previous next
festīno , āvi, ātum, 1, v. n. and
I.a. [cf. Gr. θείνω; Lat. -fendo in defendo, offendo, -festus in manifestus, etc., and fustis, Corss. Ausspr. 2, 190; Georg Curtius Gr. Etym. p. 255].
I. Neutr., to hasten, make haste, hurry, be quick (class.; not in Caes.; syn.: propero, celero, maturo): aliud est properare, aliud festinare. Qui unum quid mature transigit, is properat: qui multa simul incipit neque perficit, is festinat, Cato ap. Gell. 16, 14, 2; id. ap. Paul. ex Fest. s. v. properare, p. 235 Müll.; ap. Non. 441, 22: “propemodum quid illic festinet sentio,Plaut. Trin. 3, 1, 14: “aput nos eccillam festinat cum sorore uxor tua,id. Stich. 4, 1, 30: “quid festinas?Ter. Eun. 4, 3, 8; cf.: “quamquam festinas, non est mora longa,Hor. C. 1, 28, 35; Sall. Fragm. ap. Don. Ter. Eun. 4, 3, 8: “ibi,Plaut. Stich. 5, 3, 4: “plura scripsissem, nisi tui festinarent,Cic. Fam. 12, 22, 4; cf. id. Att. 6, 2 fin.: “solent nautae festinare quaestus sui causa,id. Fam. 16, 9, 4: “esseda festinant, pilenta, petorrita, naves,Hor. Ep. 2, 1, 192: “in provinciam festinare,Quint. 6, 3, 39: “ad portas,Sall. J. 69, 2; cf.: “ad singulare Antonii factum festinat oratio,Cic. Phil. 1, 1, 3: “ad probationem,Quint. 4, 3, 8; cf. id. 4, 5, 10: “quis te festinare jubet?Juv. 14, 212.—Prov.: festina lente (σπεῦδε βραδέως), Suet. Aug. 25.
II. Transf., as v. a., to make haste with a thing, to hasten, hurry, accelerate, do speedily.
(β). With acc. (not in Cic.): festivum festinant diem, hasten to celebrate, Enn. ap. Serv. Verg. A. 9, 401 (Trag. v. 434 ed. Vahl.): “ni id festinaret,Sall. J. 77, 1: “ad bellum cuncta,id. ib. 73, 1: soleas festinate (sc. dare), id. Fragm. ap. Serv. Verg. A. 12, 425: “festinare fugam,Verg. A. 4, 575: “vias,Stat. Th. 2, 478: “poenas,Hor. Ep. 1, 2, 61: “pyram,Sil. 8, 52: “vestes,Stat. S. 2, 1, 128: “caedes, patibula, ignes, cruces,Tac. A. 14, 33: “mortem in se,to bring on speedily, id. ib. 4, 28: “pyram,prepares in haste, Sil. 8, 52.—In pass.: “quod animo cupienti nihil satis festinatur,Sall. J. 64 fin.: “ea cuncta per idoneos ministros festinabantur,Tac. H. 2, 82: “cum belli civilis praemia festinarentur,id. ib. 3, 37: “nec virgines festinantur,are not married early, id. G. 20: “adoptio festinatur,id. A. 12, 25; 6, 50; id. H. 3, 37.—In part. perf., hastened, accelerated: “festinata maturitas,Quint. 6 praef. § 10; “iter,Ov. P. 4, 5, 8: “missio,Tac. A. 1, 52: “casus,id. ib. 6, 44: “nuptiae,Suet. Aug. 69: “honores,” i. e. obtained before the proper time, Luc. 8, 24; Plin. Pan. 69, 5: “festinatis annis raptus,by an early death, Mart. 7, 40, 7; cf.: “festinatis lictorum manibus in carcerem raptus,Tac. A. 6, 40: “mors domini gladiis tam festinata,prematurely inflicted, Juv. 4, 96.—*
(γ). With se, to make haste, Gell. 14, 2, 9.—Hence,
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (47 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (47):
    • Cicero, Letters to his Friends, 16.9.4
    • Cicero, Letters to his Friends, 7.23
    • Cicero, Letters to Atticus, 6.2
    • Cicero, Letters to Atticus, 6.4
    • Cicero, Philippics, 1.1.3
    • Cicero, Philippics, 9.3.6
    • Plautus, Stichus, 5.3
    • Plautus, Trinummus, 3.1
    • Vergil, Aeneid, 4.575
    • Vergil, Aeneid, 6.177
    • Vergil, Georgics, 4.117
    • Old Testament, Genesis, 44.11
    • Suetonius, Divus Augustus, 25
    • Suetonius, Divus Augustus, 29
    • Suetonius, Divus Augustus, 69
    • Tacitus, Annales, 12.25
    • Tacitus, Annales, 15.3
    • Tacitus, Annales, 6.40
    • Tacitus, Annales, 14.33
    • Tacitus, Annales, 1.52
    • Tacitus, Historiae, 2.82
    • Tacitus, Historiae, 3.37
    • Tacitus, Germania, 20
    • Plautus, Stichus, 4.1
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 68
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 69
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 73
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 77
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 81
    • Suetonius, Divus Claudius, 16
    • Lucan, Civil War, 8.24
    • Pliny the Elder, Naturalis Historia, 17.78
    • Cicero, de Finibus Bonorum et Malorum, 5.26
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 4, 2.58
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 4, 3.8
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 4, 5.10
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 6, pr.10
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 6, 3.39
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 9, 4.146
    • Gellius, Noctes Atticae, 10.11.8
    • Gellius, Noctes Atticae, 14.2.9
    • Gellius, Noctes Atticae, 16.14.2
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 64
    • Ovid, Ex Ponto, 4.5
    • Statius, Thebias, 2
    • Statius, Silvae, 2.1
    • Curtius, Historiarum Alexandri Magni, 6.6.25
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: