5.
[11]
... hoc praetore oppressam esse aere alieno1 Galliam.
A quibus versuras tantarum pecuniarum factas2 esse dicunt?
a Gallis? nihil minus. A quibus igitur? A civibus Romanis
qui negotiantur in Gallia. cur eorum verba non3
audimus? cur eorum tabulae nullae proferuntur? insector
ultro atque insto accusatori, iudices; insector, inquam, et
flagito4 testis. plus ego in hac causa laboris et operae consumo
in poscendis testibus quam ceteri defensores in refutandis.
audaciter5 hoc dico, iudices, non temere confirmo.
Referta Gallia negotiatorum est, plena civium Romanorum.
nemo Gallorum sine cive Romano quicquam negoti gerit,
nummus in Gallia nullus sine civium Romanorum tabulis
commovetur.
[12]
videte quo descendam, iudices, quam longe
videar ab consuetudine mea et cautione ac diligentia discedere.
Vnae6 tabulae proferantur, in quibus vestigium sit
aliquod quod significet pecuniam M.7 Fonteio datam, unum8
ex tot9 negotiatorum, colonorum, publicanorum, aratorum,
pecuariorum numero testem producant10; vere accusatum
esse concedam. pro di immortales! quae haec est11 causa,
quae defensio? provinciae Galliae M. Fonteius praefuit,
quae constat ex eis generibus hominum et civitatum qui, ut
vetera mittam, partim nostra memoria bella cum populo
Romano acerba ac diuturna gesserunt, partim12 modo ab
nostris imperatoribus subacti, modo bello domiti, modo
triumphis ac monumentis notati, modo ab senatu agris
urbibusque multati sunt, partim qui cum ipso M. Fonteio
ferrum ac manus contulerunt multoque eius sudore ac
labore sub populi Romani imperium dicionemque ceciderunt.
[13]
est in eadem provincia Narbo Martius, colonia nostrorum
civium, specula populi Romani ac propugnaculum
istis ipsis nationibus oppositum et obiectum; est item urbs
Massilia, de qua ante dixi, fortissimorum fidelissimorumque
sociorum, qui Gallicorum bellorum pericula praecipuis
populi Romani praemiis13 compensarunt14; est praeterea maximus15
numerus civium Romanorum atque16 equitum17, hominum
honestissimorum.
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
2 factas χl: tactas V: tractas k
7 M. suppl. Baiter
9 tot Gulielmius: toto codd.: tanto Halm
12 partim del. Madvig
13 praecipuis p. R. praemiis scripsi: P. R. copiis .. r. mis V1: P. R. copiisq; remis V2 (que i. e. quaere omissum aliquid significat, cf. Mur. 51): P. R. copiis remisque ς: populi Romani copiis atque praemiis Madvig
14 compensarunt V
15 maximus suppl. Hotoman
16 atque del. Hotoman
17 equitum supplevi (i. e. Gallicorum, cf. § 26, Caes. B. G. vi. 15)
M. Tullius Cicero. M. Tulli Ciceronis Orationes: Recognovit brevique adnotatione critica instruxit Albertus Curtis Clark. Albert Clark. Oxonii. e Typographeo Clarendoniano. 1909. Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis.
The National Endowment for the Humanities provided support for entering this text.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.