I.inf. perf. sumpse, Naev. ap. Gell. 2, 19, 6 (Com. Rel. v. 97 Rib.; “suremit for sumpsit, surempsit for sumpserit,” Paul. Diac. 299, 2; Fest. 298, 9), v. a. contr. for subimo, from sub-emo, to take, take up, lay hold of, assume (syn. capio).
I. In gen.: auferere, non abibis, si ego fustem sumpsero, Plaut. Am. 1, 1, 202: “laciniam,” id. Merc. 1, 2, 16: “si hoc digitulis duobus sumebas primoribus,” id. Bacch. 4, 4, 24: “si mutuas non potero, certum'st sumam foenore,” id. As. 1, 3, 95: “postremo a me argentum quanti est sumito,” Ter. Ad. 5, 9, 20: “locum ( = capere),” Plaut. Aul. 4, 6, 9: “legem in manus,” Cic. Agr. 2, 6, 15: “unum quodque vas in manus,” Cic. Verr. 2, 4, 27, § 63: “Epicurum et Metrodorum non fere praeter suos quisquam in manus sumit,” id. Tusc. 2, 3, 8: “orationes in manus,” Quint. 10, 1, 22: “litteras ad te a M. Lepido consule quasi commendaticias sumpsimus,” have taken, provided ourselves with, Cic. Fam. 13, 26, 3: “spatium ad vehicula comportanda,” Liv. 2, 4: “spatium ad colloquendum,” id. 8, 18: “ferrum ad aliquem interficiendum,” id. 40, 11, 10: “Tusculi ante quam Romae sumpta sunt arma,” id. 3, 19, 8: “pro conjuge ferrum,” Ov. H. 15 (16), 371: “arma,” Quint. 5, 10, 71: “sume venenum,” id. 8, 5, 23; Nep. Them. 10, 3; id. Hann. 12, 5: “partem Falerni,” Hor. C. 1, 27, 9: “cyathos,” id. ib. 3, 8, 13: “panem perfusam aquā frigidā,” Suet. Aug. 77: “potiunculam,” id. Dom. 21: “antidotum,” id. Calig. 23: “pomum de lance,” Ov. P. 3, 5, 20: “cibum,” Nep. Att. 21; Petr. 111: “soporem,” Nep. Dion, 2, 5: “sumptā virili togā,” put on, Cic. Lael. 1, 1: “virilem togam,” Suet. Aug. 8; 94 med.; id. Tib. 7; id. Galb. 4; Val. Max. 5, 4, 4: “calceos et vestimenta,” Cic. Rep. 1, 12, 18: “regium ornatum,” Nep. Eum. 13, 3: latum clavum (opp. deponere bracas), Poët. ap. Suet. Caes. 80: “diadema,” Suet. Calig. 22: “annulos ferreos (opp. deponere),” id. Aug. 100: “gausapa,” Ov. A. A. 2, 300: “alas pedibus virgamque manu tegumenque capillis,” id. M. 1, 672: “perventum est eo, quo sumpta navis est,” Cic. Off. 3, 23, 89: “pecuniam mutuam,” id. Fl. 20, 46; Sall. C. 24, 2: “aurum mutuum,” Suet. Caes. 51.—Of time: “diem ad deliberandum,” Caes. B. G. 1, 7: “tempus cibi quietisque,” Liv. 32, 11.—
B. Trop.
1. In gen.: “calorem animo,” Lucr. 3, 288: “obsequium animo, i. e. animo obsequi,” Plaut. Bacch. 4, 10, 8: “Ariovistus tantos sibi spiritus, tantam arrogantiam sumpserat, ut, etc.,” assumed, Caes. B. G. 1, 33; cf.: “sumpsi animum,” I took courage, Ov. F. 1, 147: “animos serpentis,” id. M. 3, 545: “vigorem,” id. P. 3, 4, 31: “cum spiritus plebs sumpsisset,” Liv. 4, 54, 8: “certamine animi adversus eum sumpto,” id. 37, 10, 2: “exempla,” Cic. Lael. 11, 38: sumptis inimicitiis, susceptā causā, etc., taken upon one's self, assumed, id. Vatin. 11, 28: “omne bellum sumi facile, ceterum aegerrime desinere,” to be undertaken, entered upon, begun, Sall. J. 83, 1; so, “bellum cum aliquo,” Liv. 1, 42, 2; 36, 2, 3. —
2. Esp.: supplicium sumere, to exact satisfaction, inflict punishment, rarely absol.: “supplici sibi sumat, quod volt ipse, ob hanc injuriam,” Plaut. Merc. 5, 4, 31: “satis sumpsimus jam supplici,” id. Pers. 5, 2, 72: “graviore sententiā pronuntiatā more majorum supplicium sumpsit,” Caes. B. G. 6, 44.—Usu. de aliquo: “potuisse hunc de illā supplicium sumere,” Cic. Inv. 2, 27, 82: “tum homo nefarius de homine nobili virgis supplicium crudelissime sumeret,” Cic. Verr. 2, 2, 37, § 91: “supplicium de matre sumpsisse,” Cic. Rosc. Am. 24, 66; Liv. 39, 29; cf. supplicium.—Rarely ex aliquo, Liv. 23, 3, 1.— Post-class. also ab aliquo, Val. Max. 4, 1, ext. 1; “5, 1, ext. 2.—Rarely poenam sumere ( = capere): pro maleficio poenam sumi oportere,” Cic. Inv. 2, 36, 108: “merentis poenas,” Verg. A. 2, 586: “poenam scelerato ex sanguine,” id. ib. 12, 949; cf. id. ib. 6, 501.—
II. In partic.
A. To take (by choice), to choose, select: “philosophiae studium,” Cic. Ac. 1, 2, 8: “hoc sumo ( = suscipio), hoc mihi deposco,” Cic. Verr. 1, 12, 36: “nos Capuam sumpsimus,” id. Fam. 16, 11, 3: “sumat aliquem ex populo monitorem officii sui,” Sall. J. 85, 10: “enitimini, ne ego meliores liberos sumpsisse videar quam genuisse,” i. e. to have adopted, id. ib. 10, 8: “sumite materiam vestris, qui scribitis, aequam Viribus,” Hor. A. P. 38: “quis te mala sumere cogit? Aut quis deceptum ponere sumpta velit?” Ov. Tr. 5, 1, 69 sq.: “disceptatorem,” Liv. 1, 50: “quod tres patricios magistratus nobilitas sibi sumpsisset,” id. 7, 1: “Miltiadem sibi imperatorem,” Nep. Milt. 1, 3.—Poet., with inf.: “quem virum aut heroa lyrā vel acri Tibiā sumis celebrare, Clio?” Hor. C. 1, 12, 2: quis sibi res gestas Augusti scribere sumit? id. Ep. 1, 3, 7.—
B. To take as one's own, to assume, claim, arrogate, appropriate to one's self (syn.: “ascisco, assumo, arrogo): quamquam mihi non sumo tantum neque arrogo, ut, etc.,” Cic. Planc. 1, 3: “sed mihi non sumo, ut meum consilium valere debuerit,” id. Att. 8, 11 D, § “6: sumpsi hoc mihi pro tuā in me observantiā, ut, etc.,” id. Fam. 13, 50, 1: “tantum tibi sumito pro Capitone apud Caesarem, quantum, etc.,” id. ib. 13, 29, 6: “sibi imperatorias partes,” Caes. B. C. 3, 51: “nec sumit aut ponit secures Arbitrio popularis aurae,” Hor. C. 3, 2, 19: “vultus modo sumit acerbos,” Ov. Tr. 5, 8, 17: “mores antiquos,” Liv. 3, 68: “proelio sumpta Thessalia est,” conquered, Flor. 4, 2, 43.—
C. To take, get, acquire, receive: “distat sumasne pudenter an rapias,” Hor. Ep. 1, 17, 44: “laudemque a crimine sumit,” Ov. M. 6, 474: “sumpto rigore,” id. ib. 10, 139: “vel tua me Sestus vel te mea sumit Abydos,” id. H. 17 (18), 127. —
D. To take for some purpose, i. e. to use, apply, employ, spend, consume (syn. insumo): “in malā uxore atque inimico si quid sumas, sumptus est: In bono hospite atque amico quaestus est, quod sumitur,” Plaut. Mil. 3, 1, 79 sq.: “minus hercle in hisce rebus sumptum est sex minis,” id. Trin. 2, 4, 9 and 12: “frustra operam, opinor, sumo,” Ter. Heaut. 4, 3, 15: “frustra laborem,” Caes. B. G. 3, 14: “cui rei opus est, ei hilarem hunc sumamus diem,” Ter. Ad. 5, 3, 68: “videtis hos quasi sumptos dies ad labefactandam illius dignitatem,” Cic. Rab. Post. 16, 44: “sumpseris tibi familiaritatem nostram ad ornamentum,” Plin. Ep. 6, 18, 2. —Poet.: curis sumptus, consumed, worn out, Poët. ap. Cic. Div. 1, 21, 42 (Trag. Fr. Inc. 8 Rib.).—
E. To undertake, begin, enter upon: “bellum,” Liv. 1, 42; Flor. 4, 12, 24: “bellis ponendis sumendisque,” Liv. 8, 4: “haec maxime belli ratio sumendi fuerat,” id. 38, 19: “duellum cum aliquo,” id. 36, 2: “proelia,” Suet. Caes. 60; Tac. H. 2, 45: “in hos expeditionem,” Flor. 4, 12, 6: “non mandata expeditio, sed sumpta est,” id. 4, 12, 48.—Poet.: “prima fide vocisque ratae temptamina sumpsit Liriope,” Ov. M. 3, 341.—
F. In an oration, disputation, etc.
1. To take for certain or for granted, to assume, maintain, suppose, affirm: “alterutrum fatearis enim sumasque necesse'st,” Lucr. 1, 974: “nec solum ea sumitis ad concludendum, quae ab omnibus concedantur, sed ea sumitis, quibus concessis, etc.,” Cic. Div. 2, 50, 104: “aliquid pro certo,” id. ib.—With inf.-clause: “beatos esse deos sumpsisti,” Cic. N. D. 1, 31, 89: “pro non dubio legati sumebant, quae Antiochi fuerunt, Eumenem aequius esse quam me habere,” Liv. 39, 28, 5.—
2. To make, take a beginning, etc. (late Lat.): “ab uno signo sumamus exordium,” Macr. Somn. Scip. 18: “ab illā quaestione principium sumere,” Lact. 1, 2: quin fictio a capite sumat exordium, id. Opif. Dei, 12, 7.—
3. To take, bring forward, cite, mention as a proof, an instance, etc. (cf. profero): “homines notos sumere odiosum est,” Cic. Rosc. Am. 16, 47: “unum hoc sumo,” id. ib. 34, 97: “sumam annum tertium,” Cic. Verr. 2, 3, 44, § 104: “ex istis tuis sumam aliquem,” id. Cael. 15, 36: “quid quisquam potest ex omni memoriā sumere illustrius?” id. Sest. 12, 27: “ab oratore aut poëtā probato sumptum ponere exemplum,” Auct. Her. 4, 1, 1.—
G. To take as a purchase, to buy, purchase: “quanti ego genus omnino signorum non aestimo, tanti ista quattuor aut quinque sumpsisti,” Cic. Fam. 7, 23, 2: “decumas agri Leontini,” Cic. Verr. 2, 3, 64, § 149: “quae parvo sumi nequeunt, obsonia captas,” Hor. S. 2, 7, 106.—
H. Aliquam, to use, enjoy, etc., in mal. part., Mart. 10, 81, 2: “mille licet sumant,” Ov. A. A. 3, 90; Auct. Priap. 5; cf. “gaudia,” Nemes. Ecl. 4, 59: “aliquid,” Petr. 100.—