Titus Livius (Livy), The History of Rome, Book 2
Benjamin Oliver Foster, Ph.D., Ed.

31. dum haec in Volscis geruntur, dictator Sabinos, ubi longe plurimum belli fuerat, fundit exuitque¹ castris. [2] equitatu immisso mediam [p. 318] turbaverat hostium aciem, quam,² dum se cornua latius pandunt, parum apte introrsum ordinibus³ firmaverant; turbatos pedes invasit. eodem impetu castra capta debellatumque est. [3] post pugnam ad Regillum lacum non alia illis annis pugna clarior fuit. dictator triumphans urbem invehitur. super solitos honores locus in circo ipsi posterisque ad spectaculum datus, sella in eo loco curulis posita. [4] Volscis devictis Veliternus ager ademptus; Velitras coloni ab urbe missi et colonia deducta. cum Aequis post aliquanto pugnatum est invito quidem consule, quia loco iniquo subeundum erat ad hostes; [5] sed milites extrahi rem criminantes ut dictator, priusquam ipsi redirent in urbem magistratu abiret, inritaque, sicut ante consulis, promissa eius caderent, perpulere ut forte temere in adversos montes agmen erigeret. [6] id male commissum ignavia hostium in bonum vertit qui, priusquam ad coniectum teli veniretur, obstupefacti audacia Romanorum relictis castris, quae munitissimis tenuerant locis, in aversas⁴ valles desiluere. ibi⁵ satis praedae et victoria incruenta fuit.

[7] ita trifariam re bello bene gesta, de domesticarum rerum eventu nec patribus nec plebi cura [p. 320] decesserat; tanta cum gratia tum arte praeparaverant⁶ faeneratores quae non modo plebem sed ipsum etiam dictatorem frustrarentur. [8] namque Valerius post Vetusi consulis reditum omnium actionum in senatu⁷ primam habuit pro victore populo, rettulitque quid de nexis fieri placeret. [9] quae cum reiecta relatio esset, “non placeo,” inquit, “concordiae auctor; optabitis, mediusfidius, propediem ut mei similes Romana plebes patronos habeat. quod ad me attinet, neque frustrabor ultra cives meos neque ipse 10 frustra dictator ero. discordiae intestinae, bellum externum fecere ut hoc magistratu egeret res publica: pax foris parta est, domi impeditur; privatus potius quam dictator seditioni interero.” ita curia egressus dictatura se abdicavit. [11] apparuit causa plebi, suam vicem indignantem magistratu abisse. itaque velut persoluta fide, quoniam per eum non stetisset quin praestaretur, decedentem domum cum favore ac laudibus prosecuti sunt.