19.
[42]
qua re si etiam
monendi estis a me, iudices1, quod non estis, videor hoc leviter2
pro mea3 auctoritate vobis praecipere posse, ut ex eo genere
homines quorum cognita virtus, industria, felicitas in re militari
sit diligenter vobis retinendos existimetis. fuit enim4
maior talium tum5 virorum in hac re publica copia; quae
cum esset, tamen eorum non modo saluti sed etiam honori
consulebatur. quid nunc vobis faciendum est studiis militaribus
apud iuventutem obsoletis, fortissimis6 autem7 hominibus
ac summis ducibus partim aetate, partim civitatis
discordiis ac rei publicae calamitate consumptis, cum tot
bella aut a nobis necessario suscipiantur aut subito atque
improvisa8 nascantur? nonne et hominem ipsum ad dubia
rei publicae tempora reservandum et ceteros studio laudis
ac virtutis inflammandos putatis?
[43]
recordamini quos legatos
nuper in bello Italico9 L. Iulius, quos P. Rutilius, quos L. Cato,
quos Cn. Pompeius habuerit; scietis fuisse tum M. Cornutum,
L. Cinnam, L. Sullam, praetorios homines, belli gerendi peritissimos;
praeterea C. Marium, P. Didium, Q. Catulum,
P. Crassum, non litteris homines ad rei militaris scientiam,
sed rebus gestis ac victoriis eruditos. age vero, nunc inferte10
oculos in curiam, introspicite penitus in omnis rei publicae
partis; utrum videtis nihil posse accidere ut tales viri desiderandi
sint, an, si acciderit, eorum hominum copia populum
Romanum abundare? quae si diligenter attendetis, profecto,
iudices, virum ad labores belli impigrum, ad pericula
fortem, ad usum ac disciplinam peritum, ad consilia prudentem,
ad casum fortunamque felicem domi vobis ac liberis
vestris retinere quam inimicissimis populo Romano11 nationibus
et crudelissimis tradere et condonare12 maletis13.
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
1 estis a me iudices V: estis a me χl: estis iudices k videor] iudices χl, ed. R
2 leniter k, Klotz
3 mea me V
4 enim olim Mommsen
5 tum supplevi
6 fortissimis suppl. hoc loco Müller (post hominibus Orelli）
7 autem V: aut χl: aut claris k
8 improviso Lambinus
9 Italico supplevi
10 inferte l mg., ed. R: inserite cett. (cf. v. 27)
11 populo R. Klotz: rei p. codd.
M. Tullius Cicero. M. Tulli Ciceronis Orationes: Recognovit brevique adnotatione critica instruxit Albertus Curtis Clark. Albert Clark. Oxonii. e Typographeo Clarendoniano. 1909. Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis.
The National Endowment for the Humanities provided support for entering this text.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.