XXX
[30arg] Non hactenus esse “faciem” qua vulgo dicitur.ANIMADVERTERE est pleraque verborum Latinorum ex ea significatione de qua nata sunt decessisse vel in aliam longe vel in proximam, eamque decessionem factam esse consuetudine et inscitia temere dicentium quae cuimodi sint non didicerint. [2] Sicuti quidam “faciem” esse hominis putant os tantum et oculos et genas, quod Graeci πρόσωπον dicunt, quando “facies” sit forma omnis et modus et factura quaedam corporis totius, a “faciendo” dicta, ut ab “aspectu” “species” et a “fingendo” “figura.” [3] Itaque Pacuvius in tragoedia, quae Niptra inscribitur, “faciem” dixit hominis pro corporis longitudine:
aetate (inquit) íntegra,[4] Non solum autem in hominum corporibus, sed etiam in rerum cuiusquemodi aliarum “facies” dicitur. Nam montis et caeli et maris “facies,” si tempestive dicatur, probe dicitur. [5] Sallustii verba sunt ex Historia secunda: “Sardinia in Africo mari facie vestigii humani in orientem quam occidentem latior prominet.” [6] Ecce autem id quoque in mentem venit, quod etiam Plautus in Poenulo “faciem” pro [p. 512] totius corporis colorisque habitu dixit. Verba Plauti haec sunt:
Feróci ingenio, fácie procerá virum.
Set eárum nutrix quá sit facie mi éxpedi.—[7] Praeterea memini Quadrigarium in undevicesimo “faciem” pro statura totiusque corporis figura dixisse.
Statúra non 1 magna córpore aquilost. 2 —
Ipsa east.—
Specié venusta, óre atque oculis pérnigris.—
Formám quidem hercle vérbis depinxtí 3 probe!
