I.fut. part. parturam, Plaut. Am. 2, 2, 86; fut. paribis for paries, Pompon. ap. Non. 508, 3; inf. parire, Enn. ap. Varr. L. L. 5, § 59 Müll., and in Diom. p. 378 P.; Plaut. Fragm. ap. Philarg. Verg. E. 2, 63), v. a. cf. Gr. root πορ- in ἔπορον, gave, πέπρωται, is fated; Lat. portio, partus, puerpera, perh. parare, to bring forth, to bear; of animals, to drop, lay, spawn, etc. (syn. gigno).
I. Lit.: “si quintum pareret mater ejus, asinum fuisse pariturum,” Cic. de Or. 2, 66, 267: ut ea liberos ex sese pareret, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 3: “gallinas teneras, quae primum parient, concludat,” Cato, R. R. 89; so, “quae gallina id ovum peperisset,” Cic. Ac. 2, 18, 57; cf.: “ova parire solet, etc., Enn. l. l. (Ann. v. 10 Vahl.): nam audivi feminam ego leonem semel parire, Plaut. l. l.—Of plants,” to flower, Plin. 16, 25, 39, § 94.—
B. Transf
1. Of males, to beget (poet.): “apud tragicos: et jam leo pariet, at pater est,” Quint. 8, 6, 34; Caecil. ap. Non. 464, 22 (in a corrupt passage).—
2. In gen., to bring forth, produce: “ligna putrefacta per imbres Vermiculos pariunt,” Lucr. 2, 899: “ut sarmentum in pariendis colibus vires habeat majores,” Varr. R. R. 1, 32, 2; cf. id. ib. 1, 41, 5: “fruges et reliqua, quae terra pariat,” Cic. N. D. 1, 2; Plin. 16, 37, 68, § 174; 31, 10, 46, § 112: “spiritum,” Vulg. Isa. 26, 18. —
II. Trop., to produce, create, bring about, accomplish, occasion, devise, invent, procure, acquire, etc. (syn.: “genero, creo, gigno): ars dicendi habet hanc vim, non ut aliquid pariat et procreet, verum ut educet atque confirmet,” Cic. de Or. 2, 87, 356: qui famam multo peperere labore, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 4, 188 (Ann. v. 427 Vahl.): “dolorem, voluptatem,” Cic. Fin. 1, 15, 49: “discidium,” Lucr. 1, 220: “taedium,” Quint. 9, 4, 43: “spinosiora multa pepererunt,” Cic. Or. 32, 114; so, “quibus etiam verba parienda sunt,” id. Fin. 3, 1, 3; and: “hinc fabulae Scyllam et Charybdim peperere,” Just. 4, 1, 13: “ne quicquam nobis pariant ex se incommodi,” Plaut. Most. 2, 1, 17: “alicui aegritudinem,” id. Trin. 2, 2, 35: “fiduciam,” Sall. H. 1, 41, 22 Dietsch: “alicni curas,” Prop. 1, 18, 23: “obsequium amicos, veritas odium parit,” Ter. And. 1, 1, 41: “sibi maximam laudem,” Cic. Off. 2, 13, 47: “meis laboribus dignitas salusque pariatur,” id. Cat. 4, 1, 1; id. Sull. 17, 49: “praedā improbe partā,” id. Fin. 1, 16, 51: “aliquem honeste partis bonis privare,” id. Quint. 23, 74; id. Sull. 28, 77: “sibi salutem,” Caes. B. C. 3, 69: “ante partam rei militaris gloriam amittere,” id. B. G. 6, 39: “gratiam ingentem apud aliquem,” Liv. 34, 44: “sibi decus et victoriam,” id. 30, 14: “amicos officio et fide,” Sall. J. 10, 4: “alicui somnum mero,” Tib. 1, 7, 27 (6, 23): “qui sibi letum Insontes peperere manu,” Verg. A. 6, 434; Tib. 4, 13, 20.—Hence, partus , a, um, P. a., that has borne: “parta nutrici consociata, etc.,” the ewe that has dropped the lamb, Col. 7, 4, 3.—