentos mulceat ursos?
Et faciat Venerem sentiat Ippolitus?
5Quae Syren Ithacum possit sopire canendo?
Lenius aut cantet quam moribundus olor?
Et quae non hominem sed quae sonet ore Minervam
Dum ducit telas, et canit inter opus?
Dicite, io! musae, quaenam est ea? iam ne siletis
10Invidia? dic tu, dic, amor... Ambrosia est.
41. epitaphion Antoniae
Illa per Aemilias famosa Antonia terras,Illa Sibaldinum femina clara genus
Hic iacet, o mulier, forma nec fide nec annis
Nec probitate diu vivere posse puta.
5Quaeris in hac faciem? fuit altera pene Diana.
Quaeris item mores? altera Penelope.
Hanc genuit studiis praeclara Bononia legum
Huc autem cari coniugis egit amor.
42. epitaphion Tirineae
Hic Tirinea iacet, vatis medicique voluptasAtque eadem vatis maestitia et medici.
Omnia languenti tentavit, sed nec amoeno
Carmine nec medica iuvit amator ope.
5Quin etiam Phoebo suscepit vota precesque
Fudit, sed rapiunt vota precesque noti.
Iam sibi malebant caelestia numina nympham;
Sors medici Vatis invidiosa deis.
Hic secum Veneres, secum tumulantur amores;
10Secum blanditiae, deliciaeque iacent.
Flevit anus, flevit virgo, flevere puellam
Qui numquam flerant foemina, virque prius
Atque aliquis rediens moesto de funere dixit,
Si qua puella dea est, ista puella dea est.
43. in Vallam
Carmina componis, Laurenti, stans pede in uno,Nil mirum si sic carmina facta cadunt.
44. ad Galganum Bicum
Quod tibi tam sero mittam, Galgane, libellumDa veniam, mitti noluit ipse liber.
Saepe ego sic monui: dominum pete, condite codex,
Annus abhinc agitur quod liber erro: sat est.
5Fortunate liber, quam te leget ille libenter
Rettulerat: lapides non mea scripta legunt.
Rettulerat: tinea potius pertundier optem
Carcere quam tetro trudier ipse iterum.
Est et enim carcer librorum Bicia proles,
10Nescio quid miserum vox quoque Bica sonat.
Dixit adhuc in te iam deteriora libellus,
Quae maledicta suo tempore, Bice, scies.
Ipse quidem volui: sic me divique deaeque
Semper ament: libro subdere vincla tuo.
15Fugit et effugiens alarum more papyrum
Ventilat, et dixit: Memnia tecta peto.
Plura loquebatur: solum pervenit ad aures
Nescio quid bici bicia bicacion.
Tunc ego: cur blese, cur es tam pingue locutus?
20Respondit: tali carmine dignus erat.
45. ad Maecenatem
Maecenas, quod te superi quodve anguiger herosRespiciant; quod te curia plebsque probent.
Rhodus id in fatis non in virtute reponit;
Verum id perverse ut caetera Rhodus ait:
5Scilicet insigni carus pietate deis es,
Iustitia plebi, consilioque duci.
Si modo non cessat virtus, nec numina cessant,
Sed sibi nec virtus nota, nec ipse deus.
46. in Leomortem
Sit tibi lingua, precor, radice excisa, Leomors,Impia luctifici nuntia lingua mali.
Rumor erat Venetos a nostro milite fusos,
Gaudebat fausto foemina virque novo.
5Interea Leomors adventat et omnia turbat,
Id vanum referens esse: quod esse putant.
Sit tibi bubo comes, sint dirae, o dire Leomors;
Civibus invisum principibusque caput.
47. in librarium
Quidam, cuius ego nomen patriamque silebo,Indignus libro nomen habere meo est.
Excerpsit quaedam turpis librarius in me
Carmina: sint plane carmina rauca licet.
5Continuum o quantum: mens aequa ac iusta deorum est,
Illum corripuit detinuitque furor.
Qui laedit vates, divum quoque numina laedit.
Coelitibus nulla est ulctio prompta magis:
Iamque miser, nudus, certe miser errat in urbe,
10Et nudos testes, quisque videre potest.
Irritant pueri saxis ac voce furentem
Inque dies alitur usque furore furor.
Vos igitur moneo sacros nolite poetas
Laedere, laedentes ultima poena manet.
48. de regis Apolloniae casu
Regis Apolloniae sonipes cadit, et cadit unaRex eques: hinc regis tibia pressa tumet.
Stulta nihil surae prodest medicina tumenti,
Quam medici nequeunt attulit ursus opem.
5Nam dum venandi studio rex ducitur idem,
Ex improvviso grandior ursus adest.
Rex ursum aggreditur, regis suram ille momordit
Qua tumor antiqui causa doloris erat.
Plurimus inde novo fluxit de vulnere sanguis:
10Exiit antiquus cumque cruore tumor.
Curatur morbo morbus, dolor ipse dolore,
Vulneris ex vulnus cura salusque fuit.
Saepe quod ipse nequis, quamvis studiosius haeres,
Si non desperes, mitia fata dabunt.
49. in Rhodum
Ture pio Rhodus dum divum numina poscit,Quae vis dicendi, sorsque futura sibi est:
Mira fides: templi vox e testudine missa est:
Non erit orator Rhodus, arator erit.
50.
Surge, age, Calliope, sat languor, inertia satqueTe tenuit: vires collige, diva, tuas.
Pauca meo Tusco, sed dulcia carmina vati
Da, licet id quod non indiget ille dabis.
5Ille habet: ille facit iam carmina, qualia Phoebus
Dum canit ardentis dulcia furta Iovis.
Ille etiam cum sit summus, vult unus haberi;
Et quamvis nolit, gloria prima sua est.
Cedite nimirum cuncti, cedamus et ipsi:
10Eius Apollineus spiritus ore sonat.
Ille sacros Vates, quos longa aboleverat aetas,
Suscitat extinctos, non sinit ille mori.
Dum cupit antiquos Italis extendere versus,
Non labor abducit, non via longa virum.
15Non removet glacies, non densa pericula terrent.
Denique vix revocant corpora trita rotis.
Quin etiam ingenium vatum fovet ille novorum.
Debentur qui sunt, quive fuere sibi.
At nunc Pontificis secreta negotia summi
20Sustinet, ut par est, sustinet illa libens;
Diligit hic dominum, domino gratissimus idem,
Devovit domino membra animamque suo.
Non capitur precibus, nullo corrumpitur auro:
Principis hinc curae gloria sola sui est.
25Si quis agat secum donis, aut munerum nunquam
Is feret optatum, tedia longa feret.
Mira fides illi, par est constantia, nulli
Cedit, vel primo relligione loco.
Qui modo maiores ornabat carmine pulcro,
30Idem nunc pulcro carmine dignus erit.
Et modo qui numeris nectebat verba sonoris,
Materiam vates vatibus ipse dabit.
O ego, dii faciant chartis intexere dignus,
Credar honorati splendida facta viri:
35Tunc ego convocitem sanctas Eliconis alumnas,
Illa mihi cursim turba vocata venit.
Tunc ego materia poscente pericliter altos
Versus, alternos despiciamque modos.
Tum simul altiloquo versu et, summe sacerdos,
40Concinerem, totam concineremque domum,
Et tua quae nunc est de marmore pura columna,
Forte tui fiet aurea vatis ope.
Et tua conabor vivat post funera virtus
Quam bona posteritas et colat et celebret.
45Crede mihi, probitas sit magna et clara licebit,
Denique, ni vatum sint, monumenta, perit.
Quid tibi cum summo nunc est antistite musa?
Qui tibi musa novi mentio facta dei?
Quos iunxit virtus, coniungat epistola, nec fit
50Absque Deo vates, nec sine vate Deus.
Post haec, Calliope, me dedas Bartolomeo
Meque columnensi dedicet ille deo.
51. epitaphion Serpinnae
Hic Serpinna iacet, domino tam grata catellaQuam tibi non adeo, Lesbia, passer erat.
Optarim tumulo miras inscribere laudes:
Non capit exiguus carmina plura lapis.
52. epitaphion Catellae
Filia Serpinnae, dispar tamen illa parente,Conditur hic, tumulus spurca cloaca sibi est.
Solum, blanda cocis, asservatrixque culinae:
Frangantur quamvis hostia, surda iacens,
5Fida epulis, cineris custos, teterrima visu,
Mordica, sed quamvis mordica, pigra tamen;
At demum longa scabie rabieque perempta est:
Conveniens laetum, conveniens tumulus.
53.
Hic ducis anguigeri mandant secreta tabellis,Quisquis es, ab nostro limine siste pedem,
Flecte aciem, noli nudam spectare Dianam
Nec strepe, non atris luna laborat equis.
54. de Vespasiani statua
Quamvis ipse diu multa tellure gravarer,Spes prodire tamen tempore posse fuit.
Nec mea me frustra tenuit spes; eruor, ecce!
Tergor, et antiquus candor in ore redit.
5Meque mei tecto cari excepere nepotes:
Non fuit in tota gratior urbe locus:
Fert laetos prae se semper patientia fructus
Post hiemem semper tempora veris eunt.
55. Lucretiae simulacro
Haec sibi conscivit pulcram Lucretia mortem,Mox ubi adulterum casta coacta tulit.
56. sub Bussae simulacro
Bussa haec romanos Cannensi e strage fugatosExcipit, ac reficit millia pene decem.
57. sub Probae simulacro
Haec Proba Virgilii centonem carmine fecitIn qua complexa est omnia facta Iesu.
58. ad Miniaten
O Minias, seu vis etiam Miniate vocari,Nam par ingenio fertile nomen habes.
Quando erit hic noster propriarum bardius expers
Curarum? nam tunc rem geret ille meam.
5Cum coelum stellis careat, cum littus arena,
Tum vacuus curis, rem geret ille meam.
59. ad Miniaten
Bardius expectat requiem senis et senis aegriMaerentis risum laetitiamque viri.
Bardius expectat vel principis otia summi,
Otia quae mundum visa fuere sibi;
5Id primo expectat; post id geret ille meam rem,
O Minias, quando rem geret ille meam?
60. ad Lucium
Si qua Panormigenae laeti tibi cura poetae est,Si qua vel absentis cura. sit Ergotelis,
Quam primum illa tibi commissa negotia comple,
Sic adsint votis diique deaeque tuis.
5Non erit Ergoteles ingratus muneris huius
Nec meritum musae tale perire sinet.
61.
An memor es nostri, nostrae spes unica musaeScilicet id tenui carmine scire velim.
Si memor es, spondent per te mihi fata quietem:
Sin minus, ipse velis ut memor esse rogo.
62. epitaphion Ioliae catellae
Deliciae domini iacet hoc Iolia sepulcro,Concipis ex tumulo quam brevis illa fuit,
Quam fuerit rerum custos, et sedula furum
Narrarem; servi ni invideant catulae.
63. ad Vallam
Pauca licet scribas et bis dumtaxat in anno,Si modo non pereunt carmina multa facis.
At si multa facis, quamvis sint millia centum,
Valla, nihil scribis si peritura facis.
64. laus Elisiae et Cremonae
Terra nihil coelo, Phoebo lunaque decoroInvidet: Elisia terra decora sat est,
Est etiam terrae: terrae Elisiaeque suus sol
Nil petimus coelo, si modo nostra sinat.
65. laus Angelinae
Angelinae oculis dedit aurea tela CupidoDonavitque genis, matre iubente, faces.
Os nectar, caput ambrosiam, flat pectus amomum
Et, quod praetereo, balsama subter olet,
5Haec eadem collo meros adnectit amores,
Deque sinu Veneris scita puella calet.
Hanc olim siculus vates Marrasius ardet,
Marrasi, certe vis in amore mori.
66. epitaphion Iannini Ritii
Ianninus iacet hic. Ritiorum diva propagoNosce virum, quisquis laudis amator ades.
Hunc simul evexit summa ad fastigia virtus,
Illa quidem magno nota et amata duci.
5Non sua sed fuerant sibi publica commoda curae,
Publica, quae laeti causa fuere sui,
Nulli consilio, nulli gravitate secundus,
Magnus itemque animo, magnus itemque fide.
Eloquio potuit firmissima quaeque movere
10Fata etiam, flecti si modo fata queant.
Fovitque et coluit doctos doctissimus ipse,
Qui cum spes vatum spesque sepulta ducum est.
67. ad Ergotelen
Cum nequeat nummos, mittit tibi carmina vates,Tu tamen argento carmina pluris habe.
Eripiunt quemvis a mortis dente camoenae.
Carmine vivit Itys, carmine vivit Hylas.
5Fortunate puer, quem dilexere poetae.
Grate puer vati, non moriere puer.
Et te sanctus amat vates, ut teque perennet
Conatur, modo tu cur amet ille stude.
Ergo vale, Ergoteles, cari spes una parentis,
10Spes patria hercle puer, sed gravitate senex.
68. ad Porcellium
Porceli, neque enim patiar Porcelle voceris:Mundus es, et nomen iam tibi dispar erat.
Porceli, qui me tam multis versibus ornas:
Et cupis ut reddam carminis ipse vicem.
5Nostra tuos timuit tumidos elegia coturnos,
Clauda licet, claudo fugit et illa pede.
Extimuit rapidas curvato umbone phalanges,
Et mage terribili plurima verba sono.
Nec potui quamvis fugientem saepe vocarim
10Flectere, nimirum territa musa tuba est.
Quis non horrescat galeas, peltasque, sudesque?
Et mea si Clio fugit, inermis erat.
Illam non Mavors, illam non bella nec enses,
Verum blanditiae deliciaeque iuvant.
15Me quoque fraxineo iam iam bellona trabali
Terruerat, quamquam sum male fortis ego.
Ipsum illum Aeacidem, qui vicerit Hectora Troum,
Fac legere, armatum carmen et is fugiet.
Audierit quendam versus laudasse boantes,
20Zaulidamas, vates clarus in Archadia.
Et petit hi versus tales oracla quid essent,
Sunt crepitus tumidi ventris, Apollo refert.
Scita quidem vox, o Porceli, et Apolline digna,
Et quam sub memori mente animoque tene.
25Nulla etenim vero sunt verba tonantia, verbis
Si modo nil grave sit, si modo dulce nihil.
Vel si sunt aliquid, verum respondit Apollo:
Ventus id est in quo nil nisi putor inest.
Quod si te tantum sonitus delectat, et aures
30Impleat, est suavi tibia grata sono.
Cymbalaque et crotala citharaeque, et systra lyraeque,
Et quae praeterea nomina mille placent.
Longuseus si vult acri componere bardo
Carmina, quid faciat discite, mira canam.
35Exprimit ex clausis loculis lectissima quaedam
Verba sonora quidem; sed tamen apta parum,
Grata tamen bardo, quamvis non arte nec usu
Viderit, at forsan graecula verba putet.
Inde sua in numeros connectit verba, nec illa
40Quae res, sed tantum flagitet ipse sonus.
Materiam verbis excudit, quamque tulit sors
Quoque volunt illum barbara verba trahunt.
Inde fit ut scribat quae non intelligat ipse
Aedipodes, bardo carmina digna suo.
45Hi sunt quos clamat procul, o procul ite profani,
Deque suo exagitat Callypea choro.
Egregius vates, numquam torrente vehetur
Verborum, verbis imperat ille suis.
Non agitur fato: verbis non ducitur idem,
50Quaeque vocet cum vult sub pede verba tenet.
Hi sunt quo sacro admittunt Aganipedes antro
Et quorum impediunt, laurea serta comas.
Tu quoque si verbis posthac imponis habenas:
Rem tractes, et mox des sua verba rei.
55Et te delectent mansueta vocabula, et usu
Cognita, munda tamen, quaeque latina putent.
Dignus eris lauro, spargent te flore camoenae
Deque tuo facient profluat ore melos.
Tum vero immodicae mea territa Clio tot armis
60Adveniet, versus et tibi mille dabit.
69. ad Maecenatem
Maecenas, decus italidum et spes altera vatum,Ecquis erit desiderio tandem modus? ecquis
Aut deus, aut quisnam propior dis otia nobis
Efficiet; dum vita recens, patiensque laborum,
5Dum mea Pyerides spondent in carmina laurum?
Nam seu bella canam iubeas, quae gesserit Anglus
Anglus troiano genus et cognomen ab Anglo
Nescius haud fuerim, quam forti genua bello
Cesserit imperio ducis armipotentis, et Arnum
10Exanguem iubes: tremefactum qui orbibus, agnis
Cum fluvio haesisse, et caput occuluisse sub alveo.
Nec mihi non nota est gens dura suizerum mens
Inque necem praeceps, iamdudum nescia vinci,
Anguigerum perpessa iugum, quos nesciat hostes;
15Scilicet et pulsos violenta ex sede tyrannos?
Qua vi, quo ne astu Ligurum pacaverit oras?
Sunt quoque magnanimi longe maiora Philippi,
Nec me gesta latent; quae si vir grate reponi
Mandarique iubes monimentis, scilicet ausim
20Iussa sequi, tu Sicelidas aliquando camoenas
Experiare; solent regum gaudere triumphis
Adsuetae, et tragico suras vincire coturno.
Tu quoque Maecenas inter celebrabere Reges
Adstabisque duci, nec te quo mutua iungit
25Gratia, disiungam vates, tibi gloria parta est
Consilio atque fide, nec te tua candida virtus
Fraudabit, nec me immemorem imgratumque quereris,
Sed bene pro meritis longa donabere fama.
Tu modo per, si qua est in te pietasve fidesve,
30Imponas finem votis, eademque secundes.
70. pro Marcetto ad Montientes
Qui colis ac servas nostram, dive anguifer, urbem,Et vos quos genuit pulcherrima Montia cives;
Accipite ac celebrate sacras quas munere mitto
Relliquias, gratique illis persolvite honores.
5Quae sibi legere hanc patriam et fecere beatam.
Ipse ego natali potui nil gratius urbi
Reddere, nec divis acceptius. O ego felix,
O ego ter felix, patriam qui numine donem,
Numen qui patria atque beem, patriamque deosque.
10Aeneas Latio clarus pietate penates
Intulit, et nulla hac virtute insignior extat;
Verum ego non tali laudem pro munere posco,
Sed divum patriaeque simul telluris amore.
