III. The Adjective.
Just as an Adjective may play the part of a Noun, e.g. boni ‘good men,’ bonum ‘a good thing’ (cf. proxumum ‘next door,’ e.g. Asin. 54; Rud. 767 “quin inhumanum exuras tibi” ‘cauterize your inhumanity’), so a Noun occasionally plays the part of an Adjective. Instances from Plautine Latin are
- turbo ventus ‘whirlwind,’
- lapis silex ‘flintstone,’
- Philĭppus nummus (but “Philĭppeus” Poen. 714; cf. Poen. 781),
- Most. 1049 “ut senatum congerronem (-num, B2) convocem”,
- Poen. 543 “obsecro hercle, operam celocem hanc mihi, ne corbitam date” ‘express-boat service, not lugger service.’
- Aul. 410 “totus doleo atque oppido perii”,
- Bacch. 208 “misera amans desiderat”,
- Poen. 368 “discrucior miser” (misere is Terentian but hardly Plautine in such phrases; Sjögren ‘de part. cop’., p. 60 cites Aul. 14, 315),
- Rud. 1252 “sed quom inde suam quisque ibant divorsi domum”,
- Truc. 787 “divorsae state” ‘stand apart,’
- Amph. 1115 “citus e cunis exilit”,
- etc.
- Capt. 960 “recte et vera loquere” (cf. Ter. Adelph. 609),
- Trin. 268 “sunt tamen quos miseros maleque habeas”,
- Bacch. 474 “tu Pistoclerum falso atque insontem arguis.”
In regard to the Comparison of the Adjective (see W. Fraesdorff: de Comparativi Gradus usu Plautino. Halle, 1881), two Plautine peculiarities call for notice, the pleonastic use of magis with a Comparative (see Seyffert in Bursian's Jahresbericht, 1895, p. 296), e.g. Capt. 644 “quin nihil, inquam, invenies magis hoc certo certius” (cf. Trin. 1029), and the association of aeque (adaeque) with the same Degree, e.g. Merc. 335 “homo me miserior nullust aeque, opinor.” The genesis of the phrase, common both in Plautine and classical Latin, certiorem facere ‘to inform,’ may be seen in lines like these:
- Pseud. 18 “face me certum quid tibist” ‘inform me’ (cf. scientem facere, e.g. Asin. 48, Ter. Heaut. 872 “nam te scientem faciam quidquid egero”),
- Pseud. 1097 “epistula atque imago me certum facit” ‘makes me certain,’
- Pseud. 965 “sed eccum qui ex incerto faciet mihi quod quaero certius”,
- Amph. 347 “numquid nunc es certior?”
- Cas. 694 “occisissimus sum omnium qui vivunt”,
- Trin. 397 “factius nihilo facit”,
- Poen. 581 “quin edepol condoctior sum quam tragoedi aut comici”,
- Stich. 118 “utra siet condicio pensior, virginemne an viduam habere?”,
“A. credo, exspectatus veniam familiaribus.
B. nimio edepol ille potuit exspectatior
venire qui te nuntiaret mortuum,
”- Ter. Heaut. 645 “ignoscentior”.
- Mil. 953 “immo omnes res posteriores pono atque operam do tibi”,
- Cist. 193 “nihil est perpetuum datum.”
Indeclinables.
Nequam, lit. ‘nohow,’ is an Adjective in the colloquial Latin of Plautus' time, e.g.- Pers. 453 “si malus aut nequamst, male res vortunt quas agit; sin autem frugist, eveniunt frugaliter”;
- Truc. 157 “postremo illi sunt improbi, vos nequam et gloriosae.”
- Truc. 34 “temptat benignusne an bonae frugi sies” (cf. 41),
- Cas. 268 “ut enim frugi servo detur potius quam servo improbo”,
- Pers. 454 (just quoted) “sin autem frugist, eveniunt frugaliter.”
- Cas. 257 “armigero nihili atque improbo”,
- Asin. 472 “impure, nihili” ‘you good for nothing,’
- Mil. 180 “propter nihili bestiam.”
Numerals.
Unus. (M. Paul: Quaestionum Grammaticarum part. I. De ‘unus’ nominis numeralis apud priscos scriptores usu. Jena (diss.) 1884.) The colloquial use with the Superlative is frequent in Plautus (cf. Seyffert in Bursian's Jahresbericht, 1895, p. 293). Other notable uses are:- Epid. 453 “pol ego magis unum (= quendam) quaero meas (sc. pugnas) cui praedicem”;
- Trin. 166 “unos (= tantummodo) sex dies”;
- Most. 677 “iterum iam ad unum (= idem) saxum me fluctus ferunt”;
- unus populus ‘a whole people,’