5. 'ego vero istud non postulo' inquies.
ita me hercule existimo, Tubero. Novi enim te, novi
patrem, novi domum nomenque vestrum; studia1 generis ac
familiae vestrae virtutis, humanitatis, doctrinae, plurimarum
artium atque optimarum nota mihi sunt2.
[13]
itaque certo scio
vos non petere sanguinem, sed parum attenditis. res enim eo3
spectat ut ea poena in qua adhuc Q. Ligarius sit non videamini
esse contenti. quae est4 igitur alia praeter mortem?
si enim est in exsilio, sicuti est, quid amplius postulatis?
an, ne ignoscatur5? hoc vero multo acerbius multoque6
durius. quodne7 nos petimus8 precibus ac9 lacrimis, strati ad
pedes, non tam nostrae causae fidentes quam huius humanitati,
id ne impetremus pugnabis10, et in nostrum fletum inrumpes,
et nos iacentis ad pedes supplicum voce prohibebis?
si,
[14]
cum hoc domi faceremus, quod et fecimus et, ut spero,
non frustra fecimus, tu repente inruisses et clamare coepisses
'C. Caesar, cave credas11, cave ignoscas, cave te fratrum pro
fratris salute obsecrantium misereat12,' nonne omnem humanitatem
exuisses? quanto hoc durius, quod nos domi petimus,
id a te in foro oppugnari13 et in tali miseria multorum
perfugium misericordiae tolli14? dicam plane, Caesar, quod
sentio.
[15]
si in tanta15 tua fortuna lenitas16 tanta non esset, quam
tu per te, per te17, inquam, obtines—intellego quid loquar—,
acerbissimo luctu redundaret ista victoria. quam multi
enim essent de victoribus qui te crudelem esse vellent, cum
etiam de victis reperiantur! quam multi qui18 cum a te ignosci
nemini vellent, impedirent clementiam tuam, cum19 hi quibus
ipsis20 ignovisti nolint te esse in alios misericordem!
[16]
quod
si probare Caesari possemus in Africa Ligarium omnino non
fuisse, si honesto et misericordi mendacio saluti civi calamitoso
esse vellemus, tamen hominis non esset in tanto
discrimine et periculo civis refellere et coarguere21 nostrum
mendacium, et, si esset alicuius, eius certe non esset qui in
eadem causa et fortuna fuisset. sed tamen aliud est errare
Caesarem nolle, aliud est nolle22 misereri. tum diceres23:
'Caesar, cave credas: fuit in Africa24, tulit arma contra te.'
nunc quid dicis? 'cave ignoscas.' haec nec hominis nec
ad hominem vox est. qua qui apud te, C. Caesar, utetur25,
suam citius abiciet humanitatem quam extorquebit tuam.
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
3 eo mortem hm
4 est Wesenberg
5 ignoscatur ed. R: ignoscat codd. (etiam E e coll. mea）
6 multoque αEa: multo hm: est post -que add. B (in ras.) D, Zielinski, p. 212
7 quodne αm: quod βa: si quod h
8 petimus cod. Gruteri: domi petimus cett. (domi ex l. 24 irrepsit）
12 misereatur Priscian K. ii. 392
13 id te... oppugnare cod. Lambini
14 tolli scripsi: tollere codd.
16 tua fortuna lenitas fortuna bonitas Quintil. viii. 3. 85
17 per te, per te γ: per te αβ (variant codd. Quintil.）
20 ipsis AV: ipse cett.
M. Tullius Cicero. M. Tulli Ciceronis Orationes: Recognovit breviqve adnotatione critica instrvxit Albertus Curtis Clark Collegii Reginae Socius. Albert Curtis Clark. Oxford. e Typographeo Clarendoniano. 1918. Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis.
The National Endowment for the Humanities provided support for entering this text.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.