I.to drive or thrust out, to drive away, thrust away (class.; syn.: expello, eicio, deicio, everto, etc.).
I. Lit.: “aliquem ex aedibus,” Plaut. Trin. 1, 2, 100: “nos ex nostris aedibus,” id. ib. 2, 4, 200: “homines e possessionibus,” Cic. Sull. 25, 71: “hominem e civitate,” id. Mur. 22, 45: “plebem ex agris (with expellere),” id. Agr. 2, 31, 84; cf. id. Clu. 5, 14: cunctos aedibus, Plaut. Trin. 3, 3, 76: “aliquem focis patriis disque penatibus praecipitem,” Cic. Rosc. Am. 8, 23; cf.: “Antiochus praeceps provincia exturbatus,” Cic. Verr. 2, 4, 30, § 67: extorris regno, exturbatus mari, Att. ap. Non. 14, 27: “fortunis omnibus,” Cic. Quint. 31, 95: “aliquem foras,” Plaut. Trin. 4, 3, 77: “Marium urbe,” Vell. 2, 19, 1: “omnibus mala sterilitatis,” Plin. Pan. 32.—
B. Transf., of things as objects: “alicui oculos atque dentes,” Plaut. Poen. 1, 2, 169: “pinus radicibus exturbata,” Cat. 64, 108: “radix ex vino pota calculos quoque exturbat,” Plin. 20, 10, 42, § 109: “nervo exturbante sagittas,” Sil. 16, 482.—
C. Esp., to put away a wife: “exturbat Octaviam, sterilem dictitans,” Tac. A. 14, 60 init.; cf.: “in Silium ita exarserat, ut Silanam matrimonio ejus exturbaret,” i. e. compelled him to divorce Silana, id. ib. 11, 12.—
II. Trop.: “aegritudinem ex animo,” Plaut. Curc. 2, 1, 9: “facti memoriam ex animo,” Just. 15, 3, 11: Si. Numquid Tranio Turbavit? Th. Immo exturbavit omnia, Plaut. Most. 4, 3, 38: “spem pacis,” Liv. 6, 21, 8: mentem, to disturb (= vexare), Cic. Q. Fr. 1, 4, 4: “odiis tranquilla silentia noctis,” Stat. Th. 1, 441.