previous next
dŏcĕo , cŭi, ctum, 2, v. a. root da; Zend. dā, to know; strengthened, dak-; Gr. διδάσκω; Lat. disco,
I.to teach, instruct, inform, show, tell, etc. (for syn. cf.: edoceo, perdoceo, erudio, praecipio, instituo).
I. In gen., with double acc. of person and thing: “pejor magister te istaec docuit ... illa, quae te docui,Plaut. Bacch. 1, 2, 55: “hunc hominem cursuram,id. Trin. 4, 3, 9: “aliquem artem,Cic. de Or. 2, 54: “aliquem litteras,id. Pis. 30: “aliquem ejusmodi rem,id. Quint. 25, 79: “pueros elementa,Hor. Ep. 1, 20, 17 et saep.—Pass., with acc. rei: “is reliqua frustra docetur,Quint. 4, 2, 90; 1, 5, 11; 3, 8, 70; 6, 2, 3; Hor. C. 3, 6, 21; id. S. 1, 6, 76 et saep.; cf.: doctus dogmam, Laber. ap. Prisc. p. 679 fin. P.; and: “doctus militiam,Sall. H. Fragm. 1, 40, p. 224 ed. Gerl.—With inf.: “docemur auctoritate domitas habere libidines,Cic. de Or. 1, 43, 194; 1, 57, 244; id. Fin. 2, 5, 15: “docemur disputare, non vivere (= discimus),Sen. Ep. 95, 13: “equi variare gyros docentur,Tac. G. 6; Sall. J. 85, 33; Nep. Epam. 2, 1; Liv. 21, 3, 6.—With acc. pers. and inf.: “ut doceam Rullum posthac in iis saltem tacere rebus, in quibus, etc.,Cic. Agr. 3, 2; so id. Phil. 2, 4, 8; Hor. S. 1, 1, 91; id. Ep. 1, 14, 30 al.; cf. ellipt. with abl. of instrument: “Socratem fidibus (sc. canere),Cic. Fam. 9, 22, 3: “aliquem docendum curare equo, armisque,Liv. 29, 1, 8; Zumpt, § 391 fin.—With acc. pers. and de, to instruct or inform one of: “de ejus injuriis judices docere,Cic. Verr. 2, 4, 51: “aliquem de aliqua re,id. Rosc. Am. 9, 26; 44, 127; id. de Or. 2, 24, 102; Sall. J. 13, 3 al. —With acc. pers. and rel. clause: “doceant eum, qui vir Sex. Roscius fuerit,Cic. Rosc. Am. 9, 25; id. Att. 8, 2, 2; id. Fam. 3, 6, 5; 5, 3; Quint. 6, 1, 20 al.—With acc. pers.: “studiosos discendi erudiunt atque docent,Cic. Off. 1, 44, 156; id. Div. 2, 2; id. de Sen. 9, 29; Quint. 2, 5, 13; Hor. S. 2, 2, 50; id. Ep. 1, 13, 1 et saep.—With acc. rei: “coepit studiose omnia Docere, educare, ita uti si esset filia,Ter. Eun. 1, 2, 37; so, “aliquid,Caes. B. G. 5, 42 fin.; Quint. 7, 10, 10; 9, 4, 137; Hor. A. P. 306 et saep.; cf. “also: quod de lacu Albano docuisset,Liv. 5, 15; so with two acc., Caes. B. G. 7, 10, 3; Cic. Clu. 70, 198.—With acc. and inf.: “docui per litteras, id nec opus esse nec fieri posse,Cic. Att. 16, 8; Caes. B. G. 5, 1, 7; 5, 28, 4; Quint. 1, 5, 43; Hor. S. 2, 3, 63 et saep.—Absol.: “cum doceo et explano,Cic. de Or. 2, 19, 82; id. Or. 42, 143; Quint. 3, 4, 15; 3, 5, 2 et saep.; cf. “also: Tyrannio docet apud me,Cic. Q. Fr. 2, 4 fin.
II. In partic.: fabulam, like the Gr. διδάσκειν, qs. to teach a play to the actors, to rehearse; hence, to produce, exhibit on the stage: “minor fuit aliquanto is, qui primus fabulam dedit, quam ii, qui multas docuerant (Plautus et Naevius),Cic. Brut. 18, 73; id. Tusc. 4, 29, 63; Hor. A. P. 288; Gell. 17, 21, 42.—Hence, doctus , a, um, P. a., learned, skilled, versed, experienced in any thing (cf.: litteratus, eruditus, peritus, gnarus, scitus).—Absol.: “doctus vir et Graecis litteris eruditus,Cic. Brut. 30, 114; cf. id. de Or. 1, 22, 102; 2, 74, 299: “adolescentes humanissimi et doctissimi,id. Cael. 10, 24.—With ex: “fuit enim doctus ex disciplina Stoicorum,Cic. Brut. 25.—With abl.: “docti et Graecis litteris et Latinis,Cic. Brut. 46; 45 fin.; Sall. C. 25, 2; Mart. 10, 76. —With adv.: “nec minus Graece quam Latine doctus,Suet. Gram. 7.—With gen.: “fandi doctissima Cymodocea,Verg. A. 10, 225: “legum atque morum populi Romani jurisque civilis,Gell. 13, 12, 1: “sagittarum,Aur. Vict. Epit. 11: “artis lanificae,Claud. in Eutr. 2, 381.—With acc.: “(Maecenas) docte sermones utriusque linguae,Hor. C. 3, 8, 5: “dulces modos (with citharae sciens),id. ib. 3, 9, 10: “omnia,Stat. Th. 2, 692: “litteras,Gell. 19, 9, 7.—With inf.: “doctus sagittas tendere Sericas,Hor. C. 1, 29, 9; 3, 6, 38; 4, 13, 7; id. Carm. Sec. 75 et saep.—With ad or in: “ad delinquendum doctior,Ov. Tr. 2, 256: “in parum fausto carmine docta fui,id. H. 21, 182: “Sapphica puella Musa doctior,more skilled in song, Cat. 35, 17: “docta puella,Prop. 1, 7, 11; 2, 11, 6 (3, 2, 6 M.); “2, 13, 11 (3, 4, 11 M.).—Esp. as epithet of Catullus by other poets,Tib. 3, 6, 41; Ov. Am. 3, 9, 62: “Verona docti syllabas amat vatis,Mart. 1, 61, 1; Ov. A. A. 2, 181.—As subst.: doctus, the man of skill.—Prov.: “doctus in se semper divitias habet,Phaedr. 4, 21, 1; but class. only in plur.: doctī , ōrum, m., the learned: “doctorum est ista consuetudo,Cic. Lael. 5, 17 et saep.—
2. Of things as subjects: “frontes,Hor. C. 1, 1, 29: “tibia,Prop. 2, 30, 16 (3, 28, 16 M.): “carmina,Tib. 2, 3, 20; cf. “vox,Ov. P. 2, 5, 52: “voces Pythagoreorum,Cic. Tusc. 4, 1, 2: “sermo,Plin. Ep. 7, 25, 3: “prece,Hor. Ep. 2, 1, 135: “manus artificis,Tib. 1, 8, 12; cf. id. 2, 1, 70; Ov. F. 3, 832; 6, 792: “falx,Prop. 2, 19, 12 (3, 12, 12 M.) et saep.—
B. In Plaut. and Ter., knowing, cunning, shrewd, subtle: “malum, callidum, doctum,Plaut. Ps. 2, 4, 35; id. Bacch. 4, 4, 43; id. Most. 1, 3, 122; 5, 1, 24 et saep.; Ter. Hec. 2, 1, 6; id. Eun. 4, 7, 21; cf. “also, dolus,Plaut. Mil. 2, 1, 69; id. Ps. 1, 5, 70 al.docte , adv.
1. Learnedly, skilfully (very rare; not in Cic.).— Comp., Hor. Ep. 2, 1, 33; Mart. 7, 46.—Sup., Sall. J. 95, 3.—
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (78 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (78):
    • Cicero, Letters to his Friends, 3.6.5
    • Cicero, Letters to his Friends, 9.22.3
    • Cicero, Letters to Atticus, 16.8
    • Cicero, Letters to Atticus, 8.2.2
    • Cicero, Letters to his brother Quintus, 2.4
    • Caesar, Gallic War, 5.1.7
    • Caesar, Gallic War, 5.42
    • Caesar, Gallic War, 7.10.3
    • Cicero, For Marcus Caelius, 10.24
    • Cicero, For Sextus Roscius of Ameria, 9.25
    • Cicero, Philippics, 2.4.8
    • Cicero, On the Agrarian Law, 3.2
    • Cicero, For Sextus Roscius of Ameria, 9.26
    • Cicero, Against Verres, 2.4.113
    • Cicero, For Aulus Cluentius, 70.198
    • Cicero, Against Piso, 30
    • Plautus, Bacchides, 4.4
    • Plautus, Miles Gloriosus, 2.1
    • Plautus, Miles Gloriosus, 4.2
    • Plautus, Mostellaria, 1.3
    • Plautus, Pseudolus, 1.5
    • Plautus, Pseudolus, 2.4
    • Plautus, Trinummus, 4.3
    • Vergil, Aeneid, 10.225
    • Horace, Satires, 1.1.91
    • Horace, Satires, 2.2.50
    • Horace, Satires, 2.3.63
    • Horace, Satires, 1.6.76
    • Horace, Ars Poetica, 288
    • Horace, Ars Poetica, 306
    • Tacitus, Germania, 6
    • Plautus, Bacchides, 1.2
    • Plautus, Epidicus, 3.3
    • Plautus, Miles Gloriosus, 2.2
    • Plautus, Miles Gloriosus, 3.1
    • Plautus, Mostellaria, 5.1
    • Cicero, On Oratory, 1.22
    • Cicero, On Oratory, 1.43
    • Cicero, On Oratory, 2.19
    • Cicero, On Oratory, 2.24
    • Cicero, On Oratory, 2.54
    • Cornelius Nepos, Epaminondas, 2.1
    • Pliny the Younger, Epistulae, 7.25.3
    • Livy, The History of Rome, Book 5, 15
    • Livy, The History of Rome, Book 21, 3
    • Livy, The History of Rome, Book 29, 1.8
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 2.5
    • Cicero, De Amicitia, 5
    • Cicero, De Divinatione, 2.2
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 4.1
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 4.29
    • Cicero, De Officiis, 1.44
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 1, 5.43
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 3, 4.15
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 3, 5.2
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 3, 8.70
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 1, 5.11
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 2, 5.13
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 4, 2.90
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 6, 1.20
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 9, 4.137
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 7, 10.10
    • Gellius, Noctes Atticae, 13.12.1
    • Gellius, Noctes Atticae, 17.21.42
    • Gellius, Noctes Atticae, 19.9.7
    • Seneca, Epistulae, 95.13
    • Sallust, Catilinae Coniuratio, 25
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 13
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 85
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 95
    • Ovid, Ex Ponto, 2.5
    • Statius, Thebias, 2
    • Martial, Epigrammata, 10.76
    • Martial, Epigrammata, 7.46
    • Cicero, Brutus, 25
    • Cicero, Brutus, 46
    • Cicero, Orator, 42.143
    • Ovid, Fasti, 3
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: