previous next
sūmo , sumpsi, sumptum, 3 (sync. form of the
I.inf. perf. sumpse, Naev. ap. Gell. 2, 19, 6 (Com. Rel. v. 97 Rib.; “suremit for sumpsit, surempsit for sumpserit,Paul. Diac. 299, 2; Fest. 298, 9), v. a. contr. for subimo, from sub-emo, to take, take up, lay hold of, assume (syn. capio).
I. In gen.: auferere, non abibis, si ego fustem sumpsero, Plaut. Am. 1, 1, 202: “laciniam,id. Merc. 1, 2, 16: “si hoc digitulis duobus sumebas primoribus,id. Bacch. 4, 4, 24: “si mutuas non potero, certum'st sumam foenore,id. As. 1, 3, 95: “postremo a me argentum quanti est sumito,Ter. Ad. 5, 9, 20: “locum ( = capere),Plaut. Aul. 4, 6, 9: “legem in manus,Cic. Agr. 2, 6, 15: “unum quodque vas in manus,Cic. Verr. 2, 4, 27, § 63: “Epicurum et Metrodorum non fere praeter suos quisquam in manus sumit,id. Tusc. 2, 3, 8: “orationes in manus,Quint. 10, 1, 22: “litteras ad te a M. Lepido consule quasi commendaticias sumpsimus,have taken, provided ourselves with, Cic. Fam. 13, 26, 3: “spatium ad vehicula comportanda,Liv. 2, 4: “spatium ad colloquendum,id. 8, 18: “ferrum ad aliquem interficiendum,id. 40, 11, 10: “Tusculi ante quam Romae sumpta sunt arma,id. 3, 19, 8: “pro conjuge ferrum,Ov. H. 15 (16), 371: “arma,Quint. 5, 10, 71: “sume venenum,id. 8, 5, 23; Nep. Them. 10, 3; id. Hann. 12, 5: “partem Falerni,Hor. C. 1, 27, 9: “cyathos,id. ib. 3, 8, 13: “panem perfusam aquā frigidā,Suet. Aug. 77: “potiunculam,id. Dom. 21: “antidotum,id. Calig. 23: “pomum de lance,Ov. P. 3, 5, 20: “cibum,Nep. Att. 21; Petr. 111: “soporem,Nep. Dion, 2, 5: “sumptā virili togā,put on, Cic. Lael. 1, 1: “virilem togam,Suet. Aug. 8; 94 med.; id. Tib. 7; id. Galb. 4; Val. Max. 5, 4, 4: “calceos et vestimenta,Cic. Rep. 1, 12, 18: “regium ornatum,Nep. Eum. 13, 3: latum clavum (opp. deponere bracas), Poët. ap. Suet. Caes. 80: “diadema,Suet. Calig. 22: “annulos ferreos (opp. deponere),id. Aug. 100: “gausapa,Ov. A. A. 2, 300: “alas pedibus virgamque manu tegumenque capillis,id. M. 1, 672: “perventum est eo, quo sumpta navis est,Cic. Off. 3, 23, 89: “pecuniam mutuam,id. Fl. 20, 46; Sall. C. 24, 2: “aurum mutuum,Suet. Caes. 51.—Of time: “diem ad deliberandum,Caes. B. G. 1, 7: “tempus cibi quietisque,Liv. 32, 11.—
B. Trop.
1. In gen.: “calorem animo,Lucr. 3, 288: “obsequium animo, i. e. animo obsequi,Plaut. Bacch. 4, 10, 8: “Ariovistus tantos sibi spiritus, tantam arrogantiam sumpserat, ut, etc.,assumed, Caes. B. G. 1, 33; cf.: “sumpsi animum,I took courage, Ov. F. 1, 147: “animos serpentis,id. M. 3, 545: “vigorem,id. P. 3, 4, 31: “cum spiritus plebs sumpsisset,Liv. 4, 54, 8: “certamine animi adversus eum sumpto,id. 37, 10, 2: “exempla,Cic. Lael. 11, 38: sumptis inimicitiis, susceptā causā, etc., taken upon one's self, assumed, id. Vatin. 11, 28: “omne bellum sumi facile, ceterum aegerrime desinere,to be undertaken, entered upon, begun, Sall. J. 83, 1; so, “bellum cum aliquo,Liv. 1, 42, 2; 36, 2, 3. —
2. Esp.: supplicium sumere, to exact satisfaction, inflict punishment, rarely absol.: “supplici sibi sumat, quod volt ipse, ob hanc injuriam,Plaut. Merc. 5, 4, 31: “satis sumpsimus jam supplici,id. Pers. 5, 2, 72: “graviore sententiā pronuntiatā more majorum supplicium sumpsit,Caes. B. G. 6, 44.—Usu. de aliquo: “potuisse hunc de illā supplicium sumere,Cic. Inv. 2, 27, 82: “tum homo nefarius de homine nobili virgis supplicium crudelissime sumeret,Cic. Verr. 2, 2, 37, § 91: “supplicium de matre sumpsisse,Cic. Rosc. Am. 24, 66; Liv. 39, 29; cf. supplicium.—Rarely ex aliquo, Liv. 23, 3, 1.— Post-class. also ab aliquo, Val. Max. 4, 1, ext. 1; “5, 1, ext. 2.—Rarely poenam sumere ( = capere): pro maleficio poenam sumi oportere,Cic. Inv. 2, 36, 108: “merentis poenas,Verg. A. 2, 586: “poenam scelerato ex sanguine,id. ib. 12, 949; cf. id. ib. 6, 501.—
II. In partic.
C. To take, get, acquire, receive: “distat sumasne pudenter an rapias,Hor. Ep. 1, 17, 44: “laudemque a crimine sumit,Ov. M. 6, 474: “sumpto rigore,id. ib. 10, 139: “vel tua me Sestus vel te mea sumit Abydos,id. H. 17 (18), 127. —
F. In an oration, disputation, etc.
2. To make, take a beginning, etc. (late Lat.): “ab uno signo sumamus exordium,Macr. Somn. Scip. 18: “ab illā quaestione principium sumere,Lact. 1, 2: quin fictio a capite sumat exordium, id. Opif. Dei, 12, 7.—
3. To take, bring forward, cite, mention as a proof, an instance, etc. (cf. profero): “homines notos sumere odiosum est,Cic. Rosc. Am. 16, 47: “unum hoc sumo,id. ib. 34, 97: “sumam annum tertium,Cic. Verr. 2, 3, 44, § 104: “ex istis tuis sumam aliquem,id. Cael. 15, 36: “quid quisquam potest ex omni memoriā sumere illustrius?id. Sest. 12, 27: “ab oratore aut poëtā probato sumptum ponere exemplum,Auct. Her. 4, 1, 1.—
H. Aliquam, to use, enjoy, etc., in mal. part., Mart. 10, 81, 2: “mille licet sumant,Ov. A. A. 3, 90; Auct. Priap. 5; cf. “gaudia,Nemes. Ecl. 4, 59: “aliquid,Petr. 100.—
K. To take, fascinate, charm: “simul conspexerit juvenem, venustate ejus sumitur,App. M. 2, p. 116, 40.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide References (106 total)
  • Cross-references in general dictionaries from this page (106):
    • Cicero, Letters to his Friends, 13.26.3
    • Cicero, Letters to his Friends, 13.50.1
    • Cicero, Letters to his Friends, 16.11.3
    • Cicero, Letters to his Friends, 7.23.2
    • Cicero, Letters to Atticus, 8.11
    • Caesar, Gallic War, 1.33
    • Caesar, Gallic War, 1.7
    • Caesar, Gallic War, 3.14
    • Caesar, Gallic War, 6.44
    • Cicero, For Sextus Roscius of Ameria, 16.47
    • Cicero, Against Verres, 2.1.36
    • Cicero, Against Verres, 2.2.91
    • Cicero, Against Verres, 2.3.149
    • Cicero, Against Verres, 2.4.63
    • Cicero, For Sestius, 12.27
    • Cicero, Against Vatinius, 11.28
    • Cicero, For Sextus Roscius of Ameria, 24.66
    • Cicero, Against Verres, 2.3.104
    • Cicero, On the Agrarian Law, 2.6.15
    • Cicero, For Marcus Caelius, 15.36
    • Cicero, For Plancius, 1.3
    • Cicero, For Rabirius Postumus, 16.44
    • Livy, The History of Rome, Book 4, 54.8
    • Ovid, Metamorphoses, 1.672
    • Ovid, Metamorphoses, 3.341
    • Ovid, Metamorphoses, 3.545
    • Plautus, Amphitruo, 1.1
    • Plautus, Bacchides, 4.10
    • Plautus, Miles Gloriosus, 3.1
    • Plautus, Persa, 5.2
    • Vergil, Aeneid, 2.586
    • Suetonius, Divus Augustus, 100
    • Suetonius, Divus Augustus, 77
    • Suetonius, Divus Augustus, 8
    • Suetonius, Caligula, 22
    • Suetonius, Domitianus, 21
    • Suetonius, Galba, 4
    • Suetonius, Divus Julius, 80
    • Horace, Satires, 2.7.106
    • Horace, Ars Poetica, 38
    • Ovid, Epistulae, 15
    • Ovid, Metamorphoses, 10.139
    • Ovid, Metamorphoses, 6.474
    • Caesar, Civil War, 3.51
    • Tacitus, Historiae, 2.45
    • Ovid, Epistulae, 17
    • Plautus, Asinaria, 1.3
    • Plautus, Aulularia, 4.6
    • Plautus, Bacchides, 4.4
    • Plautus, Mercator, 1.2
    • Plautus, Mercator, 5.4
    • Plautus, Trinummus, 2.4
    • Sallust, Catilinae Coniuratio, 24
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 85
    • Lucretius, De Rerum Natura, 1.974
    • Lucretius, De Rerum Natura, 3.288
    • Suetonius, Caligula, 23
    • Suetonius, Divus Julius, 51
    • Suetonius, Divus Julius, 60
    • Suetonius, Tiberius, 7
    • Cornelius Nepos, Atticus, 21
    • Cornelius Nepos, Dion, 2.5
    • Cornelius Nepos, Eumenes, 13.3
    • Cornelius Nepos, Hannibal, 12.5
    • Cornelius Nepos, Miltiades, 1.3
    • Cornelius Nepos, Themistocles, 10.3
    • Pliny the Younger, Epistulae, 6.18.2
    • Livy, The History of Rome, Book 1, 42
    • Livy, The History of Rome, Book 3, 19.8
    • Livy, The History of Rome, Book 23, 3
    • Livy, The History of Rome, Book 2, 4
    • Livy, The History of Rome, Book 7, 1
    • Livy, The History of Rome, Book 8, 18
    • Livy, The History of Rome, Book 8, 4
    • Livy, The History of Rome, Book 37, 10.2
    • Livy, The History of Rome, Book 39, 29
    • Livy, The History of Rome, Book 1, 50
    • Livy, The History of Rome, Book 32, 11
    • Livy, The History of Rome, Book 36, 2
    • Livy, The History of Rome, Book 38, 19
    • Livy, The History of Rome, Book 39, 28
    • Livy, The History of Rome, Book 40, 11.10
    • Livy, The History of Rome, Book 1, 42.2
    • Livy, The History of Rome, Book 3, 68
    • Cicero, De Republica, 1.12
    • Cicero, de Natura Deorum, 1.31
    • Cicero, De Amicitia, 1
    • Cicero, De Amicitia, 11
    • Cicero, De Divinatione, 1.21
    • Cicero, De Divinatione, 2.50
    • Cicero, Tusculanae Disputationes, 2.3
    • Cicero, De Officiis, 3.23
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 5, 10.71
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 8, 5.23
    • Quintilian, Institutio Oratoria, Book 10, 1.22
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 10
    • Sallust, Bellum Iugurthinum, 83
    • Ovid, Tristia, 5.1
    • Ovid, Tristia, 5.8
    • Ovid, Ex Ponto, 3.4
    • Ovid, Ex Ponto, 3.5
    • Ovid, Fasti, 1
    • Valerius Maximus, Facta et Dicta Memorabilia, 4.1
    • Valerius Maximus, Facta et Dicta Memorabilia, 5.4.4
    • Cicero, De Inventione, 2.27
    • Cicero, De Inventione, 2.36
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: