Titus Livius (Livy), The History of Rome, Book 22
Benjamin Oliver Foster, Ph.D., Ed.

15. Fabius, pariter in suos haud minus quam in hostes intentus, prius ab illis¹ invictum animum praestat. quamquam probe scit non in castris modo suis sed iam etiam Romae infamem suam cunctationem esse, obstinatus tamen tenore eodem consiliorum aestatis reliquum extraxit, [2?] ut Hannibal destitutus ab spe summa ope petiti² certaminis iam hibernis locum circumspectaret, quia ea regio praesentis erat copiae, non perpetuae, arbusta vineaeque et consita omnia magis amoenis quam necessariis fructibus. [3] haec per exploratores relata Fabio. cum satis sciret per easdem angustias quibus intraverat Falernum agrum rediturum, Calliculam³ montem et Casilinum occupat modicis praesidiis, [4?] quae urbs Volturno flumine dirempta Falernum a Campano agro dividit; ipse iugis iisdem exercitum reducit misso exploratum cum quadringentis equitibus [p. 252] sociorum L. Hostilio Mancino. [5] qui ex turba⁴ iuvenum audientium saepe ferociter contionantem magistrum equitum progressus primo exploratoris modo, ut ex tuto specularetur hostem, ubi⁵ vagos passim per vicos⁶ Numidas prospexit⁷ ac per⁸ occasionem etiam paucos occidit, [6?] extemplo occupatus certamine est animus excideruntque praecepta dictatoris, qui, quantum⁹ tuto posset progressum, prius recipere sese iusserat quam in conspectum hostium veniret. [7] Numidae alii atque alii occursantes refugientesque ad castra prope ipsa eum¹⁰ cum fatigatione equorum atque hominum pertraxere.¹¹ [8] inde Carthalo, penes quem summa equestris imperii erat, concitatis equis invectus, cum prius quam ad coniectum teli veniret avertisset hostes, quinque ferme milia continenti cursu secutus est fugientes. [9] Mancinus, postquam nec hostem desistere sequi nec spem vidit effugiendi esse, cohortatus suos in proelium rediit omni parte virium impar. [10] itaque ipse et delecti equitum circumventi occiduntur; ceteri effuso cursu¹² Cales primum, inde prope inviis callibus ad dictatorem perfugerunt.

[11] eo forte die Minucius se coniunxerat Fabio, missus ad firmandum praesidio saltum qui super Tarracinam in artas coactus fauces imminent mari, ne ab Sinuessa¹³ [p. 254] Poenus Appiae limite pervenire in agrum Romanum¹⁴ posset. [12] coniunctis exercitibus dictator ac magister equitum castra in viam deferunt qua Hannibal ducturus erat.