28.
[77]
Sullam, iudices, ex his1
qui cum hoc vivunt atque2 vixerunt honestissimorum hominum3
gregibus reicietis, ex hoc amicorum4 numero, ex hac
familiarium5 dignitate in impiorum partem atque in parricidarum
sedem6 et7 numerum transferetis? Vbi erit igitur
illud firmissimum8 praesidium pudoris, quo in loco nobis
vita ante acta proderit, quod ad tempus existimationis partae
fructus reservabitur, si in9 extremo discrimine ac dimicatione
fortunae deseret10, si non aderit, si nihil adiuvabit?
[78]
quaestiones nobis servorum accusator et tormenta11 minitatur.
in quibus quamquam nihil periculi suspicamur,
tamen illa tormenta gubernat dolor, moderatur natura cuiusque
cum animi tum corporis, regit quaesitor12, flectit libido,
corrumpit spes, infirmat metus, ut in tot rerum angustiis
nihil veritati loci relinquatur. vita P. Sullae torqueatur13,
ex ea quaeratur num quae occultetur libido, num quod
lateat facinus, num quae crudelitas, num quae audacia.
nihil erroris erit in causa nec obscuritatis, iudices, si a vobis
vitae perpetuae vox, ea quae verissima et gravissima14 debet
esse, audietur.
[79]
nullum in hac causa testem timemus, nihil
quemquam scire, nihil vidisse, nihil audisse arbitramur.
sed tamen, si nihil vos P. Sullae fortuna movet, iudices,
vestra moveat. vestra enim, qui cum summa elegantia atque
integritate vixistis, hoc maxime interest, non ex libidine aut
simultate aut levitate testium causas honestorum hominum
ponderari, sed in magnis disquisitionibus15 repentinisque periculis
vitam unius cuiusque esse testem. quam vos, iudices,
nolite armis suis spoliatam atque nudatam obicere invidiae,
dedere suspicioni; munite communem arcem bonorum, obstruite
perfugia improborum; valeat ad poenam et ad salutem
vita16 plurimum, quam solam videtis per se17 ex sua natura
facillime perspici, subito flecti fingique non posse.
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
3 hominum amicorum T
4 amicorum Klotz: hominum codd.
5 familiarium Tπb2χ: familiari cett.
7 et atque T: ac ab
8 firmissimum T: fortissimum cett.
9 in non T: nos in Richter
10 deseret k: deserit (-uit b1c2) cett.
11 accus. et tormenta T: ac tormenta accus. cett.
12 quaesitor T: quaestor cett.
13 torqueatur Tπ: Torquate cett.
14 verissima et gravissima T: gravissima et verissima πa: gravissima cett.
15 disceptationibus Madvig
17 per se Mommsen: ipse T: ipsam cett. ex sua T: ex vi sua (ex nat. sua et in π) cett., cf. § 71, Caec. 88. 104 natura Tπ: naturaque cett.
M. Tullius Cicero. M. Tulli Ciceronis Orationes: Recognovit brevique adnotatione critica instruxit Albertus Curtis Clark. Albert Clark. Oxonii. e Typographeo Clarendoniano. 1909. Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis.
The National Endowment for the Humanities provided support for entering this text.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.