I.monstrous in size, enormous, immense, huge, vast (class.).
I. Lit. (usually of inanim. and abstr. things): “corporum magnitudo,” Caes. B. G. 4, 1, 9; cf.: “simulacra immani magnitudine,” id. ib. 6, 16, 4: “immani corpore serpens,” Lucr. 5, 33; 3, 987: “ingens immanisque praeda,” Cic. Verr. 2, 3, 46, § 110: “pecunia,” id. Rosc. Com. 8, 23: “pocula,” id. Phil. 2, 25, 63: “immania ponti Aequora,” Lucr. 4, 410: “templa caeli,” id. 5, 521: “antrum,” Verg. A. 6, 11; cf.: “spelunca vasto hiatu,” id. ib. 6, 237: “barathrum,” id. ib. 8, 245: “tegumen leonis,” id. ib. 7, 666: “telum,” id. ib. 11, 552 al.: “magna atque immanis,” Lucr. 4, 1163: “cete,” Verg. A. 5, 822: “numerus annorum,” Varr. R. R. 3, 1, 3; cf.: “exercitus,” Vell. 2, 51, 1: “frequentia amicorum,” id. 2, 59 fin.: “geminos immani pondere caestus,” Verg. A. 5, 401: “vox,” Quint. 11, 3, 32: “ambitus redit immanis: numquam fuit par,” Cic. Q. Fr. 2, 15, b, 4: “dissensio civitatis,” Vell. 2, 2, 1: “studium loquendi,” Ov. M. 5, 678: “avaritia,” Sall. J. 31, 12: “vitium,” Hor. S. 2, 4, 76: “soloecismus,” Gell. 15, 9, 3: “impulsae praeceps inmane ruinae,” the vast crash, Juv. 10, 107.—Neutr. absol.: Immane quantum animi exarsere, Sall. H. Fragm. ap. Non. 127, 27 (2, 79 Dietsch); so, “vino et lucernis Medus acinaces Immane quantum discrepat,” how exceedingly, wonderfully, Hor. C. 1, 27, 6: “civilis lapsu equi prostratus immane quantum suis pavoris et hostibus alacritatis indidit,” Tac. H. 4, 34: quod matrimonium Aemiliano huic immane quanto fuit, App. Mag.; “and in full: immane dictu est, quanti et quam multi ad Pompeium discesserint,” Sall. Orat. ad Caes. 1.—
II. Trop., monstrous in character, frightful, inhuman, fierce, savage, wild (class.; syn.: ferus, immitis, barbarus, durus, saevus; “opp. mansuetus, mitis): hostis in ceteris rebus nimis ferus et immanis,” Cic. Verr. 2, 2, 21, § 51; cf.: “nulla gens tam fera, nemo omnium tam immanis, cujus, etc.,” id. Tusc. 1, 13, 30: “ex feris et immanibus mites reddidit et mansuetos,” id. Inv. 1, 2, 2: “ad humanitatem atque mansuetudinem revocavit animos hominum studiis bellandi jam immanes ac feros,” id. Rep. 2, 14: “belua (with fera),” id. Ac. 2, 34, 108; id. N. D. 2, 64, 161; “(with taetra),” id. Tusc. 4, 20, 45; cf.: “immanis et vasta belua,” id. Rep. 2, 40: “nihil ista immanius belua est,” id. ib. 3, 33: “janitor aulae, Cerberus,” Hor. C. 3, 11, 15: “ex hoc populo indomito, vel potius immani, etc.,” Cic. Rep. 1, 44: “istius immanis atque importuna natura,” Cic. Verr. 2, 1, 3, § 8: “immanis, intolerandus, vesanus,” Plaut. Trin. 4, 1, 7: “immanis ac barbara consuetudo hominum immolandorum,” Cic. Font. 10, 21: “tantum facinus, tam immane (patris occidendi),” id. Rosc. Am. 24, 68: “coeptis effera Dido,” Verg. A. 4, 642: “orae,” id. ib. 1, 616: “Raeti,” Hor. C. 4, 14, 15: “Agathyrsi,” Juv. 15, 125: “Pyrrhus,” id. 14, 162.—Subst.: immānĭa , ium, n., frightful deeds or sayings: “quamvis fabulosa et immania credebantur,” stories however fabulous and frightful, Tac. A. 4, 11: “dira atque inmania pati,” Juv. 15, 104.—Comp.: “scelere ante alios immanior omnes,” Verg. A. 1, 347.—Sup.: “voluptatem immanissimus quisque acerrime sequitur,” Cic. Part. Or. 25, 90.—Hence, adv. in two forms, im-māne and immānĭter (not ante-Aug.).
1. (Acc. to I.) Monstrously, immoderately, excessively: “immaniter clamare,” Gell. 1, 26, 8.—More freq.,
2. (Acc. to II.) Frightfully, dreadfully, fiercely, savagely, wildly.
(α).
Form immane: “leo hians immane,” Verg. A. 10, 726: “sonat fluctus per saxa,” id. G. 3, 239; cf.: “fremant torrentes,” Claud. Cons. Mall. Theod. 237: “spirans rapta securi,” Verg. A. 7, 510.—
(β).
Form immaniter: leones per ea loca saevientes immaniter, Amm. 18, 7: “perdite et immaniter vivere,” Aug. Conf. 10, 37.—
b. Comp.: “immanius efferascunt,” Amm. 18, 7.