previous next

Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics


8. cum . . clamarent] s. 28.23.2; Polybios führt die Äufserungen in Oratio recta an; ebenso § 4.

[2] dicentem * *] in der Lücke stand wohl regem; Pol.: ὥστε τὸν Φίλιππον, καίπερ οὐχ εὐδοκούμενον τοῖς τόποις, ὅμως ἐκκληθῆναι πρὸς τὸν κίνδυνον . . . τότε δὲ παρορμηθεὶς διὰ τὴν ὑπερβολὴν τῆς εὐελπιστίας τῶν ἀγγελλόντων ἕλκειν παρήγγειλε τὴν δύναμιν ἐκ τῆς χάρακος.

[3] magis . . inductus] Polybios sagt von Philipp: ἠναγκάζετο βοηθεῖν καὶ κρίνειν ἐκ τοῦ καιροῦ τὰ ὅλα; dann geht bei ihm die Ermahnung vor der Verteilung voran, die bei Liv. der rechte Flügel, der zurückbleibt, nicht hören kann.

in subsidiis] 'als Reserve'; wahrscheinlich stand auf jedem Flügel eine Legion und eine Ala sociorum; die levis armatura sind die Veliten und die fremden Hüfstruppen oder nur die letzteren.

vadit] s. zu 4.38.4.

[4] Epiri fauces] s. 32.5.9.

victa] von unpersönlichen Dingen; vgl. Tac. Agr. 25: victus Oceanus.

[5] in Eordaeam* aditum] s. 31.39.7. 40, 1.

fama stetisse . .] weil man seine jetzige Schwäche nicht gekannt, es nach seiner früheren Gröfse geschätzt habe; zum Gedanken vgl. 28.44.3; über stetisse s. 4.3.7; 23.48.9.

famam . . evanuisse] hat Liv. hinzugesetzt, Polybios hat dafür die Aufforderung tapfer zu Kämpfen.

[6] suos] weil bei perventum erat an Quinctius und seine Truppen zu denken ist (pervenerant).

imavalle] sie sind also noch weiter herabgedrängt; s. 7.12; Pol.: Μακεδόνων ἐπὶ πολὺ τεθλιφότων τοὺς Ῥωμαίους ἐπὶ θάτερα μέρη τῶν λόφων.

qui . . renouant] s. 21.29.6.

[7] caetratis] s. 4.4.

cornu . . [p. 14]

[8] purpuratis] s. 31.35.1.

[9] primo . . mox . . deinde] s. Curt. 9, 9, 25: primo . . mox; Tac. Ann. 11, 22: primum . . deinde . . mox.

ibi . . fuisse] und paulisper . . trepidavit sind Wiederholung von 7.8; et praeterquam . . paterent ist von Liv. zur Veranschaulichung hinzugefügt.

[10] incertus, an . .] s. zu 31.48.6.

[11] aversi] in Bezug auf refugientes; der Wechsel der Subjekte ist zu beachten.

nec nisi] vgl. 5.46.11.

[12] coactus] s. zu § 3 die Stelle aus Polybios.

adsecuta] Pol.: ἔτι τῶν πλείστων μερῶν τῆς φάλαγγος κατὰ πορείαν ὄντων. adsecuta steht absolut; s. zu 24.20.2; über den Gebrauch des Deponens im Abl. abs. s. zu 4.53.1.

dextero in cornu locat*] d. h. auf der rechten Flanke der halben Phalanx.

[13] caetratos et . .] Pol.: τοῖς δὲ πελτασταῖς καὶ τοῖς φαλαγγίταις παρήγγειλε διπλασιάζειν τὸ βάθος καὶ πυκνοῦν ἐπὶ τὸ δεξιόν γενομένου δὲ τούτου . . τοῖς μὲν φαλαγγίταις ἐδόθη παράγγελμα καταβαλοῦσι τὰς σαρίας ἐπάγειν, τοῖς δὲ εὐζώνοις κερᾶν. Die caetrati (s. 4.4) stehen auch 44.41.1 neben der Phalanx; vgl. 37.40.5.

hastis positis] vgl. 35.35.18; ein Mifsverständnis der Worte καταβαλοῦσι τὰς σαρίσας, welch bedeuten, dafs die Phalangiten die Sarisen, welche sie bis jetzt, während des Marsches, auf der Schulter getragen haben, herabnehmen und gerade vor sich halten sollen, wie es beim Angriff geschah; Liv. glaubt nach dem Folgenden, dafs sie die Lanzen weggeworfen haben. Der Irrtum wurde wahrscheinlich dadurch veranlafst, dafs die Römer bisweilen das Pilum abwarfen, um sogleich mit dem Schwerte anzugreifen (s. 2.16.3; 6.12.8; 9.13.2), ist aber um so auffallender, da diese Auffassung der ganzen Schilderung bei Polybios widerspricht und Liv. sonst das Manöver richtig bezeichnet (s. 32.17.13; 36.18.6: hastis prae se obiectis), ja 10, 3 selbst voraussetzt, dafs die Phalangiten die Lanzen noch haben.

longitudo] s. 32.17.13.

gladiis . .] dies geschah wohl von den Römern, nicht von der Phalanx, deren Stärke eben in den langen Lanzen bestand. [p. 15]

[14] dimidium . . demptum . . duplicat] 'die . . weggenommene Hälfte verdoppelt sie' (aciem), ein sehr ungewöhnlicher Ausdruck statt dimidio . . dempto . . duplicat ('verdoppelt er').

introrsus] vgl. 2.31.2; 32.17.8; 37.40.2: a fronte introrsus in duos et triginta ordines armatorum (der Phalanx) acies patebat; = 'in die Tiefe', wie im folgenden longa (s. zu 27.48.7). Dagegen bezeichnet lata die breite Front; s. zu 37.41.3; vgl. 36.18.1: arta fronte.

densari] das bei Polybios (s. zu § 13) zu πυκνοῦν gefügte ἐπὶ τὸ δεξιόν (= so dafs der Anschlufs von links nach rechts erfolgen soll) hat Liv. ebenso übergangen wie das κερᾶν der Leichtbewaffneten (wahrscheinlich = sich auf den Flanken aufstellen).

vir viro] vgl. Curt. 3, 2, 13: phalangem vocant, peditum stabile agmen, vir viro, arma armis conserta sunt; s. Liv. 32.17.13; 44.41.6.

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.

An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.

hide References (29 total)
  • Commentary references from this page (29):
    • Livy, The History of Rome, Book 23, 48
    • Livy, The History of Rome, Book 24, 20
    • Livy, The History of Rome, Book 28, 23.2
    • Livy, The History of Rome, Book 28, 44.3
    • Livy, The History of Rome, Book 37, 40.5
    • Livy, The History of Rome, Book 37, 40.2
    • Livy, The History of Rome, Book 37, 41.3
    • Livy, The History of Rome, Book 44, 41
    • Livy, The History of Rome, Book 2, 16.3
    • Livy, The History of Rome, Book 2, 31.2
    • Livy, The History of Rome, Book 9, 13
    • Livy, The History of Rome, Book 4, 38.4
    • Livy, The History of Rome, Book 4, 3.7
    • Livy, The History of Rome, Book 4, 4
    • Livy, The History of Rome, Book 4, 53.1
    • Livy, The History of Rome, Book 5, 46.11
    • Livy, The History of Rome, Book 27, 48.7
    • Livy, The History of Rome, Book 31, 35
    • Livy, The History of Rome, Book 31, 39
    • Livy, The History of Rome, Book 31, 48
    • Livy, The History of Rome, Book 35, 35.18
    • Livy, The History of Rome, Book 6, 12.8
    • Livy, The History of Rome, Book 32, 17.13
    • Livy, The History of Rome, Book 32, 17.8
    • Livy, The History of Rome, Book 32, 5.9
    • Livy, The History of Rome, Book 21, 29
    • Livy, The History of Rome, Book 7, 12
    • Livy, The History of Rome, Book 7, 8
    • Livy, The History of Rome, Book 36, 18
load Vocabulary Tool
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: