I.imperf. subj. cŭpīret, Lucr. 1, 72; quoted ap. Non. p. 506 fin., and ap. Prisc. p. 879 P.), v. a. Sanscr kup, to be in active motion, to be angry; cf. recupero, to long for a thing, to desire, wish (designating a natural, involuntary inclination, or an unbridled or passionate desire, while volo indicates an energetic will, and opto a deliberate wish or choice, Cic. Mil. 12, 32; Sen. Ep. 116, 2; cf. Klotz in Jahn's Neues Jahrb. 1834, II. p. 119 sq.; freq. in every per. and species of composition); constr. with acc., inf., acc. and inf., acc. and part., ut, ne, the gen., or absol.
I. In gen.
A. Lit., of persons.
(α).
With acc.: “quid istuc tam cupide cupis?” Plaut. Cas. 2, 3, 49: “nec bonum illud esse, quod cupias ardenter,” Cic. Tusc. 4, 17, 39: “nuptias,” Ter. Heaut. 5, 1, 12: “cupere eadem, eadem odisse,” Sall. J. 31, 14: “domum alius, alius agros,” id. C. 11. 4: “novas res,” id. J. 70, 1: “quanto plura parasti, Tanto plura cupis,” Hor. Ep. 2, 2, 148: “(magistratus, imperia, etc.) minime mihi hac tempestate cupienda videntur,” Sall. J. 3, 1; cf. Ov. Tr. 4, 4, 66 et saep.—In part. perf.: corde cupitus, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 41: “cupitus atque exspectatus,” Plaut. Poen. 5, 4, 104: “Mars videt hanc visamque cupit potiturque cupitā,” Ov. F. 3, 21: “cupitus aetatis flos,” Lucr. 3, 770; “5, 847: cujus rei semper cupitae,” Liv. 26, 7, 3; Tac. A. 4, 3 et saep.: “tandem huic cupitum contigit,” Plaut. Poen. 5, 4, 116; so in neutr., Liv. 3, 37, 7; Tac. A. 6, 32; 14, 2 al.—
(β).
With inf. (so most freq.): “emori cupio,” Ter. Heant. 5, 2, 18: “vitam mutare,” Lucr. 5, 170; 1, 71: “te celare de phaleris,” Cic. Verr. 2, 4, 12, § 29: “audire cupio,” id. Caecin. 12, 33: “diem consumere,” id. Att. 4, 2, 4: “operam navare,” Caes. B. G. 2, 25 fin.: “proelium facere,” Sall. J. 57, 4 et saep.: “cum nostri quid sine imperatore efficere possent perspici cuperent,” Caes. B. G. 3, 21.—
(γ).
With acc. and inf.: “te tuā frui virtute cupimus,” Cic. Brut. 97, 331; id. Fam. 1, 2, 2: cupio me esse clementem; “cupio in tantis rei publicae periculis me non dissolutum videri,” id. Cat. 1, 2, 4; cf. “Haase ad Reisig, Lect. p. 790: (Pausanias) se tecum affinitate conjungi cupit,” Nep. Paus. 2, 3.—*
(δ).
With acc. and part.: Cu. Quis nominat me? Ph. Qui te conventum cupit. Cu. Hau me magis cupis, quam te ego cupio, Plaut. Curc. 2, 3, 25.—(ε) With ut: “cupio ut impetret,” Plaut. Capt. 1, 1, 34: “quin etiam necesse erit cupere et optare, ut peccet, etc.,” Cic. Lael. 16, 59: “responsum est mihi cupere quidem universos ut a me rationes coloniae legerentur,” Plin. Ep. 10, 47 (56), 1. —(ζ) With ne: “cupio, ne ... habeant,” Plin. Ep. 5, 17, 6; cf. Ov. H. 6, 6.—(η) With subj. alone: “cupio te quoque sub idem tempus Campania tua remittat,” Plin. Ep. 5, 14 (15), 9.—(θ) Absol.: “ubi nolis, cupiunt ultro,” Ter. Eun. 4, 7, 43: “qui cupit aut metuit,” Hor. Ep. 1, 2, 51; “so with metuo,” id. ib. 1, 6, 12; 1, 16, 65; cf. Cic. de Or. 2, 44, 185; 1, 1, 2: “cohortatus suos, omnibus cupientibus ad hostium castra contendit,” Caes. B. G. 3, 24; cf. id. ib. 3, 19 et saep.—(κ) With gen.: “pol quamquam domi cupio, opperiar,” Plaut. Trin. 4, 1, 23 Brix ad loc.; cf. P. a. α infra. —With gen. pers.: “quae (puellae) cupiunt tui,” Plaut. Mil. 4, 1, 17; cf.: “jam dudum vestri cupiunt Lucrina tacita,” Symm. Ep. 1, 8 init.—
II. Pregn., to be well disposed, be favorable or inclined to one, to favor, to wish well, to be interested for, etc.: “favere et cupere Helvetiis propter eam affinitatem,” Caes. B. G. 1, 18; cf.: “quid ego Fundanio non cupio?” Cic. Q. Fr. 1, 2, 3, § 10: “ipsi Glycerio,” Ter. And. 5, 4, 2: cui maxime, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 4: “cujus causā omnia cum cupio, tum mehercule etiam debeo,” Cic. Fam. 13, 75, 1; cf.: “causam mihi tradidit, quem suā causā cupere ac debere intellegebat,” id. Rosc. Am. 51, 149: “vehementer ejus causā,” id. Fam. 13, 64, 1: “qui istius causā cupiunt omnia, qui ab eo benignissime tractati sunt, etc.,” Cic. Verr. 2, 2, 73, § 180; cf. id. Div. in Caecil. 6, 21 Halm ad loc.—Hence the phrase cupio omnia quaevis, your wishes are mine; cf. the Engl., I am entirely at your service, Hor. S. 1, 9, 5.—Hence, cŭpĭens , entis, P. a., desiring, desirous, longing, eager for something (mostly ante- class. and post-Aug.; most freq. in Plaut. and Tac.).
(α).
With gen.: “corporis,” Plaut. Mil. 4, 2, 7: “nuptiarum,” id. ib. 4, 4, 29: “tui (tua amica),” id. ib. 4, 2, 58: “liberorum,” Tac. A. 16, 6: “novarum rerum,” id. ib. 15, 46: “bonarum artium,” id. ib. 6, 46: “voluptatum,” id. ib. 14, 14: “erogandae pecuniae,” id. ib. 1, 75.—Comp., Aur. Vict. Caes. 24.—Sup.: cupientissimus legis, Sall. Fragm. ap. Diom. p. 291 P.—
(β).
Absol.: “ut quibusque bellum invitis aut cupientibus erat,” Tac. A. 1, 59.—Sup.: “Marius cupientissimā plebe consul factus,” Sall. J. 84, 1.— Adv.: cŭpĭenter , desirously, earnestly, eagerly, = cupide (only ante-class.): cupienter cupere, Enn. ap. Non. p. 91, 8 (Trag. Rel. v. 337 Vahl.): “discerpere membra,” Att. ib. p. 91, 6 (Trag. Rel. v. 543 Rib.): “petere,” Plaut. Ps. 2, 3, 17.