I. Lit.
A. A relative local particle, denoting rest in a place, in which place, in what place, where.
1. With corresp. ibi: “in eam partem ituros atque ibi futuros Helvetios, ubi eos Caesar constituisset,” Caes. B. G. 1, 13: “velim, ibi malis esse, ubi aliquo numero sis, quam istic, ubi solus sapere videare,” Cic. Fam. 1, 10; cf.: “nemo sit, quin ubivis, quam ibi, ubi est, esse malit,” id. ib. 6, 1, 1: “ergo, ubi tyrannus est, ibi ... dicendum est plane nullam esse rem publicam,” id. Rep. 3, 31, 43: “ibi unde huc translata essent, atque ubi primum exstitissent,” id. ib. 2, 16, 30.—
2. Referring to other expressions of place: “omnes, qui tum eos agros, ubi hodie est haec urbs, incolebant,” Cic. Rep. 2, 2, 4: “non modo ut Spartae, rapere ubi pueri et clepere discunt,” id. ib. 4, 5, 11: “in ipso aditu atque ore portus, ubi, etc.,” Cic. Verr. 2, 5, 12, § 30.—
3. With the interrogative particle nam suffixed: “in quā non video, ubinam mens constans possit insistere,” Cic. N. D. 1, 10, 24.—
4. With terrarum, loci (v. terra and locus): “non edepol nunc, ubi terrarum sim, scio, si quis roget,” Plaut. Am. 1, 1, 180: “quid ageres, ubi terrarum esses,” Cic. Att. 5, 10, 4: “ubi loci fortunae tuae sint, facile intellegis,” Plaut. Capt. 5, 2, 5: “ut inanis mens quaerat, ubi sit loci,” Plin. 7, 24, 24, § 90.—
5. Repeated ubi ubi, also written as one word ubiubi, wherever, wheresoever = ubicumque (very rare): “ubi ubi est, fac, quamprimum haec audiat,” Ter. Eun. 5, 8, 12: “sperantes facile, ubiubi essent se ... conversuros aciem,” Liv. 42, 57, 12.—With gentium: “ubi ubi est gentium,” Plaut. As. 2, 2, 21.—
B. In a direct interrogation, where? So. Ubi patera nunc est? Me. In cistulā, etc., Plaut. Am. 1, 1, 264: “ubi ego perii? ubi immutatus sum? ubi ego formam perdidi?” id. ib. 300: “ubi inveniam Pamphilum? Ubi quaeram?” Ter. And. 2, 2, 1; 2, 2, 6: “ubi sunt, qui Antonium Graece negant scire?” Cic. de Or. 2, 14, 59: “heu! ubi nunc fastus altaque verba jacent?” Ov. H. 4, 150 Ruhnk.—
2. Esp., with gentium: “ubi illum quaeram gentium?” Plaut. Ep. 5, 2, 13; and with the interrog. particle nam suffixed: “ubinam est is homo gentium?” id. Merc. 2, 3, 97: “o di immortales! ubinam gentium sumus? ... in quā urbe vivimus?” Cic. Cat. 1, 4, 9 (v. gens).—
II. Transf.
A. Most freq. of time, when, whenever, as soon as, as: “ubi summus imperator non adest ad exercitum,” Plaut. Am. 1, 3, 6: “ubi ego Sosia nolim esse, tu esto sane Sosia. Nunc. etc.,” id. ib. 1, 1, 284: “ubi friget, huc evasit,” Ter. Eun. 3, 3, 11: “ubi lucet, magistratus myrrhā unguentisque unguentur,” Varr. L. L. 6, § 87 Müll.: “ut sol, victis ubi nubibus exit,” Ov. M. 5, 571: “qualis, ubi hibernam Lyciam Xanthique fluenta Deserit (Apollo),” Verg. A. 4, 143: “ubi semel quis pejeraverit, ei credi postea non oportet,” Cic. Rab. Post. 13, 36: “hoc ubi Amphitruo erus conspicatu'st meus, Ilico, etc.,” Plaut. Am. 1, 1, 87: “ubi de ejus adventu Helvetii certiores facti sunt, legatos ad eum mittunt,” Caes. B. G. 1, 7: “ubi ea dies venit, etc.,” id. ib. 1, 8: “quem ubi vidi, equidem vim lacrimarum profudi,” Cic. Rep. 6, 14, 14: “ubi galli cantum audivit,” id. Pis. 27, 67: “at hostes, ubi primum nostros equites conspexerunt ... impetu facto, etc.,” Caes. B. G. 4, 12; Quint. 7, 1, 6.—With subj., Hor. C. 3, 6, 41.—With inf. hist., Tac. A. 12, 51.—
2. With correl. adv. of time (mostly anteand post-class.; not in Cic. or Caæs.).
(α).
With tum: “otium ubi erit, tum, etc.,” Plaut. Rud. 2, 4, 13: “ubi convivae abierint, tum venias,” id. Stich. 4, 2, 14; id. Pers. 4, 7, 18; Quadrig. ap. Gell. 2, 2, 13: “cetera maleficia tum persequare, ubi facta sunt,” Sall. C. 52, 4; Cato, R. R. 33, 2; 33, 45 fin.: ubi conticuerit recte tumultus, tum in curiam patres revocandos esse, Liv. 22, 55, 8; 25, 38, 4; 43, 5, 6; “44, 34, 5: ut, cum admissa et perpetrata fuerint, tum denique, ubi, quae facta sunt infecta fieri non possunt, puniantur,” Gell. 6 (7), 3, 42.—Esp., with tum demum: “ubi jam caro increscit, tum demum et balineis raris utendum erit,” Cels. 7, 4 fin.; 3, 6; 7, 27; Gell. 16, 8, 16.—
(β).
With tunc: “ubi vis acrior imminet hostium, tunc, etc.,” Veg. Mil. 1, 24: “tunc est consummata infelicitas. ubi, etc.,” Sen. Ep. 39, 6; 89, 15; 89, 19.—Esp., with tunc demum, Cels. 3, 10.—
B. In colloq. lang., referring to things or persons, instead of the relative pronoun, in which, by which, with which, wherewith, etc.; or of persons, with whom, by whom, etc.: “ne illi sit cera, ubi facere possit litteras,” Plaut. As. 4, 1, 22: “hujusmodi res semper comminiscere, Ubi me excarnifices,” Ter. Heaut. 4, 6, 9: “cum multa colligeres et ex legibus et ex senatusconsultis, ubi, si verba, non rem sequeremur, confici nihil posset,” Cic. de Or. 1, 57, 243: “si rem servassem, fuit, ubi negotiosus essem,” Plaut. Truc. 1, 2, 38; cf.: “est, ubi id isto modo valeat,” Cic. Tusc. 5, 8, 23; v. sum, I. B. 5. b. β: “neque nobis adhuc praeter te quisquam fuit, ubi nostrum jus contra illos obtineremus,” with whom, Cic. Quint. 9, 34: “Alcmene, questus ubi ponat aniles, Iolen habet,” Ov. M. 9, 276.