[309]
[312] nudato capite scilicet deposita galea, ut possit agnosci. sane quaeritur, quemadmodum 'nudato' dixerit, cum supra eum nusquam tecto induxerit capite: nam 'nudatum' est quicquid fuit ante coopertum, 'nudum' vero dicitur quod tectum ante non fuerat. ergo aut 'nudato' pro 'nudo' accipiamus, ut sit pro nomine participium: aut dicamus tectum eum habuisse caput, cum descendit ad campum: nam legimus “sidereo flagrans clipeo et caelestibus armis” . svos clamore vocabat utrumque exercitum iam suum vocabat, ut talis fuerit eius clamor 'cur in vos invicem ruitis mei'? autem et adverbium potest esse et nomen.
[313] repens aut subito, ut sit adverbium, id est repente, ut “sole recens orto” : aut 'repens discordia' pro repentina.
[316] me sinite subaudiendum 'concurrere': et est zeugma. faxo id est faciam, confirmabo: et est archaismos.
[319] alis adlapsa sagitta est utrum 'alis stridens', an 'alis adlapsa'?
[320] incertum qua pulsa manu hoc loco adhuc quidem quasi dubitat; tamen intellegimus a Iuturna inmissum quendam, qui vulneraret Aenean: quod autem paulo post Iuno dictura est de Iuturna quod movit, “non ut tela tamen, non ut contenderet arcum” , minime est mirandum: nam scimus unicuique inputari quod alter in eius fecerit gratiam, sicut est “et potes in totidem classes convertere nymphas” . Aenean autem ab homine vulneratum indicat Iuppiter, paulo post dicens “mortalin decuit violari vulnere divum” . turbine quod inprovisa, alii quod vehementer venerit, accipiunt.
[322] pressa est insignis 'pressa' pro 'suppressa'. et non 'insignis gloria', sed 'insignis facti', ut genetivus casus magis sit.
[323] Aeneae vulnere hic proprie: est enim huic contrarium “et nostro sequitur de vulnere sanguis” . iactavit autem aut adeo fortis Aeneas et metuendus; aut adeo impium nefas visum est.
[327] molitur regit. et est acyrologia: nam proprie 'molitur' est parat. alii 'molitur' movet intellegunt, vel arripit, vel aptat.
[331] hebri fluvii Thraciae, iuxta Cypsela oppidum.
[332] sanguineus mavors gaudens sanguine, αἱμοχαρής. increpat sonat, alibi arguit, ut “increpat ultro cunctantes socios” .
[334] ante notos zephyrumque volant id est ventos praevertuntur. vltima hoc est tota: si enim gemit ultima, omnis sine dubio.
[335] thraca autem id est Thracia: Cicero in de republica “coloniarum vero quae est deducta a Graecis in Asiam, Thracam, Italiam” , et non dixit 'Thraciam'.
[336] iraeque insidiaeque dei <comitatus> figurata elocutio, vario significatu idem ostendens. et non tam virtute, sed insidiis †comitatus.
[337] alacer quidam 'alacer' gestiens et rei novitate turbatus volunt, 'alacris' vero laetus.
[338] quatit exagitat. miserabile caesis h. i. miserabiliter: nomen pro adverbio, ut “sanguinei lugubre rubent” .
[340] mixtaque crvor hypallage est pro 'mixto cruore'.
[341] sthenelumque dedit thamyrumque plura ὁμοιοτέλευτα.
[342] ambo antiquo more 'ambo': Terentius “ambo oportune vos volo” , sicut superius dictum est, cum hodie 'ambos' dicamus.
[343] ipse nutrierat solent enim plerumque filios suos aliis dare nutriendos parentes. dicendo autem 'ipse' ignotae personae hoc pronomine addit dignitatem.
[344] lycia autem pro 'in Lycia', ut “non Lybiae, non ante Tyro despectus Iarbas” . paribusque ornaverat armis scilicet ut aequaliter dimicarent, aequaliter currerent.
