2. C. Caesar adulescens, paene potius puer, incredibili
ac divina quadam mente atque virtute, cum1 maxime
furor arderet Antoni cumque eius a Brundisio crudelis et
pestifer reditus timeretur, nec postulantibus nec cogitantibus,
ne2 optantibus quidem nobis, quia non posse fieri3
videbatur, firmissimum exercitum ex4 invicto genere veteranorum
militum comparavit patrimoniumque suum effudit:
quamquam non sum usus5 eo verbo quo debui6; non enim
effudit: in salute rei7 publicae conlocavit.
[4]
cui quamquam
gratia referri tanta non potest quanta debetur, habenda
tamen est tanta8 quantam maximam animi nostri capere
possunt. quis enim est tam ignarus rerum, tam nihil de re
publica cogitans qui hoc non intellegat, si M. Antonius
a Brundisio cum eis9 copiis quas se habiturum putabat10,
Romam, ut minabatur, venire potuisset, nullum genus eum
crudelitatis praeteriturum fuisse? quippe qui in hospitis
tectis Brundisi fortissimos viros optimosque civis11 iugulari
iusserit12; quorum ante pedes eius morientium sanguine os
uxoris respersum esse constabat. hac ille crudelitate
imbutus, cum multo bonis13 omnibus14 veniret iratior quam
illis fuerat quos trucidarat, cui tandem nostrum15 aut cui
omnino bono pepercisset?
[5]
qua peste privato consilio16
rem publicam—neque enim fieri potuit aliter—Caesar liberavit:
qui nisi in hac re publica natus esset, rem publicam
scelere Antoni nullam haberemus. sic enim perspicio,
sic iudico, nisi unus adulescens illius furentis impetus
crudelissimosque conatus cohibuisset, rem publicam funditus
interituram fuisse. cui quidem hodierno die, patres
conscripti—nunc enim primum ita convenimus ut illius17
beneficio possemus ea18 quae sentiremus libere dicere—
tribuenda est auctoritas, ut rem publicam non modo a se
susceptam sed etiam a nobis commendatam possit defendere.
nec vero de legione Martia,
This text is part of:
Search the Perseus Catalog for:
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
1 cum (c in ras.) V1: tum cum V2: tunc cum D
2 ne Lambinus: nec codd. opinantibus D
3 fieri posse non D
4 ex om. D
5 sumus usi D
6 debui V: decuit D
7 in rei (re) p. salute V (malo numero）
8 tamen est tanta Vs: tamen tanta est cnt
9 eis ed. R: his VD
10 putaverat D
11 cives optimos D
12 iussit D
13 bonis nobis Christ
14 omnibus Vn2: hominibus cett.
15 vestrum D
16 rem p. privato consilio D
17 illius Vc: de illius nst
18 ea om. D
M. Tullius Cicero. M. Tulli Ciceronis Orationes: Recognovit breviqve adnotatione critica instrvxit Albertus Curtis Clark Collegii Reginae Socius. Albert Curtis Clark. Oxford. e Typographeo Clarendoniano. 1918. Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis.
The National Endowment for the Humanities provided support for entering this text.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.