3. nam quod mihi discessum obiecisti meum, et quod horum,
quibus ille dies acerbissimus fuit qui idem tibi laetissimus,
luctum et gemitum renovare voluisti, tantum tibi respondeo1
me, cum tu ceteraeque rei publicae pestes armorum causam
quaereretis, et cum per meum nomen fortunas locupletium
diripere, sanguinem principum2 civitatis exsorbere, crudelitatem
vestram odiumque diuturnum quod in bonos iam
inveteratum habebatis saturare cuperetis, scelus et furorem
vestrum cedendo maluisse frangere quam resistendo.
[7]
qua re
peto a te ut mihi ignoscas, Vatini, ei cum3 patriae pepercerim4
quam servaram5, et, si ego te perditorem6 et vexatorem rei
publicae fero, tu me conservatorem et custodem feras.
deinde eius viri discessum increpas quem vides omnium
civium desiderio, ipsius denique rei publicae luctu esse
revocatum7. at enim8 dixisti non mea sed rei publicae causa
homines de meo reditu laborasse: quasi vero quisquam vir
excellenti animo in rem publicam ingressus optabilius quicquam
arbitretur quam se a suis civibus rei publicae causa
diligi!
[8]
scilicet aspera mea natura, difficilis aditus, gravis
vultus, superba responsa, insolens vita; nemo consuetudinem
meam, nemo humanitatem, nemo consilium, nemo
auxilium requirebat; cuius desiderio9, ut haec minima dicam,
forum maestum, muta curia, omnia denique bonarum artium
studia siluerunt. sed nihil sit factum mea causa: omnia
illa senatus consulta, populi iussa, Italiae totius, cunctarum
societatum, conlegiorum omnium decreta de me rei publicae
causa esse facta fateamur. quid ergo, homo imperitissime
solidae laudis ac verae dignitatis, praestantius mihi potuit
accidere? quid optabilius ad immortalitatem gloriae atque
in10 memoriam mei nominis sempiternam, quam omnis hoc
civis meos iudicare, civitatis salutem cum unius mea salute
esse coniunctam?
[9]
quod quidem ego tibi reddo tuum11; nam
ut tu me carum esse dixisti senatui populoque Romano
non tam mea causa quam rei publicae12, sic ego te, quamquam
es13 omni diritate atque immanitate taeterrimus, tamen
dico esse odio civitati non tam tuo quam rei publicae
nomine.
This text is part of:
Search the Perseus Catalog for:
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
1 respondebo G
2 principum H all. (prin P1) om. Bς
3 ei cum scripsi (Cl. Qu. iv. 174): et cum PBG all. (infra § 29; Sest. § 103): cum Hks: cum et Schol.: cum ei C. Fr. Hermann, edd.: quod ei Madv.
4 pepercerim P rell.: pepercissem Schol. (sed hic sine voc. seq. quam): peperci Hermann, edd.
5 servaram PBςH: serueueram Schol.
6 proditorem Reid
7 revocatum ? Klotz
8 Ita enim Bake
9 cuius desiderio forum mutum fuit A
10 in P rell. praeter s (ad); Arch. § 30; praep. om. k, del. Madv.
11 reddo mutuum Pluygers
12 rei pub. nomine s
13 es Wesenberg: sis codd.
M. Tullius Cicero. M. Tulli Ciceronis Orationes: Recognovit brevique adnotatione critica instruxit Albertus Curtis Clark. Albert Clark. Oxonii. e Typographeo Clarendoniano. 1909. Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis.
The National Endowment for the Humanities provided support for entering this text.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.