25.
[70]
nam qui ius civile contemnendum
putat, is vincula revellit non modo iudiciorum sed etiam
utilitatis vitaeque communis; qui autem interpretes iuris
vituperat, si imperitos iuris esse dicit, de hominibus, non de
iure civili detrahit; sin peritis non putat esse obtemperandum,
non homines laedit, sed leges ac iura labefactat;
quod vobis venire in mentem profecto necesse est, nihil
esse in civitate tam diligenter quam ius civile retinendum.
etenim hoc sublato nihil est qua re exploratum cuiquam
possit esse quid suum aut quid alienum sit, nihil est quod
aequabile inter omnis atque unum omnibus esse possit.
[71]
itaque in ceteris controversiis atque iudiciis cum quaeritur
aliquid factum necne sit, verum an falsum proferatur, et
fictus testis subornari solet et interponi falsae tabulae, non
numquam honesto ac probabili nomine bono viro iudici
error obici, improbo facultas dari ut, cum sciens perperam
iudicarit, testem tamen aut tabulas secutus esse videatur;
in iure nihil est eius modi, recuperatores, non tabulae falsae,
non testis improbus, denique nimia ista quae dominatur in
civitate potentia in hoc solo genere quiescit; quid agat, quo
modo adgrediatur iudicem, qua denique digitum proferat,
non habet.
[72]
illud enim potest dici iudici ab aliquo non
tam verecundo homine quam gratioso: 'iudica hoc factum
esse aut numquam esse factum; crede huic testi, has comproba
tabulas'; hoc non potest: 'statue cui filius agnatus
sit, eius testamentum non esse ruptum; iudica quod mulier
sine tutore auctore promiserit, deberi.' non est aditus ad
huiusce modi res neque potentiae cuiusquam neque gratiae;
denique, quo maius hoc sanctiusque videatur, ne pretio quidem
corrumpi iudex in eius modi causa potest.
[73]
iste vester
testis qui ausus est dicere “fecisse videri” eum de quo ne
cuius rei argueretur quidem scire potuit, is ipse numquam
auderet iudicare deberi viro dotem quam mulier nullo
auctore dixisset.
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.