previous next
conscĭentĭa , ae, f. conscio,
I.a knowing of a thing together with another person, joint knowledge, consciousness (in good prose, and very freq.).
I. A joint knowledge of something, a being privy to, a knowing along with others, privity, cognizance, etc.
(β). With gen. obj. (thus for the most part in Tac.): “in conscientiam facinoris pauci asciti,Tac. H. 1, 25: “facti,id. A. 2, 22: “conjurationis,id. H. 1, 42: “stupri,Dig. 48, 5, 29.—Plur.: “consilia conscientiaeque ejus modi facinorum,Cic. Clu. 20, 56. —
II. Consciousness, knowledge, feeling, sense.
A. In gen. (rare).
(β). With de: satisfactionem ex nullà conscientiā de culpā proponere decrevi, Cat. ap. Sall. C. 35, 2; cf. conscius, I. δ
(γ). With rel.-clause (very rare): “illi conscientia, quid abesset virium, detrectavere pugnam,Liv. 3, 60, 6; 28, 19, 5.—
(δ). Absol.: ut nostram stabilem conscientiam contemnamus, aliorum errantem opinionem aucupemur, self-consciousness, Cic. Fin. 2, 22, 71: “illud se tacere suam conscientiam non pati,Liv. 5, 25, 6: “in veris quoque sufficit conscientia,consciousness, Quint. 11, 1, 17: sine hac quidem conscientiā ipsa illa ex tempore dicendi facultas inanem modo loquacitatem dabit, without this feeling, equiv. to without this persuasion, id. 10, 3, 2: “quamvis capite defectionis ablato manebat plerisque militum conscientia,Tac. H. 1, 5.— So pregn., with ne, a conscientious fear, guilty fear, Tac. Agr. 42.—
B. In partic., a consciousness of right or wrong, the moral sense, conscience: “magna vis est conscientiae ... in utramque partem, ut neque timeant qui nihil commiserint et poenam semper ante oculos versari putent qui peccarint,Cic. Mil. 23, 61; cf.: “et virtutis et vitiorum grave ipsius conscientiae pondus,id. N. D. 3, 35, 85: “bona conscientia turbam advocat, mala etiam in solitudine anxia atque sollicita est,Sen. Ep. 43, 5: “ad purgandam publicam conscientiam,Just. 31, 4, 3: “recta,a good conscience, Cic. Att. 13, 20, 4; cf. “egregia,Liv. 29, 33, 9: bona, Cels. ap. Quint. 2, 15, 32; Quint. 6, 1, 33; 9, 2, 93; Tac. Agr. 1: “optima,Plin. Ep. 1, 12, 3: “salvā bonā conscientiā,Sen. Q. N. 4, praef. § “15: integra,Front. 1, 9, 3; Lact. 5, 19, 32: “mala,a bad conscience, Sall. J. 62, 8; Quint. 12, 1, 3: “infelix,id. 6, prooem. § 10.—*
2. Sometimes absol. for a good, or for a bad conscience.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: