VII. The Preposition.
(Pradel: de praepositionum in prisca Latinitate vi atque usu. Part i, Leipzig, 1901.)The genesis of Prepositions from Adverbs may be illustrated from lines like Cas. 763 “omnes festinant intus totis aedibus”, Most. 596 “an metuis ne quo abeat foras urbe exsulatum?”, where the meaning, already expressed by the Case-forms aedibus ‘in the house,’ urbe ‘from the city,’ is made definite by the addition of the Adverbs intus and foras. These Adverbs at a much later time came to be used as Prepositions. The independent existence of Prepositions in Compound Verbs, e.g. supplico, which is seen in Old Latin Tmesis1, e.g. sub vos placo for supplico vos (cf. Trin. 833 “distraxissent disque tulissent”), leaves a trace of itself in Plautus in the retention of the bare Ablative (or Accusative) without a Preposition after Compound Verbs like abeo (or accedo) (see II. 1). It is seen, too, in the collocation of the words in lines like
- Stich. 453 “ite hac secundum vos me”,
- Cas. 815 “sensim super attolle limen pedes, nova nupta” (where some editors read supera, i.e. supra)
- Mil. 1047 “qua ab illarum?”,
- Asin. 397 “qui (Instrumental-Ablative) pro istuc?”,
- Merc. 752 “quos inter iudex datu's”,
- Ter. Eun. 542 “quo in loco dictumst, parati nihil est”;
- Lucilius 182 Ma. “quando in eo numero mansi, quo in maxima non est pars hominum”,
- Lucilius 1327 “quīs in versamur”.
- Capt. 406 “rebus in dubiis”,
- Most. 30 “iuventute ex omni”,
- Ter. Hec. 473 “ni te ex ipsă haec magis velim resciscere”.
List of noteworthy Prepositions.
a, ab
Of Plautine usages the following call for notice:- Rud. 1100 “A. dum hic hinc a me sentiat (‘thinks with me’). B. atqui nunc abs te stat” (to express dissent, seorsum is added in Capt. 710 “qui abs te sorsum sentio”);
- ‘derived from’
- ‘in respect of’
- Cist. 60 “doleo ab animo, doleo ab oculis, doleo ab aegritudine”,
- Epid. 129 “a morbo valui, ab animo aeger fui”,
- Curc. 51 “tam a me pudica est quasi soror mea sit”,
- Truc. 241 “quando sterilis est amator ab datis” (cf. Ablative of Plenty and Want),
- Mil. 631 “si albicapillus hic, videtur neutiquam ab ingenio senex.”
- Men. 1022 “nam absque ted esset, hodie numquam ad solem occasum viverem”,
- Trin. 832 “nam absque foret te, sat scio in alto distraxissent disque tulissent satellites tui me”,
- Pers. 836 “nam hercle absque me foret et meo praesidio, hic faceret te prostibilem propediem”,
- Ter. Hec. 601 “quam fortunatus ceteris sum rebus, absque una hac foret”.
ad
The Vulgar Latin use of ad with Accusative as the equivalent of the Dative is, as we have seen (II. 22), already exemplified here and there in Plautus, e.g. Epid. 38 “si in singulis stipendiis is ad hostes exuvias dabit.” Cf. nuntiare ad aliquem, e.g. Capt. 360 and nuntiare alicui, e.g. Capt. 400. But the phrase promittere ad aliquem Stich. 483, 513 is not an example. It is a variation of promittere ad cenam (Men. 794, Stich. 596), which is coined on the type of vocare ad cenam. Similarly we find condicere ad aliquem (cf. Stich. 433), like condicere ad cenam (Stich. 433, 447). Noteworthy uses of ad in Plautus are adfatim, ‘to weariness,’ ‘quite sufficiently,’ admodum ‘to (full) measure,’ ‘extremely,’ “usque ad mortem mulcare” Mil. 163. Also:- Trin. 152 “nummorum Philippeûm ad tria milia”;
- Amph. 669 “ad aquam praebendam commodum adveni domum”,
- Asin. 518 “ad loquendum atque ad tacendum tute habeas portisculum”;
- Mil. 659 “non invenies alterum lepidiorem ad omnes res”,
- Truc. 854 “quae sapit . . ad rem suam”,
- Cas. 192 “nam viri ius suom ad mulieres obtinere haud queunt”;
- Merc. 629 “de istac re argutus es . . . ad mandata claudus, caecus, mutus, mancus, debilis”;
- Capt. 275 “nam ad (‘compared with’) sapientiam huius nimius nugator fuit” (cf. Mil. 968 “ad tuam formam illa una dignast”);
- Rud. 317 “recalvom ad (‘in the style of’) Silanum senem” (cf. Trin. 874 “alterum ad istanc capitis albitudinem”, Merc. 265 “ad hoc exemplum”. Also quemadmodum);
- Capt. 699 “in libertatest ad (= apud) patrem” (cf. ad forum with Verb of Rest, e.g. Mil. 930, like Cicero's ad villam);
- Men. 965 “ad noctem saltem, credo, intromittar domum” (cf. “ad postremum” Poen. 844).
advorsus, advorsum
Originally Nominative Masculine and Nominative and Accusative Neuter and Accusative Masculine, respectively, of the Perfect Participle of advertor (cf. II. 43); may be illustrated by:- Cas. 208 “nam tu quidem advorsus (= contra) tuam istaec rem loquere”;
- Mil. 242 “si illic concriminatus sit advorsum (= apud) militem”;
- Plaut. frag. inc. 8 “stultus est advorsum (‘out of keeping with’) aetatem et capitis canitudinem.”
- Trin. 724 “et capturum spolia ibi illum qui meo ero advorsus venerit” (cf. advorsarius);
- Trin. 1047 “nam id genus hominum omnibus est advorsum;”
- Stich. 89 “ferre advorsum homini (A: -nem P) occupemus osculum;”
- Truc. 503 “eugae! Astaphium eccam it mi advorsum” (cf. obviam).
apud
Noteworthy is the Comedians' phrase sum apud me ‘I am in my right senses.’ Also, e.g.:- Stich. 710 “non mora erit apud me” ‘on my part’ (cf. Amph. 555 “ut tuis nulla apud te fides sit”; Mil. 1197 “celebre apud nos imperium tuumst”);
- Men. 89 “apud mensam;”
- Curc. 395 “apud Sicyonem;”
- Amph. 1012 “apud emporium atque in macello;”
- Amph. 591 “servo bono, apud erum qui vera loquitur” (cf. Pseud. 461);
- and apud forum (passim).
circum
Originally Cognate Accusative of circus, e.g. circum ire ‘to go a round,’ would be originally used only with Verbs of motion. In the Casina prologue v. 26 (post Plautine?) we have it however with esse: “Alcedonia sunt circum forum” (cf. Truc. 66). Circa is unknown to Plautus as a Preposition (but cf. “circumcirca” Aul. 468); but not circiter, which occurs twice in this function (often as an Adverb):cis
In Plautus is used only of time, e.g. Truc. 348 “nulla faxim cis dies paucos siet”: citra is post-Plautine.clam
Both Adverb and Preposition (with Accusative) in Plautus, clanculum (apparently a Diminutive of clam) only Adverb (but Preposition in Ter. Adelph. 52 “alii clanculum patres quae faciunt”).contră
Not -rā in Plautus. Rarely2 a Preposition:- Poen. 1355 “numquid recusas contra me?”,
- Pers. 13 “A. quis illic est qui contra me astat? B. quis hic est qui sic contra me astat?”,
- Pseud. 156 “adsistite omnes contra me”,
- Ter. Adelph. 44 “ille contra haec omnia ruri agere vitam.”
coram
Only an Adverb in Plautus and Terence.cum
Replaces the Ablative of Description in lines like- Aul. 41 “circumspectatrix cum oculis emissiciis”,
- Rud. 251 “sicine hic cum uvida veste grassabimur?”
- cf. Capt. 203 “quia cum catenis sumus”,
- and cf. Cas. 524 “cum cibo cum quiqui facito ut veniant”;
- “cum cura esse (= diligens esse)” Bacch. 398;
- “cum eo cum quiqui” notwithstanding Poen. 588 (cf. Men. 666 “cum viro cum uxore di vos perdant!”, Merc. 988);
- nupta esse cum aliquo (also alicui) e.g. Amph. 99;
- cavere cum ‘to be careful in dealings with’ Most. 1142, Pseud. 909;
- orare (lit. ‘to speak’) cum aliquo, e.g. Asin. 662;
- cum animo suo cogitare, e.g. Most. 702;
- osculari cum aliquo, e.g. Mil. 243;
- pignus dare cum aliquo, e.g. Pers. 188; item>iudicem habere cum aliquo, e.g. Rud. 1380;
- tecum habeto ‘keep it to yourself,’ Pers. 246.
de
As early as Plautus' time, this Preposition can readily divest itself of the notion ‘down from’ and express merely ‘from,’ ‘away from,’ e.g.- Men. 599 “abire de foro”,
- Amph. 215 “de suis finibus exercitus deducerent”
- (cf. Aul. 31 “hic senex de proxumo” ‘our aged neighbour’).
- “mercari de aliquo,” Epid. 495;
- “discere de (magistro),” Poen. 280,
- whence de me doctus ‘self-taught,’ Truc. 454
- (cf. Rud. 293 “nos iam de ornatu propemodum ut locupletes simus scitis”);
- de audito ‘on hearsay,’ Merc. 903 “vidisti, an de audito nuntias?; tibi quidem supplicium . . de nobis detur” e.g. Asin. 482;
- de mea pecunia ‘at my expense,’ e.g. Bacch. 512;
- actum est de me lit. ‘my case has already been tried,’ e.g. Pseud. 85;
- mereri de aliquo, e.g. Trin. 339 “de mendico male meretur” ‘it is an ill-service to a beggar;’
- de mea sententia ‘at my advice,’ Bacch. 1038;
- de industria, e.g. Ter. Andr. 794 “paulum interesse censes, ex animo omnia, ut fert natura, facias an de industria?”;
- de die, de nocte, e.g. Asin. 516 Rud. 898;
- quid de argentost? ‘what about the money?,’ Most. 569.
erga
If derived from ē *rĕgā ‘from a line,’ must have had originally a local signification ‘directly opposite.’ The one instance of this in Plautus is doubtful: Truc. 406 “A. tonstricem Suram novisti nostram? B. quaen erga aedem sese habet?” (mercedem sese habet, Leo). In all other occurrences it expresses ‘feeling (or conduct) towards,’ whether the feeling (or conduct) be good or bad, e.g.ex
Already in Plautus' time confused with de, e.g. Rud. 173 “desiluit … e scapha”, and ab (e.g. abire ex). It indicates change of state in a line like Stich. 138 “condicionem ex pessuma primariam”; ‘in consequence of,’ e.g.- Poen. 69 “conicitur ipse in morbum ex aegritudine”,
- Poen. 1200 “nunc hinc sapit, hinc sentit, quidquid sapit, ex meo amore”;
- ex factis nosce rem, e g. Most. 199;
- (senex, adulescens, etc.) ex proxumo ‘neighbour’ Mil. 969;
- “statua ex auro,” Bacch. 640;
- ex advorso (cf. the Adverb exadvorsum), Merc. 880 “caelum ut est splendore plenum nonne ex advorso vides?”;
- ex animo dolere, Capt. 928, like “miser ex animo” Stich. 1 (cf. II. 32 on Locative animi and Ablative animo);
- ex audito ‘on hearsay,’ Bacch. 469;
- e re nata ‘under the circumstances,’ Ter. Adelph. 295 (cf. Stich. 620, where the reading is doubtful);
- ex sententia ‘as one could wish,’ e.g. Men. 1151;
- e re mea ‘to my advantage,’ e.g. Asin. 539;
- ex industria Poen. 219;
- ex hoc loco ‘on the spot’ (cf. extemplo, from the Old Latin sense of templum), e.g. Truc. 443 “iam modo (v.l. immo) ex hoc loco iubebo”;
- ex improviso, Rud. 1192 (but improviso without Preposition, v. 1196);
- ex nomine, e.g. Stich. 242 “nunc Miccotrogus nomine e vero vocor”;
- ex antiquo ‘in the old style,’ Pseud. 1190.
extra
On the analogy of intro (Motion), intra (Rest), we should expect to find also *extro. But extra is used in both functions, e.g. It has, occasionally, as in classical Latin, the sense of praeter, especially with accompaniment of unus, e.g. Amph. 833 “mi extra unum te mortalis nemo corpus corpore contigit”, Ter. Phorm. 98 “neque notus neque cognatus extra unam aniculam quisquam aderat.”fini
See II. 59. With Ablative, Men. 859 “osse fini dedolabo assulatim viscera” (cf. Cato Agr. cult. 28, 2 “postea operito terra radicibus fini”). In a sentence like Cato Agr. cult. 113, 2 “amphoras nolito implere nimium, ansarum infimarum fini”, the word is a Noun.in
(Kampmann: de ‘in’ praepositionis usu Plautino. Breslau, (progr.), 1845). The old Preposition indu (older indo, endo), e.g. Ennius Ann. 238 V. “indu foro lato sanctoque senatu”, 576 “endo suam do” (Homer's δῶ), had been superseded by its rival in and was current in the language of Plautus' time only in Compound Verbs, like indaudire (later inaudire). Noticeable uses of in with Accusative are:- dare in splendorem ‘to burnish’ (= splendefacere), Asin. 426, etc. (cf. Capt. 962, Pseud. 928);
- of a stake or wager, e.g.
- in rem meam ‘to my advantage;’ cf.
- ‘for the purpose of;’
- distributive, e.g.
- ‘in the case of,’ e.g.
- in mora esse alicui (like morae esse alicui; cf. C. Mueller in Rhein. Mus. 54, 400),
- in quaestione esse alicui ‘to have to be looked for,’ e.g. Pseud. 663 “sed vide sis ne in quaestione sis, quando arcessam mihi”.
- like the Ablative of Attendant Circumstances, e.g. Mil. 703 “at illa laus est, magno in genere et in divitiis maxumis liberos hominem educare.”
- like the Ablative of Time, e.g. Pseud. 1304 ebibere in hora una, Poen. 228.
inter
This is the reciprocal Preposition in Plautine as in classical Latin, e.g. Stich. 729 “haec facetiast, amare inter se rivales duos.” Notice also- Cist. 505 “inter novam rem verbum usurpabo vetus”;
- Most. 385 “abripite hunc intro actutum inter manus.”
intra
The endings -rō and -rā differ in this, that -ro is appropriate to words of motion, -ra to words of rest. But this distinction was soon effaced, e.g. Truc. 43 “eaque intra pectus se penetravit potio”. For the temporal use of intra Curc. 448 is noteworthy: “subegit solus intra viginti dies.”ob
(K. Reissinger: über Bedeutung und Verwendung der Praepositionen ‘ob’ und ‘propter’ im aelteren Latein. Part I. (progr.) Landau, 1896). This Preposition played a greater part in Old Latin than later. Compounds with ob are characteristic of the early language; e.g. occipio plays the same part in Plautus as incipio in Cicero, oggero as ingero. The oldest sense is ‘to,’ ‘towards,’ ‘against,’ e.g. Ennius Ann. 297 V. “ob Romam noctu legiones ducere coepit”; cf. obicere ob, e.g. Most. 619 “obicere argentum ob os impurae beluae”, and the frequent ob oculos obicere, obstare, etc. Noteworthy is the sense ‘as payment or equivalent for,’ e.g.- Asin. 347 “ait se ob asinos ferre argentum”,
- Truc. 214 “nam fundi et aedes obligatae sunt ob Amoris praedium”,
- Ter. Phorm. 661 “ager oppositus pignori ob decem minas est.”
penes
(See Langen Beiträge, p. 153.) Only used with Pronouns, e.g.per
(R. Obricatis: de ‘per’ praep. latinae . . usu, qualis obtinuerit ante Ciceronis aetatem. Königsberg (diss.) 1884). Its use to express time should be noticed, e.g. Stich. 179 “per annonam caram dixit me natum pater”, Curc. 644 “per Dionysia”; cf. per tempus ‘opportunely,’ the opposite of post tempus (venire, etc.). Also its use with licet, e.g.- Stich. 611 “per hanc tibi cenam incenato, Gelasime, esse hodie licet”,
- Epid. 338 “per hanc curam quieto tibi licet esse”;
- cf. Rud. 1165 “sit per me quidem”,
- Curc. 554,
- Merc. 1020.
pone, post
pone (for pos-ne) and post (pos-te) are closely connected. Pone is local, e.g. Curc. 481 “pone aedem Castoris”; post is temporal usually, but local in Epid. 237 “duae sic post me fabulari inter sese”.prae
Plautus' use of this Preposition will be seen from these examples:- Bacch. 623 “quod fuit prae manu”;
- Amph. 527 “ne me uxorem praevortisse dicant prae republica”;
- Mil. 989 “pithecium haec est prae illa”,
- Curc. 98 “nam omnium unguentûm odor prae tuo nautea est”;
- Rud. 526 “omnia corusca prae tremore fabulor”,
- Amph. 1066 “exsurgite, inquit, qui terrore meo occidistis prae metu.”
praeter
- ‘along,’ ‘past,’ e.g. Poen. prol. 19 “neu dissignator praeter os obambulet”, Stich. 461 “exivi foras, mustela murem abstulit praeter pedes”. In Naevius com. 41 “nam ut ludere laetantes inter se vidimus amnem praeter”, editors substitute propter.
- ‘beyond,’ e.g. Amph. 640 “quem ego amo praeter omnes”, Ter. Andr. 58 “horum ille nihil egregie praeter cetera studebat.”
- ‘contrary to,’ e.g. Most. 965 “puere, praeter speciem stultus es”, Epid. 106, Ter. Heaut. 59.
- ‘besides;’ e.g. Most. 823 “tres minas pro istis duobus praeter vecturam dedi.”
pro
The local use, curiously, does not appear in the Dramatists. We may quote Ennius Ann. 628 V. “apud emporium in campo hostium pro moene.” The following uses may be noticed: (1) ‘proportion,’- Rud. 1115 “tum tu pol pro portione nec vir nec mulier mihi es”;
- Mil. 728 “pro virtute ut veneat” (cf. 738 “tua te ex virtute … accipiam”);
- Aul. 541 “pro re nitorem et gloriam pro copia qui habent” (cf. Merc. 506), Stich. 690 pro opibus nostris satis commodule;
- Amph. 289 “meus pater nunc pro (according to) huius verbis recte et sapienter facit.”
- Truc. 230 “quin, ubi nil det, pro infrequente eum mittat militia domum”;
- Capt. 542 “proque ignoto me aspernari, quasi me nunquam noveris”;
- Men. 927 “haud pro insano (‘like a madman’) respondit mihi” (cf. 945).
- pro testimonio dicere, e.g. Poen. 596;
- Naevius com. 89 “qua pro confidentia ausu's?”
- Trin. 303 “pro ingenio ego me liberum esse ratus sum, pro imperio tuo meum animum tibi servitutem servire aequom censui.”
- Rud. 1410 “pro illo dimidio ego Gripum emittam manu.”
propter
(K. Reissinger: ueber . . ‘ob’ und ‘propter.’ Part I, Landau, 1896). Related to prope (e.g. Stich. 330 “quisnam hic loquitur tam prope nos?”) as circiter to circum, subter to sub, etc. Its oldest sense must therefore have been local, ‘near,’ ‘beside,’ e.g. Mil. 853 “ibi erat bilibris aula sic propter cados”. The local and the much more frequent causal senses are combined in this passage.“illic habitat Daemones
in agro atque villa proxuma propter mare,
senex qui huc Athenis exul venit, haud malus;
neque is adeo propter malitiam patria caret.
”
secundum
From the old Gerundive of sequor, lit. ‘following’ (cf. secundus ventus ‘a following or favourable wind’). (1) ‘behind’ (like pone), e.g.- Mil. 1349 “nos secundum ferri nunc per urbem haec omnia”,
- Stich. 453 “ite hac secundum vos me”,
- frag. 49 “secundum eampse aram aurum abscondidi.”