previous next
justus , a, um, adj. 2. jus,
I.just, upright, righteous.
II. Transf.
A. Lawful, rightful, true: “uxor,Cic. Tusc. 1, 35, 85: “hymenaei,Verg. G. 3, 60: “matrimonium,Gai. Inst. 4, 16: “nuptiae,id. ib. 1, 90 sq.: “liberi,legitimate, id. ib. 3, 72: “filius,id. ib. 1, 77: “justā matrefamilias ortus, opp. pellice,Liv. 39, 53: “justissima causa faciendi aliquid,Caes. B. G. 4, 16: “imperium,id. ib. 1, 45.—
2. Esp.: “dies justi,a delay of thirty days allowed by law in paying debts, Gell. 20, 1, 43.—
B. Due; esp. in the plur. neutr. subst.: ju-sta , rights, privileges: “servis justa praebere,Cic. Off. 1, 13, 41; Col. 4, 3, 5: “justa reddere,Col. 1, 8, 11; 11, 1, 26.—
2. In partic.: justa , ōrum, n., due ceremonies or formalities: “omnia justa perficere,Liv. 9, 8; so, “justis omnibus hospitalibus fungi,id. 9, 6.—Esp. of funeral rites, obsequies (cf. exsequiae): “justa facere uxori,Plaut. Cist. 1, 3, 28: “more regio justa magnifice facere,Sall. J. 11, 2: “justis funebribus confectis,Caes. B. G. 6, 18: “paterno funeri justa solvere,Cic. Rosc. Am. 8: “peragere,Plin. 2, 109, 112, § 248: “praestare,Curt. 10, 8: “persolvere,id. 6, 6: “ferre avis positis,Ov. F. 5, 480: “dare manibus alicujus,Flor. 4, 2.—
C. Proper, perfect, complete, reasonable, suitable, sufficient, right: “vidulus,” i. e. full, with all its contents, Plaut. Rud. 5, 3, 23: “timor,Hirt. B. G. 8, 48: “proelium,Liv. 39, 2: “victoria,Cic. Fam. 2, 10, 3: “iter conficere,a regular day's march, Caes. B. C. 1, 23: “exercitus,complete, in full number, Liv. 9, 43: “muri altitudo,Caes. B. G. 7, 23: “volumina,Vell. 2, 119: “aetas,Dig. 12, 4, 8: “eloquentia,Cic. Brut. 90: loca, i. q. aequa, even, level (opp. iniquus, uneven), Tac. A. 2, 5.—
D. Moderate, mild, gentle, easy: “ut justioribus utamur iis, qui, etc.,Cic. Fin. 1, 1, 2: “justa et clemens servitus,Ter. And. 1, 1, 9.—Hence,
1. Subst.: justum , i, n., that which is right or just, justice: “justum ac jus colere,Cic. Leg. 2, 5: “plus justo,more than is right, too much, Hor. C. 3, 7, 24; so, “ulterius justo,Ov. M. 6, 470: “gravius justo dolere,id. ib. 3, 333: “justo longius,too long, Quint. 9, 4, 125: “praeter justum,Lucr. 4, 1241.— Plur.: “ergo est lex justorum injustorumque distinctio,Cic. Leg. 2, 5, 13.—
2. Adv.: justē , rightly, justly, equitably, duly: “juste et legitime imperare,Cic. Off. 1, 4: “aestimare aliquid,Curt. 10, 5: “timere,Ov. H. 17, 168.—Comp.: “justius,Phaedr. 4, 25, 8: “reprehendi,Hor. S. 2, 4, 86.—Sup.: “justissime,Quint. 10, 1, 82.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: