Titus Livius (Livy), The History of Rome, Book 8
Benjamin Oliver Foster, Ph.D., Ed.

16. insequens annus, L. Papirio Crasso K.¹ Duillio consulibus, Ausonum magis novo quam magno bello fuit insignis. [2] ea gens Cales urbem incolebat; Sidicinis finitimis arma coniunxerat, unoque proelio haud sane memorabili duorum populorum [p. 64] exercitus fusus propinquitate urbium et ad fugam² pronior et in fuga ipsa tutior fuit. [3] nec tamen omissa eius belli cura patribus, quia totiens iam Sidicini aut ipsi moverant bellum aut moventibus auxilium tulerant aut causa armorum fuerant. [4] itaque omni ope adnisi sunt, ut maximum ea tempestate imperatorem M. Valerium Corvum³ consulem quartum facerent; [5] collega additus Corvo M. Atilius Regulus; et ne forte casu erraretur, petitum ab consulibus ut extra sortem Corvi ea provincia esset. [6] exercitu victore a superioribus consulibus accepto, ad Cales, unde bellum ortum erat, profectus, cum hostes ab superioris etiam certaminis memoria pavidos clamore atque impetu primo fudisset, moenia ipsa oppugnare est adgressus. [7] et militum quidem is erat ardor ut iam inde cum scalis succedere ad muros vellent evasurosque contenderent; [8] Corvus, quia id arduum factu erat, labore militum potius quam periculo peragere inceptum voluit. itaque aggerem et vineas egit turresque muro admovit, quarum usum forte oblata opportunitas praevertit. namque M. Fabius, captivus Romanus, [9?] cum per neglegentiam custodum festo die vinculis ruptis per murum inter opera Romanorum, religata ad pinnam muri reste suspensus, [10?] manibus se demisisset, perpulit imperatorem ut vino epulisque sopitos hostes [p. 66] adgrederetur; nec maiore certamine capti cum urbe⁴ Ausones sunt quam acie fusi erant. praeda capta ingens est, praesidioque imposito Calibus reductae Romam legiones. [11] Consul ex senatus consulto triumphavit, et, ne Atilius expers gloriae esset, iussi ambo consules adversus Sidicinos ducere exercitum. [12] dictatorem ante ex senatus consulto comitiorum habendorum causa dixerunt L. Aemilium Mamercinum; is magistrum equitum Q. Publilium Philonem dixit. dictatore comitia habente consules creati sunt T. Veturius Sp. Postumius. [13] ei, etsi⁵ belli pars cum Sidicinis restabat, tamen, ut beneficio praevenirent desiderium plebis, de colonia deducenda Cales rettulerunt; [14] factoque senatus consulto ut duo milia quingenti homines eo scriberentur, tres viros coloniae deducendae agroque dividundo creaverunt K. Duillium T. Quinctium M. Fabium.