I.fem. DE SVA IMPENDIA, Inscr. Grut. 871, 8; 1070, 6; 62, 8) [impendo], money laid out on any thing, outlay, cost, charge, expense (class.; most freq. in plur.; cf.: sumtus, impensa).
I. In gen.: “qui quaestum sibi instituisset sine impendio,” Cic. Quint. 3, 12; so in sing., Plin. 18, 6, 7, § 38; 16, 37, 68, § 175; 18, 14, 36, § 134; Dig. 38, 1, 20; in plur.: “reposcere rationem impendiorum, quae in educationem contulerit,” Quint. 1, 10, 18; Suet. Caes. 54; id. Ner. 31; Dig. 9, 2, 7.—
B. Transf.: “nulla fodiendi impendia,” Plin. 17, 23, 35, § 203.—
II. In partic.
A. Money paid out for a loan, i. e. interest: “usura quod in sorte accedebat impendium appellatum,” Varr. L. L. 5, § 183 Müll.: “faenus et impendium recusare,” Cic. Att. 6, 1, 4: “plebes impendiis debilitata,” id. Rep. 2, 34.—
2. Transf.: “ut impendiis etiam augere possimus largitatem tui muneris,” Cic. Brut. 4, 16: “magna impendia mundi,” i. e. tribute, Stat. S. 3, 3, 88.—
B. In abl. impendio.
1. At or with an expense, i. e. with a loss of any thing (mostly post-Aug.): “multatio non nisi ovium boumque inpendio dicebatur,” Plin. 18, 3, 3, § 11: “nimium risus pretium est, si probitatis impendio constat,” Quint. 6, 3, 35: “inpendio miserorum experiri commentaria,” Plin. 34, 11, 25, § 108: “inpendio magis publico quam jactura,” Liv. 7, 21, 7: “regi suo parvo impendio immortalitatem famae daturos,” Curt. 9, 4 med.; cf.: “tantulo impendio ingens victoria stetit,” id. 3, 11 fin.—
2. Adv.: impendĭo (inp- ) (at great expense, i. e. as an intensive particle), by a great deal, greatly, very much; cf. impense under impendo (in vulg. lang.).
a. With compp.: “inpendio magis animus gaudebat mihi,” Ter. Eun. 3, 5, 39; cf.: “at ille inpendio nunc magis odit senatum,” Cic. Att. 10, 4, 9: “ille vero minus minusque inpendio Curare,” Plaut. Aul. prol. 18: “nonne hoc impendio venustius gratiusque est, etc.,” Gell. 18, 12, 2: “impendio probabilius,” id. 19, 13, 3: “leges impendio acerbiores,” id. 11, 18, 4: “impendio gnarus sermonis,” Amm. 14, 1, 9.—