18. an, cum voluntas et consilium et sententia
interdicti intellegatur, impudentiam summam aut stultitiam
singularem putabimus in verborum errore versari, rem et
causam et utilitatem communem non relinquere solum sed
etiam prodere?
[51]
an hoc dubium est quin neque verborum tanta copia sit
non modo in nostra lingua, quae dicitur esse inops, sed ne
in alia quidem ulla, res ut omnes suis certis ac propriis vocabulis
nominentur, neque vero quicquam opus sit verbis, cum
ea res cuius causa verba quaesita sint intellegatur? quae
lex, quod senatus consultum, quod magistratus edictum,
quod foedus aut pactio, quod, ut ad privatas res redeam,
testamentum, quae iudicia aut stipulationes aut pacti et conventi
formula non infirmari ac convelli potest, si ad verba
rem deflectere velimus, consilium autem eorum qui scripserunt
et rationem et auctoritatem relinquamus?
[52]
sermo hercule
familiaris et cotidianus non cohaerebit, si verba inter
nos aucupabimur; denique imperium domesticum nullum
erit, si servolis hoc nostris concesserimus ut ad verba nobis
oboediant, non ad id quod ex verbis intellegi possit obtemperent.
exemplis nunc uti videlicet mihi necesse est harum
rerum omnium; non occurrit uni cuique vestrum aliud alii
in omni genere exemplum quod testimonio sit non ex verbis
aptum pendere ius; sed verba servire hominum consiliis et
auctoritatibus.
[53]
ornate et copiose L. Crassus, homo longe
eloquentissimus, paulo ante quam nos in forum venimus,
iudicio cvirali hanc sententiam defendit et facile, cum
contra eum prudentissimus homo, Q. Mucius, diceret, probavit
omnibus, M'. Curium, qui heres institutus esset ita:
'“mortvo postvmo filio”,' cum filius non modo non mortuus
sed ne natus quidem esset, heredem esse oportere.
quid? verbis hoc satis erat cautum? minime. quae res
igitur valuit? voluntas, quae si tacitis nobis intellegi posset,
verbis omnino non uteremur; quia non potest, verba
reperta sunt, non quae impedirent sed quae indicarent voluntatem.
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.