3.
[5]
non recordamini, per deos immortalis! quas
in eos1 sententias dixeritis? Acta M. Antoni rescidistis;
leges refixistis; per vim et contra auspicia latas decrevistis;
totius Italiae dilectus2 excitavistis; conlegam et scelerum
socium3 omnium hostem iudicavistis. cum hoc quae pax
potest esse? Hostis si esset externus4, id ipsum vix talibus
factis, sed posset aliquo modo. Maria, montes, regionum
magnitudines interessent; odisses eum quem non videres.
hi in oculis haerebunt et, cum licebit, in faucibus; quibus
enim saeptis tam immanis beluas continebimus? at incertus
exitus belli. est5 omnino fortium virorum, quales vos
esse debetis, virtutem6 praestare—tantum enim possunt—
fortunae culpam non extimescere.
[6]
sed quoniam ab hoc
ordine non fortitudo solum verum etiam sapientia postulatur—quamquam
vix videntur haec posse seiungi, seiungamus
tamen—fortitudo dimicare iubet, iustum odium
incendit, ad confligendum impellit, vocat ad periculum:
quid sapientia? cautioribus utitur consiliis, in posterum
providet, est omni ratione tectior7. quid igitur censet8?
parendum est enim atque id optimum iudicandum quod
sit9 sapientissime constitutum. si hoc praecipit ne quid
vita existimem antiquius, ne decernam capitis periculo,
fugiam omne discrimen, quaeram ex ea: 'etiamne, si erit10,
cum id fecero, serviendum?' si adnuerit, ne ego sapientiam
istam, quamvis sit erudita, non11 audiam. sin responderit:
'tu vero ita vitam corpusque servato12, ita fortunas, ita
rem familiarem, ut haec libertate posteriora13 ducas itaque
his uti velis, si libera re publica14 possis, nec pro his libertatem,
sed pro libertate haec proicias tamquam pignora
iniuriae,' tum sapientiae vocem audire videar eique uti15
deo paream.
[7]
itaque si receptis illis esse possumus16 liberi,
vincamus odium pacemque patiamur; sin otium17 incolumibus
eis esse nullum potest, laetemur decertandi oblatam esse
fortunam. aut enim interfectis illis18 fruemur victrice re
publica aut oppressi—quod omen avertat Iuppiter!—si non
spiritu, at virtutis laude vivemus.
This text is part of:
Search the Perseus Catalog for:
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
1 per deos ... eos D: om. V1: quas in eos V2
2 dilectum D
3 socium scelerum D
4 si esset externus hostis D tamen id D
5 est ÷est s: est. Est n
6 virtute D
7 tectior V1t: rectior b: protectior V2 cett, Zielinski
8 censes V
9 sit est coni. Halm
10 si erit V1b: fuerit cett.
11 erudita non V: eruditam tv: erudita cett.
12 servato om. V, unde tu vero tuere ita coni. Halm, tuere ita (sine tu vero) Madvig
13 posteriora libertate D itaque his] atque iis nst
14 liberare r. p. n1st
15 ut D
16 possumus esse D
17 sin otium V: sin ius ns: si vis bt
18 interfectis illis del. Faernus
M. Tullius Cicero. M. Tulli Ciceronis Orationes: Recognovit breviqve adnotatione critica instrvxit Albertus Curtis Clark Collegii Reginae Socius. Albert Curtis Clark. Oxford. e Typographeo Clarendoniano. 1918. Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis.
The National Endowment for the Humanities provided support for entering this text.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.