previous next

Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics



Κεφ. ιβ᾽. περὶ Ἀρθρίτιδος καὶ Ἰσχιάδος.

ξυνὸς μὲν ἁπάντων τῶν ἄρθρων πόνος ἀρθρῖτις: ἀλλὰ ποδῶν μὲν ποδάγρην καλέομεν, ἰσχιάδα δὲ ἰσχίων, χειράγρην δὲ χειρῶν: ἤν γε μὲν σχέδιος ἐπί τινι τῶν προσκαίρων αἰτίων πόνος, κρύβδην δὲ μελετήσῃ πολλὸν χρόνον νοῦσος, εὖτε ἐπὶ προφάσι σμικρῇ πόνος καὶ νοῦσος ἐξήφθη:1 ἔστι δὲ ἁπάντων ξυλλήβδην τῶν νεύρων πάθη, ἢν αὐξηθὲν τὸ κακὸν ἅπασι ἐπιφοιτῇ : ἀρχὴ δὲ νεῦρα τὰ δεσμὰ τῶν ἄρθρων, καὶ ὁκόσα ἐξ ὀστέων πέφυκεκαὶ ἐν ὀστέοισι ἐμφύνει. θώϋμα δὲ τουτέων μέγα. οὐ πονέει μὲν γὰρ θρὶξ,2 οὐδ᾽ ἂν τέμνῃ τις θλίβῃ: ἢν δὲ ἐξ ἑωυτέων πονῇ, οὐδὲ ἕτερον ἀλγέει τοῦδε δυνατώτερον, οὐ σιδηρὰ σφίγγοντα, οὐ δεσμὰ, οὐ τιτρῶσκον ξίφος, οὐ καῖον πῦρ. καὶ γὰρ καὶ ταῦτα ἐπαναιροῦνται ὡς μεζόνων πόνων ἄκεα: [p. 119] καὶ ἢν τάμῃ τις αὐτὰ πονεῦντα, ἀμαυροῦται τῆς τομῆς πόνος σμικρὸς ὑπὸ τοῦ μέζονος : ἢν δὲ ὅδε κρατέῃ, ἡδονὴ σφέας λάζυται ἐπιλήθουσα τῶν πάρος: πάσχουσι δὲ τοῦτο ὀδόντες καὶ ὀστέα.

αἰτίην δὲ ἀτρεκέα μὲν ἴσασι μοῦνοι θεοὶ, ἐοικυῖαν δὲ καὶ ἄνθρωποι : ἔστι δὲ ὡς ἔπος εἰπεῖν τοιόνδε. τὸ μὲν κάρτα πυκνὸν ἀναίσθη τον ψαύσιος καὶ τρώσιος, τῇδε καὶ ἄπονον ψαύσι καὶ τρώσι. ἄλγος γὰρ τρηχείᾳ ἐν αἰσθήσι, τὸ δὲ πυκινὸν ἀτρήχυν τον : διὰ τόδε καὶ ἄπονον: τὸ δὲ ἀραιὸν, εὐαισθη τὸν , καὶ τρηχύνεται τρώματι. ἀλλ᾽ ἐπεὶ καὶ τὰ πυκνὰ ζῇ ἐμφύτῳ θέρμῃ, καὶ αἴσθεται τῇδε τῇ θέρμῃ: εἰ μὲν οὐσιώδης δρῶσα αἰτίη ἔοι, οἷον μάχαιρα λίθος, τὸ οὐσιῶδες τοῦ πάσχοντος οὐκ ἀλγέει: πυκνὸν γὰρ τὴν φυήν. ἢν δὲ τῆς ἐμφύτου θέρμης δυσκρασίη λάβηται, αἰσθήσιος γίγνεται τροπή. τοῦτο ὦν ἐξ ἑωυτέης πονέει θέρμη, ἐκ τῆς κατ᾽ αἴσθησιν ἔσωθεν ἐγείρεται ὤσιος. φύσιος δὲ τῆς ἐς μέζω, περιουσίης, τὰ ἄλγεα.

Ἐγχρίμπτεται δὲ ἀρθρῖτις ἄλλοτε ἐς ἄλλα ἄρθρα, τοῖς μὲν ἐς ἰσχία, καὶ τὰ πολλὰ τῇδε ἐπιμίμνει γυιὸς,3 ἅσσα τε μέλεά κοτε μικρὸν, εὖτε οὐδὲ ἐπὶ τὰ σμικρὰ φοιτῇ, πόδας τε καὶ χεῖρας. ἢν γὰρ μειζόνων λάβηται μελέων χωρῆσαι τὴν νοῦσον δυναμένων, οὐχ ὑπερβαίνει τὰ ὄργανα: ἢν δὲ ἀπὸ τοῦ σμικροῦ ἄρξηται, ἔστι εὐήθης καὶ ἀδόκητος εἰσβολή. ἰσχιάδος μὲν ἀπὸ μηροῦκατόπιν, ἰγνύος, [p. 120] κνήμης, ἀρχή. ἄλλοτε δὲ ἐπὶ τῇ κοτύλῃ τὸ ἄλγημα φαίνεται, αὖθις ἐς γλουτὸν ὀσφὺν ὀκέλλει, καὶ πάντα μᾶλλόν ἐστιν δόκησις ἰσχίου. ἀτὰρ καὶ τὰ ἄρθρα ὧδέ πως ἄρχεται : τοῦ ποδὸς τὸν μέγαν δάκτυλον ὰλγέει, αὖθις τὴν ἐπιπρόσω πτέρνην, ποτε στηριζόμεθα: ἔπειτα ἐς τὸ κοῖλον ἧκε: τὸ δὲ σφυρὸν ἐξῴδησε ὕστατον. πρόφασιν δὲ αἰτιῶνται ἀναίτιον, οἱ μὲν κρηπῖδος καινῆς τρίβον, οἱ δὲ μακρὴν περίοδον : ἄλλος δὲ πληγὴν πάτημα: οὐδεὶς δὲ φράσει τὴν οἴκοθεν οὖσαν, ἀτὰρ καὶ ἀκούσασι τοῖσι πάσχουσι τὸ ἀτρεκὲς ἔδοξε ἄπιστον: διὰ τόδε ἐς ἀνήκεστον ἐτράπη, ὅτιπερ τῇσι ἀρχῇσι ὁκότε ἀσθενεστάτη ἐστὶ νοῦσος, ἰητρὸς οὐκ ἐνίσταται: ἢν δὲ χρόνῳ κρατυνθῇ, ἀνόνητος μελέτη. τισὶ μὲν οὖν ἐς ποδῶν ἄρθρα μίμνει μέσφι θανάτου, τισὶ δὲ νέμεται ἐς τὴν τοῦ παντὸς σκήνεος περίοδον : τὰ πολλὰ δὲ ἀπὸ τῶν ποδῶν ἐς χεῖρας ἤϊξε. οὐ γὰρ μεγάλα τὰ ὅρια τῇ νούσῳ χειρῶν τε καὶ ποδῶν, ὅτι ἄμφω ὁμοφυέα, ἰσχνὰ καὶ ἄσαρκα καὶ ἐγγυτάτω τοῦ ἔξω ψύχεος: ἀπωτάτω δὲ τοῦ ἔσω θάλπεος. αὖθις ἀγκὼν καὶ γόνυ: ἐπὶ δὲ τοῖσι κοτύλαι, περίστροφος ἥδε μετάβασις ἐς νώτου μύας καὶ θώρηκος. 4 ἄπιστον εἰς ὅσον ἕρπει τὸ κακόν. σπόνδυλοι ἀλγέουσι Ρ῾άχεός τε καὶ αὐχένος, καὶ ἐς ἄκρον ἐρείδει τοῦ ἱεροῦ ὀστέου: καὶ ξυμπάντων τοῦ βουβῶνος καὶ ἰδίῃ ἑκάστου ὀδύνη.5 ἀτὰρ [p. 121] οἱ δὲ τένοντες ἠδὲ μύες ξὺν ἐντάσι ἀλγέουσι. γνάθων καὶ κροτάφων μύες: νεφρῶν καὶ κύστιος διαδοχή. τοῦ θώματος, ἐπὶ πᾶσι πάσχει Ρ῾ῖνας, καὶ ὦτα, καὶ χείλεα, πάντη γὰρ νεῦρα καὶ μύες: τῆς κεφαλῆς ἤλγεέ τις Ρ῾αφὰς, οὐκ εἰδὼς μὲν τι πονέει, ἐδείκνυε τῶν Ρ῾αφῶν τὰ εἴδεα, λοξὴν, εὐθείην, ἐπικάρσιον , ὀπίσω τε καὶ πρόσω: ἰσχνὴν δὲ τὴν ὀδύνην καὶ τοῖσι ὀστέοισι ἐμπεπαρμένην. πᾶσαν γὰρ ὀστέων [p. 122] ξυμβολὴν νέμεται νοῦσος, ὅκως ποδὸς χειρὸς ἄρθρον. γίγνονται δὲ τῶν ἄρθρων καὶ ἐπιπωρώσιες : τὰ πρῶτα μὲν ὁκοῖον ἀποστάσιες ἴσχουσι : ἐπὶ δὲ μᾶλλον πυκνοῦνται, καὶ πηγνυμένου τοῦ ὑγροῦ ἀπηνέες αἱ ἀφέσιες : τέλος δὲ πῶροι στερροὶ, λευκοὶ ξυνίστανται: ἐς δὲ πᾶν ὄγκοι σμικροὶ ὁκοῖον ἴονθοι καὶ μέζονες : ὑγρὸν δὲ παχὺ, λευκὸν, χαλαζῶδες. καὶ γὰρ τοῦ παντὸς νοῦσος ψυχρὴ ὅκως χάλαζα: δοκέει δὲ θέρμης ψύξιος ἴσχειν διαφορήν. καὶ γάρ τισι τῶν αὖ βδελυκτῶν ἡδονή:6 ἐμοὶ δὲ ἁνδάνει μίην μὲν αἰτίην τὴν ἔμφυτον ψύξιν ἔμμεναι, μίην δὲ καὶ πάθην: ἀλλ᾽ ἢν μὲν εὐθέως ἐπιδώῃ καὶ θέρμη φανῇ, ἐμψύξιος χρέος καὶ τοῖσι τέρπεται. ὀνομάζουσι δὲ θέρμην τήνδε: ἢν δὲ πόνος ἐν τοῖσι νεύροισι εἴσω μίμνῃ, ξυμπεπτώκῃ δὲ τὸ ἄρθρον ἄθερμον, μηδὲ ἐποιδέῃ, ψυχρὴν τήνδε φαίην ἔμμεναι, ἐφ᾽ ἧς θερμῶν φαρμάκων ἐς ἀνάκλησιν θέρμης χρέος. χρὴ δὲ τάδε πολλὰ τῶν κάρτα δριμέων, θερμασίη γὰρ τά τε ξυμπεπτωκότα μέρεα εἰς ὄγκον ἤγειρε, καὶ τὴν ἔσω θέρμην ἐς ἀνάκλησιν ἤγαγε: εὖτε τῶν ψυχρῶν χρέος. πίστις: τοῖσι γὰρ αὐτέοισι οὐ τὰ αὐτὰ ξυμφέρει: καὶ γὰρ κοτε ξυνήνεγκε, τοῦτ᾽ ἔβλαψεν ἄλλοτε: ὡς δὲ ἔπος εἰπεῖν, θέρμης ἐπὶ τῇ ἀρχῇ, ψύξιος δὲ ἐπὶ τῷ τέλει χρέος. ξυνεχὴς μὲν οὖν ποδάγρη οὐ Ρ῾ηϊδίως γίγνεται, διαλείπει δὲ ἔσθ᾽ ὅπη χρόνον μακρόν, λεπτὴ γάρ: καὶ Ὀλυμπίασι ἐνίκησε ποδαγρὸς ἐπ᾽ ἀνέσι δρόμον.

ἀλλ᾽ ἄνδρες μὲν παθεῖν Ρ῾ηΐτεροι, γυναικῶν δὲ ἐλαφρότερον: γυναῖκες δὲ ἀραιότερον μὲν ἀνδρῶν, χαλεπώτερον δέ.

[p. 123] τὸ γὰρ μὴ ἐν ἔθεϊ μηδὲ οἰκεῖον, ἢν ὑπὸ ἀνάγκης κρέσσον γένηται, βιαστὴν μέζονα τίκτει τὴν ξυμφορήν: ἡλικίη τὰ πολλὰ μὲν ἀπὸ ἐτέων πέντε καὶ τριήκοντα. θᾶσσον δὲ καὶ βράδιον ἐκ τῆς ἑκάστου φύσιος καὶ διαίτης. δεινοὶ μὲν οὖν οἱ πόνοι, καὶ τὰ παρεόντα πόνων μέζονα: λειποθυμίη ἐπὶ τῇσι ψαύσεσι, ἀκινησίη, ἀποσιτίη, δίψος, ἀγρυπνίη : ἢν δὲ ἐπανέλθωσι, τοῦτο μὲν, ὅκως ἐκ θανάτου πεφευγότες, ἄνετοι τὸν βίον, ἀκρατέες, ἁπλοῖ, εὔθυμοι, δωροδόκοι, καὶ ἐς τὴν δίαιταν ἁβροί: τοῦτο δὲ ὡς ἐκ θανάτου αὖθις ἐσόμενοι ἄδην χρέονται τῇ παρούσῃ ζωῇ.7 ἀπέσκηψε πολλοῖσι ἐς ὕδρωπα ποδάγρη, ἄλλοτε δὲ ἐς ἆσθμα: καὶ τῶνδε ἄφυκτος διαδοχή.

1 i have ventured to read instead of ἢν, on my own authority; and have substituted τινι in place of τι, on the authority of Ermerins; but have rejected his alteration of μὴν into μὴ, which I think spoils the passage; and have preferred μὲν, which has the authority of the Vatican ms.

2 Θρὶξ here is used in an unusual sense. The literal translation of the expression would be, “They are not pained a hair,” or “a hair's-breadth,” i.e. in the slightest degree. Ermerins refers to Theocritus, Idyll. xiv. 9, for an example of this usage. See further Liddel and Seott's Lexicon, under the word. This usage of it appears very forced in the present instance, and I suspect the reading to be corrupt.

3 in the common editions, and I believe in all the mss., we find γύϊος, which is obviously at fault, at least as regards accentuation. Ermerins, accordingly, does not hesitate to expunge the term altogether. But to γυιὸς I can see no objection. It is thus explained in the Lexicon of Hesychius: Γυιὸς, χωλὸς, νοσώδης, πηρώδης. This is sufficient authority for the word, although it is not in common use. See also Liddel and Scott's Lexicon, under the term. There are other difficulties in the remaining part of the sentence, which I cannot bring myself to remove by expunging all the difficult words, after the example of Ermerins.

4 Though the text be not in quite a satisfactory state, I prefer leaving it as it stands, rather than adopt the slashing alterations made in it by Ermerins. He reads the last clause thus: ἐπὶ δὲ τοῖσι κοτύλῃσι περίστροφος: ἤδη μετάβασις ἐς νώτου μύας καὶ θώρηκος. Wigan merely proposes to read περίστροφοι ἠδὲ.

5 the following most extraordinary reading occurs in all the mss.: καὶ ξυμπάντω ν τε βοῦς, ὄνος, καὶ ἰδέη ( ἰδίη, Harl.) ἑκάστου ὀδύνη; which words, in the old translation of Crassus, are rendered literally, — “Simulque omnium bos, asinus, et proprius cujusque dolor.” What can an ox or an ass have to do with an attack of Schiatica?

Fortunately the Askew ms. belonging to the Medical Society of London, has guided me to what I do not hesitate to pronounce the true reading. In the margin of this ms., opposite the corrupted words, stand the following characters, apparently in the handwriting of the amanuensis: —

ἴσβουβῶν
That is to say, ἴσως, βουβῶνος. Now, that “pain of the groin” is a constant attendant of Schiatica, every practical physician is well aware; and, in fact, this is one of the symptoms enumerated in the best descriptions of the disease furnished by the ancient authorities. For example, Cælius Aurelianus has the following words in his chapter on Schiatica and Lumbago: “Et primo, in vertebra dolor sentitur, dehinc partis suæ penetrans loca usque ad mediam natem, ac superius ad inguen,” etc. Tard. Pass. v ... In like manner, Aetius describes the symptoms as follows: πολλοῖς δὲ ὀδύνη ἐρείδεται κατὰ τοῦ βουβῶνος ὅτε καὶ κύστις μεταλαμβάνουσα τῆς δυσκολίας δυσουρίαν ἐπιφέρει. Ex. ms. in Bibl. Bodl. Cod. Canon. Græc. cix.

In a word, the substitution of τοῦ βουβῶνος for τε βοῦς, ὄνος, is so natural, that I feel persuaded no reasonable critic will demur to adopt it. Some other slight changes, however, are requisite in this passage, which might be effected in two or three different ways. I subjoin a few of my own attempts, some of which may perhaps be thought superior to the reading I have adopted: —

1. kai\ cumpa/ntwn tou= boubw=nos [ to/pwn] kai\ h( i)di/h e(ka/stou o)du/nh.

2. kai\ cumpa/ntwn te boubw=nos kai\ i)di/h| h( e(ka/stou o)du/nh.

3. kai\ cu/mpantos tou= boubw=nos kai\ h( i)di/h| e(ka/stou o)du/nh.

4. kai\ e)s cu/mpantw=n tou= boubw=nos kai\ i)di/h e(ka/stou o)du/nh.

Every one of these specimens of an emended text brings out an appropriate meaning; namely, that “there is a general pain of the whole inguinal region, and a particular pain of every part situated therein”.

I have now to state briefly the emendations of this passage proposed by preceding editors and commentators. Wigan, while he retains the vitiated reading of the mss., adds in a note at the end: “Cert legendum ὁμοῦ πόνος. Ita eleganter vehementia doloris describitur, Vertebroe et dolore torquentur, qui omnes oequ.occupare proecipitur, et alium etiam insuper sentiunt, qui singulis suus et proprius videtur.” Petit's emendation is very nearly the same: καὶ ξυμπάντων τε ὁμοῦ πόνος, καὶ ἰδίη ἑκάστου ὀδύνη. It is adopted by Ermerins with a slight change: καὶ ξυμπάντων τε ὁμοῦ πόνος καὶ ἰδίῃ ἑκάστου ὀδύνη.

6 the common reading, καὶ γὰρ οἷσι τῶν εὖ βδελυκτέων ἡδονή, has evidently no meaning. Petit and Ermerins try their hands at conjectural emendations, but in such a style as I cannot approve. Petit suggests the following as a probable substitute for the vitiated text: καὶ γὰρ οἶσι τῶν θερμῶν, εὔτε δὲ ψυκτικῶν ἡδονή. Ermerins boldly substitutes the following sentence for the words he expunges: καὶ γὰρ οἱ μέν τινα τουτέων φεύγουσι, τοῖσι δὲ αὖ ἐκ τῶν ἄλλοισι βδελυκτῶν ἡδονή.

7 ermerins ventures to introduce οὐκ before αὖθις; and it seems to be required.

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.

An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.

load Vocabulary Tool
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: