5. ad Iohannem de Columna
Cunta dies minuit; tua munera tempore crescuntAtque usus meliora facit. Tibi regius aule
Assuetus menseque canis somnosque superbos
Purpureis captare toris, transmissus ab ora
5Occidua, patrios mores hispanaque raptim
Limina romuleis opibus somnumque cibumque
Posthabuit, sortemque novam melioraque cernens
Omnia, tranquilla letus statione quievit.
Hunc michi digressus supremaque verba paranti
10Solamen comitemque vie largiris; at ille,
Sublimi de sede licet venturus ad imam,
Paret, et iniectis mestus dat colla cathenis
Et sequitur, nec spernit eri mandata minoris
Paulatim minus atque minus meminisse relictas
15Delicias. Iam prata iuvant, iam lucida tranans
Flumina mordet aquas luditque in gurgite puro;
Fercula iam sibi nostra placent et libera curis
Otia; deserti non ampla palatia regis
Anteferat variasque dapes, nam panis et unda
20Sufficiunt ac parva domus. Iam membra refulgent
Lota feri, cecidit scabies in fonte salubri
Torpenti contracta situ, iam vertice toto
Altior it solito cervixque torosior exstat,
Iamque tumet phaleris, iam visa monilia mulcent
25Amplaque zona rubens niveisque intexta columnis,
Seque fuisse tuum recolens secum ipse superbit
Multa minax. Fugit nostro de gramine pastor
Seque suumque gregem procul abdidit; atria custos
Formidatus habet; plebs importuna procaxque
30Hactenus obsessum metuit contingere limen.
Liber ago; meus assertor michi scilicet unus,
Est, comes assiduus; quotiens lassata diurnis
Sub noctem curis thalamo mea membra silenti
Composui facilemque, oculis dedit hora quietem,
35Excubat ante fores; quotiens me longior equo
Somnus habet fessum, queritur solisque reversi
Admonet increpitans et concutit ostia plantis.
Ilicet egressum vultu plaudente salutat
Meque preit loca nota petens et lumina volvens
40Sepe retro; levi sed postquam in margine ripe
Procubui et solitis curis insistere cepi,
Vertitur huc illuc, aditus circumspicit omnes,
Candida tum viridi proiectus pectora terre
Tandem terga michi obvertit, venientibus ora.
45Est inter fontes gelidos locus undique solis
Pervius alitibus, scopulis et flumine cinctus:
Hac gressu trepidante feror; manet ille viamque
Occupat et magno tegit arctum corpore saxum.
Latratu exiguo conspectos nuntiat ante,
50Inde ruit, nisi forte vetes; nam plurima servat,
Si quis cunta notet, sensus vestigia nostri:
Iussus inardescit, strictis lentescit habenis;
Torvus ut adversus reliquos, sic blandus amicis
Auribus abiectis tremulaque occurrere cauda.
55Prospicit hunc medio transversum calle tremiscens
Rusticus et legum nodos perplexaque iura
Consiliumque domus inopis, connubia nate
Me percontari solitus, velut Appius alter
Aciliusve forem, et Musas turbare quietas.
60Nunc secum sua solus agit; michi, maxima vite
Commoditas, mecum esse licet; que cunta fatebor
Muneribus debere tuis. Solacia mille
Preterea: saltu colles amnemque fatigat,
Arguta pueros imitatur voce canentes
65Et risus motura facit, penitusque vadosis
Anseribus gravis hostis adest; per litora et altos
Insequitur scopulos, fundo nec tutior imo est
Aliger infelix; medio nam flumine prensum
Extrahit et pingues cenas nolentibus offert,
70Sepius atque epulas venatibus ornat agrestes;
Sed iocus est aut ira levis, seu grata natanti
Preda est, seu strepitu offendunt; nam mitior agno
Esse solet parvis. Nunquam, michi crede, vel edum
Vel fragilem tentabit ovem profugamque capellam.
75Occursu trepidi leporis quasi territus heret,
At fetas laniare sues validosque iuvencos
Audet et arreptas convellere morsibus aures.
Moribus his quondam diversi a finibus orbis
Missus Alexandro canis est, et regius idem
80Et contemptor erat, quem non plebeia moveret
Belua; non dammas, non apros ille nec ursos
Tangeret, alta suos servans in vulnera dentes.
Que male cum preceps novisset dona tyrannus,
Mox generosum animal meritumque meliora peremit.
85Mittitur hinc alius sevos mactare leones
Doctus et everso tellurem elephante subactum
Concutere. Hunc iuvenis tandem miratus amavit
Erroremque suum novit serumque perempti
Penituit, quem non digno prius hoste probasset.
90At michi nota mei virtus: impune catellus
Mordeat hunc lactens, quem non gravis ira leene
Terreat orbate nec fervens tigridis ardor.
Tu presens, nisi fallor, eras, quando alta Supremi
Atria Pontificis subito completa tumultu
95Movit ubi intonuit villisque rigentibus horrens
Ibat ut ostensi laceraret claustra leonis.
Vix inde abductus merens magnumque dolorem
Testatus gemitu rauco longisve querelis.
Sed multum res parva tenet; sit finis, ut unum
100Non sileam: si forte aliquem videt ille tuorum,
Seu casus, seu iussa ferant - quod scilicet absens
Semper adesse tuis non desinis - incipit aulam
Suspirare tuam, vallesque et rura perosus
Fortuneque memor veteris. Sors libera detur,
105Mallet ad excelsam merito remeare Columnam.
