ad Christum
Christe, meum sine te non cinxit laurea crinemNec sine te doctis carmina nostra placent.
Nec vitam sine te felici degimus aevo
Nec sine te rumpent stamina nostra deae.
5Post mortem sine te non sum visurus Avernum
Elysii sedes nec sine te superas.
Ordiar hunc sine te non faxim, Christe, libellum,
Quoi dabis et finem principiumque dabis.
monodia in Hierusalem
Lusimus in teneris Venerem lascivius annis,Lusimus unguentum, pocula, serta, iocos.
Crinis inest cano capiti, ver fluxit et aestas,
Praestat in autumno carpere poma senem,
5Praestat et excussis caput hoc foedare corollis
Quum deus humana caeditur ecce manu,
Figitur et crucibus, madet heu calvaria tellus
Sanguine: tu nati funera, mater, agis.
Impia Hierusalem, non hic deus ille superbas
10Perdidit in pelago qui Pharaonis opes?
Non deus ille, tuos totiens qui cladibus hostes
Affecit, quo tu libera, semper eras?
Impia Hierusalem, non hic Holophernis ademit
Cervices, non hic te dabat esse deam?
15Adde quod iste tuis etiam praesepibus infans
Vagit et hunc dominum bos et asellus amant.
Impia Hierusalem, non sidere cernis eoo
Adventare magos qui sua dona ferunt?
Quo furis, Herodes, strictum cum comprimis ensem?
20Debetur gladiis non cruor iste tuis.
Impia Hierusalem scelus hoc parat: aera profano
Sunt data discipulo, proditionis opus.
Illicet irrumpunt portis; orabat in horto
Christus: agunt strepitum coniciuntque manus.
25Tunc deus trahitur donec fora celsa Pilati
Ingreditur; sedit hic praetor et ore tonat:
"Ite citi, comites, hominem prius urite loris,
Inde coronatus sub cruce damna luat".
Sentit idem Cayphas, tuque, o saevissime, dirum
30Anna probas facinus Hierusalemque probas.
Mox pia membra dei multo tortore erubescunt,
Pro dolor, heu audis vulnera virgo parens.
Sistra canunt prodeunt equites tolluntque maniplos
Spectatumque nefas confluit unda nurum.
35Procedit tandem Christus cruce pressus acerba,
Procedit: vexant terga benigna canes.
Mater in hunc oculos dea conicit, ille parentem
Agnoscit vultu plangit uterque solum.
Calcibus illi instant, lacrimans vix surgit Iesus
40Attollitque crucem cranariumque tenet.
Figitur hic brevibus clavis, caput angit achantus,
Impia divino sanguine terra mades.
Hostibus erigitur devictis grande tropaeum,
Saxa crepant, vultus atrat Apollo suos.
45Impia Hierusalem, pro te deus ecce precatur
Ut Pater ignoscat crimina tanta suus.
Ille comam quatiens fulmen quatit igne trisulco
Quo petat infandum, nec mora longa, caput.
Flavia signa micant, Romanus in agmina Mavors
50Instruitur, properant in tua damna duces.
Impia Hierusalem, simul obsidione teneris
Dira fames natos te iubet esse tuos.
Vi Titus irrumpit portas, ruit hostis in arcem,
Capta gemis, numero corpora caesa cadunt.
55Impia Hierusalem, natorum sanguine fauces
Pasce tuas, fauces sanguine pasce tuas.
Hoc cecinere pii vates, cecinere Sibillae,
Hoc cecinit quem tu figis iniqua cruci.
Impia Hierusalem, dic nunc ubi moenia, turres
60Et domus et latis festa theatra viis.
Dic ubi sunt dulces pueri dulcesque puellae
Vir nurus et docti, curia densa, patres.
Pulvis et umbra iacent, lato captiva per orbem
Duceris ut pateat crimen ubique tuum.
65Nunc age, Hierusalem, satis o satia impia caelo
Errasti: ad dominum vertere, Hierusalem.
Te pius expectat passis complexibus, audi,
Te vocat: ad dominam vertere, Hierusalem.
Non fugiet: fixos clavo non conspicis artus?
70En vocat: ad dominum vertere, Hierusalem,
Vertere Hierusalem. Lentatur ad oscula cervix:
Ad dominum mecum vertere, Hierusalem.
maeror singularis pro Christo
Lugeant caeli dominum deumque,Lugeat tellus maris et profundum,
Augeat quicquid iacet aut suopte
Iure movetur.
5Vosque, mortales, lacerate crudis
Unguibus pectus, faciem, capillum,
Altus ut vestris reboans dehiscat
Planctibus aether.
Ecce naturae deus instar agni
10Ad crucem duro trahitur rudente
Squallidus maerens, humilis, cruentus,
Crimine nostro.
Proh dolor matrem trivio morantem
Se videns nutu misero salutat,
15Et cadit: circum comites Mariam
Exanimantur.
Ille vix tandem tremulo resurgens
Pergit incessu, tenet et cacumen
Golgothae montis, trepidante turba
20Iudaicorum.
Hic rapit Christum, tunicaque nudum
Exuit, grandes parat ille clavos,
Hic crucem sternit maleumque iactans
Gestit in auras.
25Ah, nimis, quisquis fuit ille, durus
Qui deum trusit facie supinum,
Durior calcans genibus, sacratos
Qui fodit artus.
Audiens ictus malei Maria
30In manus maestas recidit sororum.
Interim mundi domiti trophaeum
Erigitur crux.
O homo, si fas speculare vultus
Sanguinis plenos lacryma, saliva
35Et manus ambas, speculare totum
Denique corpus,
Si tuum noris dominum deumque
Proruas passis manibus, crucemque
Comprimens, felix morere, haec erit mora
40Vita perennis.
divae Mariae congratulatio
Exue pullatas vestes, regina deorum,Et velum vultu tolle, Maria, tuo,
Indue purpureas felix, mea virgo, lacernas
Insideatque sacris alta corona comis,
5Quippe tuas Stygiis rediit modo victor ab undis
Filius, et mortis sustulit imperium.
Vivimus, ecce, tuo laeti, virguncula, partu
Et patet in caelum quae via clausa fuit.
votum poetae
Non peto regna mihi, non gemmas, Christe, nec aurum,Nec Pilii longos opto videre dies:
Sit modo parva mihi domus, et sit candida coniunx,
Sint nati similes, sis mea, Christe, salus.
oratio pro Throno duce ad virginem
Maria Iesu mater et virgunculaCaeli decus, lux gloria,
Quae sola fulmen de manu magni Iovis
Cum saevit in nos decutis,
5Oramus ut nunc faucibus deperditis
Turci canis nos liberes,
Qui subiugatis impotens cervicibus
Regnum tuorum barbarus
Delere tendit funditus naviculam
10Quam pontifex Sixtus regit.
O singularem Maumeti dementiam
Qui proelium divis parat,
Nec novit id quod fabulis est traditum
Caelum gigantes scandere.
15Hos tu triumphos da Throno nostro duci
Qui caelitus delapsus est,
Quo, virgo, nil est iustius, nil sanctius
Aut quod colat plus publicum
Sparsus cruor testatur hoc sub Chalcide,
20Nati cruor dulcissimi.
Hos tu triumphos da Throno nostro duci
Qui caelitus, delapsus est.
Hic optat ultro patriae pro gloria
Optat mori pro civibus.
25O dignum caput ter corona civica,
Dignum corona laurea.
Hos tu triumphos da Throno nostro duci
Qui caelitus, delapsus est.
Has, virgo, voces, has preces nunc concinunt
30Mecum puella et pusio,
Has et matronae cum viris, has candidi
Cum lachrymis fundunt senes.
Hos da triumphos, da Throno nostro duci
Qui caelitus delapsus est.
in somnium poetae mirum
Invocat hic musas vates, hic Palladis optatNumen adesse sibi, Iovis hic vel Apollinis astrum:
Ast ego flexus humi caeloque haec lumina figens
Te, Stephane, imploro, cui prima corona cruentos
5Martyrio cinxit crines, quem semper ab ipsis
Unguibus excolui puer: incunabula testor,
Testor et altricem, me et qui genuere parentes.
Ergo adsis comitique fave, quem nuper ad orchum
Tartareosque lacus, porro per amoena priorum
10Litora ad aethereas duxisti sedulus auras.
Mira canam: Veneti, dictis advertite mentem.
Nox erat, et mortale genus sopor altus habebat,
Cum mihi lapsa polo Stephani rutilantis imago
Visa procul: palmam agnovi quam dextra gerebat.
15Qui mox: Surge, puer, meque hac sequere, inquit. Ab ipsis
Illicet excutior stratis, mora nulla: vocantem
Consequor observans vestigia. Vadimus umbris
Immicti piceis: extemplo stridor ad aures
Pervenit: horresco Eumenides, colubrosque minaces
20Vertice, sulphureosque amnes, animasque catenis
Distractas miseris. Tum me sic pone paventem
Alloquitur deus: Hos, puer, o mea cura, timores
Linque: vides natos supera qui in luce parentes
Infensos habuere suos, quique arma rebelles
25In patriam gessere. Gemunt hoc carcere avari,
Coctum quippe suis instridet faucibus aurum.
At laeva infausti maerent quos improba ventris
Luxuria exhausit, veteresque requirere rhombos
Impulit Oceano, vinumque e montibus Istris,
30Tubera Sicaniis et aves in Phaside natas.
Hos iuxta sedet infelix chorus: apice qualis
Lugentum, facies, quibus inconcessa libido
Dux fuit, o miseri, quos haec tam dira morantur
Supplicia. Occurrunt alii, quibus ira latentes
35Iniecit stimulos, et in omnia funera promptos
Effecit; post terga manus nunc angue revinctae
Collaque perpetuoque domans hos versat Erinnys.
Hic sunt qui mediis etiam fornacibus algent,
Vulgus iners, animae quorum sub cautibus aspris
40Sedissent melius, nunc omnis torpor et omnis
Segnities inmersa rogis et cuditur igni.
Pone superciliis incedit pompa Quiritum.
His sunt Caesarei fastus, sunt sceptra, triumphi,
Sunt tunicae Iovis astriferae, simul ales eburno,
45Consurgens solio, sunt qui ad plaustra poetae
Carmen agant, sed inest patulis qui sibilat anguis
Auribus, Eumenidesque comis colloque sedentes
Verbere continuo nunc has, nunc pectora pulsant.
Igneus est ollus currus, diadema cerastes,
50Proque aquila sceptro stridens insurgit Erinnys.
Purpura sunt flammae: vos haec horrenda, superbi,
Supplicia expectant: quid nunc iuvat orbis habenas,
Concussisse, manu? lectas quoque rite bidentes
Ante pedes cecidisse suos? superumque corollas
55Usurpasse? quid et tonitrus torxisse, quid imbres?
En tibi Tarquinios, Galbam dirumque Neronem,
Et Marios Syllasque truces, Verremque profanum
Et Phalarim: nudusque suis hic Hannibal armis
Ardet et oedipodae Cylaros, atque impius ardet
60Pigmalion et sitiens patriae Catelina cruorem.
Hic Medea gemit natis comitata duobus,
Hic Circe medioque sepulta Semyramis igne.
Huc, age, verte oculos mecumque hanc inspice flammam:
Iuppiter hic natique sedent quos caeca vetustas
65Mortales coluere deos: en Bacchus et ardens
Saturnus, Maiaeque puer lascivaque Flora
Et Venus, et Cybele omniparens atque optima Iuno.
At nos, Phoebe, fugis, tuque o Mars inclyte quondam
Bellator, tuque Aetneis assuete caminis
70Mulciber, Oceanique tenens, Neptune, tridentem.
Ite, infelices animae, date digna nefandis
Praemia flagitiis, superas nos poscimus auras.
Tum magis audiri gemitus, magis alta sonare
Verbera, tunc dirae tortis ululare colubris
75Per cava saxa canes et Cerberus ore trifauci.
Interea nos puppe Charon petit: illicet alno
Insiliit Stephanus, sequor hunc, exponit amoenis
Navita nos campis. Hic sunt qui corpora disco
Exercent, aliqui patriis sua membra palaestris
80Insertant, crudoque audent dare brachia caestu.
Hic ducunt alii choreas, alii aethera complent
Cantibus, hic citharae simul est qui carmina chordis
Obloquitur: ver semper adest volucresque sonorae:
Arboribus croceoque rubent haec prata hyacintho,
85Pubentique rosa divini efflantur odores.
His utinam post fata locis, hic spiritus aevum
Degeret aeternum, sed quas tibi, summe deorum,
Qua habitas sedes? o si mihi sancta liceret
Limina caelorumque sacros modo cernere postes!
90Haec equidem volvebam animo, cum reddita sensi
Membra toro. Vixdum roseis aurora capillis
Liquerat Oceanum: surgo, Stephanumque requiro.
Nullus erat, nisi qui fagi caelatus agresti
Haerebat pluteo: feror huc, castusque ministro
95Thura focis, imo promens hanc pectere vocem:
"Da, Stephane, infandas facies dirasque sororum
Eumenidum vitare faces, da laeta piorum
Concilia, Elysiasque tuis da quaerere sedes
Vel potius quas ipse colis, quibus imperat ille,
100Ille hominum divumque parens, qui tempora crudis
Sentibus incinctus dedit affigenda severae
Membra cruci lavitque suo scelus omne cruore".
Annuit hic precibus gaudens, hanc illicet aedem
Ingredimur, nobis data contio: diximus hisce
105Visa oculis, et adhuc ingens tremor incutit artus,
Stantque horrore comae, necdum sat corda quierunt.
At vos, mortales Veneti, dum vivere dulcis
Aura sinit, cohibete manus, servate maritis
Iura toris, nec vos dirum in scelus ulla libido
110Auferat, hasve animas fallaci suadeat auro
Vendere, iustitiam patrio velut aethere natam
Discite, quippe patet nullis cervicibus aether,
Sed Stygis atra palus, et quae data dira superbis
Tartara: vos casti superum scandetis Olympum.
oratio ad dominum nostrum
O custos hominum deus et pater optime rerum,Affixit quis te, dic mihi, Christe, cruci?
Qui tua crudeles foedarunt corpora flagris?
Quid sibi vult capiti tanta corona tuo?
5Felle quis heu mixto sitienti porsit acetum?
Quis spuit in faciem, gloria nostra, tuam?
Lancea Longini, video, latus hausit apertum,
Unde perennis aquae sanguinis unda fluit.
O sacri fontes manibus pedibusque cadentes,
10Spargite me, vel tu dic mihi, Christe, aliquid.
Non mereor fortasse miser sentire loquentis
Ora dei? meruit proditor Ischarioth,
Et meruit qui te palma percussit agresti
Nec scivit causam reddere, Christe, tibi.
15Quod scelus admissum est per te? num proditor urbis
Factus es? ait magni conditor orbis eras.
Numquid strinxisti gladium? sed iam tua virtus
Succisam Malcho reddidit auriculam.
Atque omnis morbos curabas, et ille revixit
20Lazarus, etsi iam quatriduanus erat.
Fige meo cordi tua vulnera, dulcis Iesu
Christe, fac ut moriar plenus amore tuo.
in natali die salvatoris
Virginis partu Deus ortus infans,Pauper in faeno iacet, hunc asellus
Bosque cognoscit Dominum, resultant
Astra triumphis.
5Ecce pastores, ovibus relictis,
Convolant Bethlem, videant ut ortum
Principem mundi, properant et acti
Sidere reges.
Quos et Herodes rogat, ut reversi
10Nuntient qua sub regione Christum
Viderint, ut sic veniens adoret
Illius aras.
At magi tandem, puero reperto,
Procidunt proni, positis tiaris
15Dona deponunt, teneris ferentes
Oscula plantis.
Suspicit ridens puer hic Mariam
Gaudio plenam lachrymis, et inde
Gestit, at iussus capit illa sanctus
20Munera Ioseph.
Ast iter docti melius sub alta
Nocte felices redeunt tyranni
Ad lares castos referuntque laudes
Dulcis Iesu.
25Captus Herodes pueros trucidat;
Christus Aegyptum fugit in propinquam
Matre cum sancta, madet innocentum
Sanguine tellus.
Gloriam patri chorus angelorum
30Concinunt nato, pariterque sancto
Spiritu, qui sunt Deus ille noster
Trinus et unus.
salutat crucem
Salve, silva meis semper celebranda camenis,Silva salutiferam quae paris alta crucem,
Quoius in amplexu victoria nostra pependit
Christus in Hebrea virgine factus homo,
5Ille deus magnum nobis qui condidit orbem
Et pecus et quicquid occidit atque oritur.
Sit tibi perpetuum ver, silva, sit atthide multa
Cantus, et in variis floribus astra petas.
d. antist. Bleb. s. s. Mur. ep.
Si cinis es terrae, si mens tua reddita caelo,Dic, pater Anthoni, gratuler an doleam?
divi Stephani charitas
Cum Stephanus crebra saxorum grandine fractusIllisusque pio cerneret ore deos,
Stans dedit iis animam: cum vero parcere, vellet
Hostibus, hic flexo poplite pressit humum.
pro voto salutis receptae
Victima, lector, eram iam deducendus ad aramCrudelem, et me servabat carcere lictor,
Cum venit in mentem memet huic vovisse sacello.
Id quod ago: cunctis mox admirantibus ecce
5Depromor latebris et apertas liber in auras
Reddor, ut a magni regina adiutus Olympi,
Quoi supplex votum solvi carmenque reliqui.
epitaphium Modestae infantulae
Nil tibi dura parens in morte, Modesta, reliquit,Forsitan heu celeres vaticinata rogos;
At tu quisquis eris, lector, quem parva movebit
Urnula, ne pigeat dicere: Virgo, vale.
Ioanni Babtistae sacro monaco
Vir sacer, agniferi referens mihi nomina diviQui sanctis Christi membra rigavit aquis,
Sis felix, vatique tuo da munera lignum,
Si fas est, in quo nostra recepta salus.
5Nos contra tibi corda damus mentemque animumque:
Si quod et his nobis amplius est, habeas.
comparatio Ieierculis cum Hieronymo
Alcides clava, Hieronymus ore necavitMonstra, tamen caelos hic colit, ille herebum.
oratio
Si vigilo vigila mecum, si dormio dormi,Si pergo pergas tu mihi, Christe, comes.
Cynthiae virgini candidissimae
Se putat aethereos conscendere Cynthia coelos."Qua mercede?", rogo. "Virginitate", refert.
quare Virgo pepererit
Si deus e nihilo caelum terramque creasti,Non miror natum si tibi virgo parit.
Lazaro Pario Tergestino
Lazare, palmiferam qui das mihi munus olivam,Cor simul hoc contra et distichon accipies.
epithalamium Baptistae Chrysoni
Est locus extremis terrarum finibus in quoPrometheus primum limo finxisse parentem
Fertur et huic costa genitam iunxisse puellam.
Quos simul aspexit: Iuvenes, mihi crescite, dixit,
5Multiplicate mihi terrasque replete feraces.
Hinc genus humanum crevit, primoque ferarum
Lustra domos habuit, glandes et agrestia poma
Cena fuit, vitreique dabant sua pocula fontes.
Inde Ceres docuit segetes sulcare iuvencis
10Et fruges molire rota et torrere placentas.
Nec minus et dulces Liber pater edidit uvas
Saturnusque senex falcem monstravit et inde,
Construxere viri muros arcesque superbas.
Hinc ortae leges studiis artesque repertae
15Sacrorumque vices divinaque carmina vatum.
O felix igitur nimis et venerabile numen
Connubii, sine quo terrae squalleret imago,
Nec foret ullus honor templis, nec thura nec ignis
Nullaque molliffuos sentiret victima cultros.
20Hos igitur laeti omnes celebrent hymenaeos
Dentque piis plausus manibus, pedibusque choreas
Ad numeros moveant, vivas det tibia voces.
Cum veniet nocturnus hymen, tu sponsa pudicas
Concipe docta preces superis, ut prole beatam
25Te faciant. Facilesque dii praebebitis aures.
Tantisper digitis tuae puellae
Baptista dabis anulum fidemque
Hanc Claram tibi coniugem futuram.
execratio in vestalium infestatorem
Qui pergis Christo nos sollicitare dicatasEt thalamos magni vis violare dei,
Te cita mors Stygias nequam detrudat ad undas
Atque Issionis sis nova praeda rotis.
5Tantalus aspiciens te se putet esse beatum
Qui miser in mediis nat sitibundus aquis:
Eumenides torto circum tua membra flagello
Lassentur, Titii sit quota poena tibi.
Strideat infusum per hiantia guttura plumbum
10Et tua sit medio sub Phlegetonte domus.
oratio in navagio ad Virginem
Virgo salutiferi veneranda puerpera Christi,Si fas est, animae sit tibi cura meae.
Ecce miser medio iactor, regina, profundo
Vela iacent validis dislaniata Notis.
5Non audit iam aplustre manum, latus undique rimas
Pandit, et in summis trux furit unda foris.
Mergimur, extremum est quod te licet ore precari:
"Unica navagii spes, miserere mei."
Nicolao Crucifero poetae clarissimo
Aurea, Nicoleos, non sunt tua poma, fatemur:Aurea sed tua sunt carmina, Nicoleos.
Quod mittis pariter, ne sis sine corde, remitto:
Corda tui quamvis haec quoque iuris erant.
divo Sebastiano martyris carmen
Sebastiani martyris inclytiCantemus omnes fortia pectora,
Cantemus arcus, verbera, gloriam.
Vincitur altam nudus ad arborem,
5Non mutit agnus nec querimoniam
Mittit: sagittas tendere carnifex
Gestit superbus: grandinis illicet
Instar pharetris tela volantia
In corpus haerent nobile: nec gemit
10Invictus heros, dum cruor effluit,
Dum per medullas ossaque fortia
Transit nefandae cuspis arundinis.
O sacra virtus, o pietas, fides!
Sebastianus suspicit angelum
15Qui fert coronam praemia proelii:
Mox ille ridens: "Ecce deus meus,
O quale cerno praesidium mihi!"
Sic fatus clausit lumina paullulum.
Illi sepultum iam satis asserunt
20Telis profani: postridie potens
Martyr per urbem praedicat omnibus
Christum: secundo carcere clauditur,
Durisque caedi verberibus iubet
Ardens tyrannus. Sic pius armiger
25Et victor ingens occupat aethera,
Cernitque Christum cui dedit omnia.
Cui laus et omnis gloria personet
Cunctis in horis, secla per omnia.
Rutilio oratori primario
Deseris Euganeas urbes Venetumque, Rutilli,Litus et hoc ingens aequoris imperium,
Deseris et dulces, nimis o crudelis, amicos
Et me quoi misero gloria solus eras.
5Tecta petis patriae, mihi te Lucania tellus
Auferet, o tellus invidiosa mihi.
Qui nomen Zenonis habes moresque Rutilli,
Ioannes Venetis Parthenopaeus eras.
Hoc facis ut lateas patriam carosque parentes
10Dum sequeris Socraticamque domum.
Te cupit, optat, amat, cantat, veneratur, adorat
Mundus et eloquii praedicat esse caput.
Tu fugis et magni correptus imagine Christi
Te caelum patriam dicis habere tuam.
15Pauper es et felix, et avaro ditior Indo,
Spernis Erythraeis quicquid inhaeret aquis.
Te pietas, te sancta fides Astreaque virgo
Incoquit, armatum gorgone pectus habes.
Quis mihi nunc Cynicos veteres tetricosque Platones
20Iactet et antiquae nomen Academiae?
Solus es humani generis decus, unica solus
Gloria, quo vivit maius in orbe nihil.
Te sequar ad Scythicas gentes Taurumque nivalem,
Visere nec metuam te duce Tapobranem.
divo Martino episcopo
Cui cor Martinus dederat si pallia donat,O mea mirari desine posteritas.
Pauli Throni epitaphium
Paule, pater patriae, Veneta Cato maior in urbe,Hic situs es Thronis gloria digna tuis.
divo Iusto Tergestae patrono
Iuste, Tergestam cunctis cum vicibus urbemQui regis, Hadriaco quae sedet alta mari,
Accipe candentem nostro de caespite taurum
Thuraque discinctus quae modo vexit Arabs.
5At mihi cum pleno pastum pecus ibit ovili
Tunc tibi centeno de bove iusta feres.
in prototypam Christophori Mauri ducis
Iustitiam colui pius, et si fata dedissent,Pro patria in Turcum dux moriturus eram.
votum poetae
Marce, Zovenzonium si fas, precor, accipe vatemSidere felici qui tua templa petit,
Daque suam sancto in populo coalescere gentem,
Vivus enim tibi se, mortuus ossa dicat.
Petro Lauredano Laurentii filio
Ne Michaelea me forsan in aede requiras,Huc age, te maneo, lux mea, Petre, domi.
divae Luciae virgini
Lucia, luminibus praesta collyria nostrisUt liceat Christum cernere, virgo, tuum.
divo Andreae apostolo
Andreas patriis didicit piscarier undis,Seu murena gravis, sive silurus erat.
At postquam est Christi vestigia sancta secutus,
O quales cepit retibus hic populos!
Dominico Bragadino philosopho maximo
Divinum veteres tollant super astra PlatonemTemplaque Socraticis manibus instituant,
Non tamen his, Veneti decus immortale Senatus,
Cedis, io, summi mens, Bragadine, dei.
epitaphium diae Leonorae augustae
Ibis ad Augustum lacero, mea musa, capillo,Funereamque trahes pulverulenta togam.
Maeroris causam Caesar si forte rogabit,
Dic: Decus imperii quod Leonora iacet.
5Cumque redire voles, lacrimans dare, musa, memento
Maximianeo disticha nostra duci:
Hic Leonora iacet Frederici Caesaris uxor,
Nunc dea, terrarum quae fuit orbis honor.
epaenodia in urbem Tridentum
Marmore purpureo stant moenia celsa TridentiUnde mihi totiens spiritus ille venit,
Moenia quae nitidis et dulce strepentibus undis
Ornantur: dices has Heliconis aquas.
5Arx adamanteis surgit pulcherrima muris
Quam Pallas, Phoebus, Pieridesque colunt.
Radit et hanc Athesis fluviorum primus in orbe
Terrarum (veniam tu mihi, Thybri, dabis).
Aspice rhinoceros ut acuto flumina cornu
10Tutatur, nec habent hic aconita locum.
Pax sedet alta foro circumdata tempora oliva
Iustitiaque comes, sancta Pudicitia
Et Pietas, et quae pleno flat Copia cornu,
Trigeminae Charites et veneranda Fides.
15In medio magni surgunt delubra Vigili,
Qui Christo saxis obrutus oppetiit
Cum bona falciferum coleres, Rhandena, Tonantem
Thusque Tridentifero redderet ara deo.
Testis adest Athesis quoius foedaverat undas
20Sanguine votivis victima caesa focis.
Cernis et hic veteris prostrata cadavera templi
Sub quibus, ut fama est, Thetios ossa iacent.
Tris habet urbs montes, quorum Bondorus abundat,
Gramine quod vitae reddidit Hippolitum.
25Usus et hoc fuerat Menelai in vulnere Paeon,
Quod suadente deo Pandarus intulerat.
Legit et hinc Colchis devecta draconibus herbas
Aesona cum iuvenem de vetulo, faceret.
Alter Oragreus silvis riget arduus altis,
30In quo venari saepe Diana solet.
Hic aper est qualem testatur et ipsa vetustas
Vix Meleagrea procubuisse manu.
Tot dammas locus iste, sues tot pascit agrestis,
Tot cervos, frondes quot Iovis arbor habet.
35Tertius argento gravis est Vacaeus et auro,
Mons sacer antiqua religione patrum,
In quo sub variis crepitabant aera metallis
Unde pecus Latio prima moneta fuit.
Hos inter montes populi de more Quirini
40Candida lascivas Iulia pascit oves.
Bos arat, impressum glebis herus ambit aratrum:
Natorum curam sedula mater habet.
Urbs tenet alta nurus, proceres iuvenumque catervas
Et quas tu Paphiae dixeris esse manus.
45Hic ego te fulvo vidi, Trilacea, capillo
Teque Dioneo, casta Diana, sinu.
Hanc urbem, hos populos, pater Inderbacche, gubernas
Iustitia, exemplo, religione, fide.
Aureus orbis adest, iis aurea gentibus aetas,
50Nigra licet gestet cornua rhinoceros,
Rhinoceros domini, flammisque surgit acutis
Qualis erat galea, Bacche superbe, tua.
Martiali impresso
Consumatissimus ille, MartialisImpressus digitis Videlianis
Hic est: hic lepidus facetiarum
Princeps et salis Attici Latinique.
5Hunc hunc, lector, emas: tibi futurum
Praeclarum comitem domi forisque
Istri consilio, tui poetae.
divo Ioanni Inderbaccho antistiti Tridentino | carmen concitatorium ad principes Christianos in Turcum
Heu nimis Europae vires animosque sepultosCernimus, Eumenides nimis heu potuere profanis
Anguibus: ecce venit Turcus, venit impius hostis
Omnibus; o tantum, si fas est, rumpite somnum
5Pierides: livore vacent sanctissima regum
Pectora, ne solio miseri pellantur avito,
Sitque satis super atque trucem fugisse securim.
Eia age, Paule, pater patriae, Venetique senatus
Gloria, pontificumque decus, conscende superbum
10O centaurum, et fidei primum. caput incipe bellum
Quod Pius optavit quondam, licet invida vati
Fata fuere meo, geminas ne vertice lauros
Gestaret referens capitolia ad alta triumphos
Quos tibi nunc superi Veneto cum Marte reservant.
15Surge modo, et laetis avibus rue primus in hostem,
Subde sacris pedibus quicquid Maeotica Tethys
Abluit, extremos et labere victor ad Indos.
At tu, Caesar, equo gemmis ornatus et auro
Primus eas, longamque ducum regumque catervam
20Per medias Scythiae gentes Taurumque nivalem
Victor agas, omnesque tibi substerne tyrannos
Quos fera barbaries veneratur, et inde per urbes
Invectus Syrias, Christi venerabile saxum
Quod Mauchmethea nondum ditione recessit
25(Heu dolor et nostri praestans infamia saecli)
Redde suis, et quem gestas tibi subiice mundum.
Nec minus et fidei nostrae tutela, potentis
Pannoniae rex magne, nova qui strage Boemum
Insequeris, iam victor equos, iam verte phalanges
30In Turcum. Propera, satis est meruisse triumphos.
Hi tecum venient, veniet simul Ister et omnis
Qui secat Hungariam lymphis felicibus amnis
Dacus et armipotens, et amantes proelia Prusi,
Tuque, Polone, pios manes ulciscere fratris
35Qui mediis pugnans in milibus oppetiit, rex
Aequandus caelo fama et virtutibus amplis.
Nec vos praetereo, gens o metuenda, Sicambri,
Germanaeque manus, qui Caesaris arma secuti
Clauditis auratos ferrata casside crines.
40Inter quos grandis duces, Domus Austria, turmas.
In quibus ecce venit meus Inderbacchius heros
Atque Tridentinae praesul sanctissimus arcis,
Bavariique duces quorum spectata per hostis
Dextera Teutunico meruit donarier auro.
45Augustas urbes adeo populosque potentes,
In quibus antistes velat sua tempora mitris.
Huc omnes properate: volat Mauchmeticus anguis
In commune malum, spirisque ingentibus aequor
Iam tenet Aegeum, multo quod sanguine nuper
50Foedavit. Proceres, o tanto occurrite monstro.
Tu pius ante alios, Princeps fortissime Saxon,
Vos quoque terribiles oculis et pectore Cymbri
Quicquid et ipsa potes nunc nunc Burgundia virtus
In Turcos ostende, tui qui nominis umbram
55Formidant: video pectus quod Gorgonis angues
Gestat in auratis Martem terrere quadrigis.
Accelera, Dux magne, manent tua tempora lauri.
Ad te confugio, Gallorum gloria Delphyn,
Lilia qui clipeo, qui lilia vertice portas,
60Lilia quae proavis caelo sunt lapsa sereno.
Exue nunc trabeas, bone Rex, sanctamque tiaram,
Stringe ensem, Latiumque veni galeatus in orbem,
Totaque cum sacris veniat tua Francia signis
Vincere quae semper didicere. Sabaudius heros
65Laudibus armatus prorumpere primus in hostem
Destinat: o Parcae, iuvenem servate superbum.
Traicis ad longos nunc, o mea Musa, Britannos
Orchadas Oceanique domos Tylemque remotam,
In quibus ecce locis quot sunt sine mora carinae,
70Quotquot viri bello illustres, et quanta iuventus.
Anglia martipotens, Scotus acer, Hybernia grandis,
Solvite littoribus vestris, Gadesque per ipsas
Alite felici zephyrisque volate secundis.
Vos simul, Hesperii Reges populique feroces
75Geryonae cuius tria corpora vix tribus olim
Ictibus Alcides patria prostravit arena,
Deduxitque boves stabulis, grandesque columnas
Finibus erexit clari monimenta triumphi,
Huc omnes properate, dabunt pia sydera ventos
80Felicesque vias, ubi Portugalia classis
Nunc natat, o regum princeps, quem non capit omnis
Terra nec Oceanus, rupes nunc linque beatas,
Caesaris Augusti socer: ingeniumque per undas
Icareas Turcis ostende, Propontide capta,
85Et Constantini sedes invade superbas.
Quisquis Aragoniae solio sceptroque potiris
Agmen agas tecum, medio quod figere caelo
Novit avem plumbo funda per inane rotato.
Herculeamque simul Sardon nec Corsida linquas
90Trinacriamque omnem, saevisque proxima Turcis
Nullus adhuc terra aut pelago te terruit hostis.
Nec minus et regis proles praeclara Renati
Ioannes propera clipeo, trepidandus et hasta
Cum ruis hirsuti succinctus terga leonis.
95Imus in imperium Italiae populosque potentes.
Hic opus est precibus, Musae, lacrimaque perenni
Foedus ut hoc feriant urbes cum rege Latino
Magnanimique duces, recidiva potentia Romae;
Quae prius heu tellus si coniurata fuisset,
100Aulida qui tanto foedavit sanguine Turcus
Exisset numquam de faucibus Hellesponti.
Te prius aggrediar Ligurum dux maxime: vires
In Turcum converte tuas per gesta parentis
Fortia, Sfortiade, perque hoc venerabile nomen.
105Numen et hoc fidei testor dulcemque iuventam
Quam patrio sub Marte domas victricibus armis,
Nec minus et Genuae iubeas de more potenti
Mille struat naves: rerum committe tuarum
Pondus Alexandro: simul et preme terga ferocis
110Magnus equi, spoliisque redi decoratus opimis.
Tu ducis anguigeri venies comes inclytus armis,
Marchio, Nestoreum pectus de sanguine magni
Tyresiae: agnosco clipeum cristasque comantes,
In quibus alta sedet Thebarum, gloria Manto.
115Quam tibi, dux Mutinae, laudem mea Musa datura est,
Qui populos sub Pace foves? sed in arma vocandi
Sunt tibi nunc cives: rumpantur amoena necesse est
Ocia, bellorumque tuas reminiscier artes
Quasque Bononigenae, nostrum genus, omnibus horis
120Exercetis, in hunc acies convertite Turcum
Qui cupit esse suis totum sub legibus orbem.
Hoc prohibete nefas, scelus hoc prohibete Senenses,
Et Malatesta domus simulet Perusina iuventus,
Urbinique gravis princeps, Montisque Ferrati
125Marchio luniferis audens concurrere Turcis.
Pande tuas Musis nunc o Florentia portas
Inque fori medio liceat clamare: "Potentes
Patricii populusque frequens quibus altus Apollo
Divinum dedit ingenium, properate draconem
130Perdere, qui vestris cervicibus unge, minatur
Pestifero morsuque truci, ne credite linguis,
Quippe venena latent, tactus vitate nefandos,
Turcus in Italiam properat, sibi subdere totam
Hic parat Europen, solus dominarier optat;
135Cogite delectum grandique exercitus auro
Surgat et omne nemus Pisarum in classe laboret.
Hoc agite, hoc Deus et factis sua praemia pensat".
Italiae Mars magnus abest, quem matre Dione
Alphonsus genuit, quo non violentius alter
140Fulminat in terris: est Ferdinandus amator
Iusticiae, cultorque dei, quem Turcus et ipse
Horret, et evitat tanto concurrere Marti.
Surge, age, Rex, te cana fides pietasque precatur
Et spectata diu virtus animique paterni:
145Gens inimica deo terraque marique ruinis
Grassatur, properatque tuos iam tangere portus,
Hoc prohibe, Rex magne, potes nam omnia: gentes
Delectae tibi sunt, et equos procul arma frementes
Solus habes crumenisque latent ingentibus aurum
150Gemmaque, quam multam, proavis oriente remoto
Tithonus misit dono: vix aera, capaces
Concipiunt arcae. Nunc, nunc ostende paternos,
Rex, animos mentisque faces: te respicit unum
Una fides Latii, bone Rex, hoc foedus inito,
155In commune bonum; quod cum Mauchmeticus hostis
Senserit, Aegeas fugiens inglorius urbes
Sponte sua pacem petet, aut victricia currus
Signa triumphalis Capitolia ad alta sequetur.
Quid vos, praesidium Ausoniae fideique, labantis
160Sola salus Veneti, quorum nisi cura resistat
Turcus ad extremos iam iam peragrasset Hyberos.
Non opus est precibus vobis, sed laude perenni
Musarumque tubis toto clangentibus aevo.
Proelia quanta dei pro maiestate, tulistis,
165Testis Alexander Romana pulsus ab arce,
Qui duce liligero, Veneta pater urbe receptus
Calcavit roseo pede Caesaris ora superbi;
Quem vestrae vicere rates sub cautibus Istris.
Ex quo vos maris imperio, donavit et umbra
170Sacrati capitis plumboque et sede curuli
Argentoque cavo funali et fascibus amplis.
Testis adest Ancon, ubi tu, sanctissime princeps,
Pontifici comes ire Pio pie, Maure, parabas
Littus ad Euxinum, vel quo dens ille vocasset
175Cuius eras miles, Veneti mens tota Senatus.
Pergite, vestra manet medio victoria ponto,
In quo bis denas hiemes sudatis in armis,
Pausaniae postquam vetus urbs Bysantion hosti
Paruit (heu Gethico caput imperiumque Pelasgis).
180Saepius at Latias cepit ferus Hannibal arces
Prostravitque viros, atque ipsam terruit urbem,
Non tamen hic potuit Romanum extinguere nomen,
Aut potuit portam semel inspexisse Capenam
Ad quam collatis certaverat ille maniplis.
185Ille ferox quondam Cannensi et strage cruentus
Deseruit tandem patriam carosque penates
Hostibus et vitam ferventi extinxit in auro,
Totaque Romanis gens paruit Africa signis.
Quippe favens iustis semper deus affuit armis.
190Hactenus Europam, Musae, peragravimus omnem
Inque maris medio conflavimus aequore classem
Qualem nec Priamus turri prospexit ab alta
Hellespontiacas Agamemnone rege per undas
Tendere Tyndaridis repetendae nomine raptae,
195Nec talem Xerxes Cycladum deduxit in aequor
Argivas fracturas opes, licet alite nigra
Solverit hic, quoniam delere parabat Athenas
Insontes: contra iustis nos cingimur armis
Ardemusque dei pro maiestate cruorem
200Fundere. Felices animos, felicia vota,
Pro quibus in toto Victoria certat Olympo.
Nec minus Arctois incedunt agmina campis
Quorum signa truces aquilae crispantur in auram
Inter et armorum radios. It pulvis ad auras,
205Cernimus et varias volucres vultusque ferarum
Filiaque in primis longe rutilantia velis,
Iamque procul clamore virum, clangore tubarum
Intonat omne nemus, rupes caelique fatiscunt.
O tandem, Friderice, venis cui barbara tellus
210Debetur fatis: Asiae prius arripe regnum,
Post Libyes, videasque suis erumpere Nilum
Fontibus, et sacros Lunai scandito montes.
Si quid et antipodes habitant, ii Caesaris ensem
Formident Christumque suis venerentur in aris.
215At tu, magne deum, cuius sine numine caelum
Non rotat, aut mare concutitur frondesque moventur,
Da, pater, auxilium nobis, quo concidat omnis
Turcorum rabies, qua non est saevior ulla
Cum furit in colubros aut murmura mandit Erinnys,
220Ut tua per cunctas celebretur gloria gentes
Terrarumque simul totus tibi serviat orbis.
ad Christum
Christe, terrarum dominator orbis,Quoius ad nutum cadit omne fatum,
Qui regis caelos, regis et profundi
Carceris umbras,
5Perde Turcorum rabiem cruentam,
Perde cervices nimium superbas,
Perde vesanum genus impiumque
Maumethicorum,
Qui tuas foede populantur urbes,
10Vinciunt, vexant, feriunt, trucidant,
Virginum stupris veneranda passim
Templa profanant,
Pro dolor! sanctos cineres tuorum
Martyrum spargi rapidis procellis,
15Et crucem, clavos, chlamidem, coronam
Urier igni!
Surge, tu Caesar Friderice, divum
Sanguis, et dextra gladium corruscans
Prior: grandes aquilas sequemur,
20Auspice Christo.
divo Ioanni Inderbaccho antistiti Tridentino
Accipe purpureum, pater Inderbacche, libellumQuem dicat illa tibi musa Zovenzonii.
