19.
[40]
'quibus,
utri nostrum ceciderint, lucro futurum est, quod spectaculum
adhuc ipsa Fortuna vitavit, ne videret unius corporis duas
acies lanista Cicerone dimicantis: qui usque eo felix est
ut isdem ornamentis deceperit vos quibus deceptum Caesarem
gloriatus est.' pergit in me1 maledicta dicere2, quasi
vero ei pulcherrime priora processerint: quem ego inustum
verissimis maledictorum notis tradam hominum memoriae
sempiternae. ego lanista? et quidem non insipiens:
deteriores enim iugulari cupio, meliores vincere. 'Vtri
ceciderint,' scribit 'lucro nobis futurum.'
[41]
O praeclarum
lucrum, cum te3 victore—quod di omen avertant!—beata
mors eorum futura sit qui e vita excesserint sine tormentis.
A me 'deceptos' ait 'isdem ornamentis' Hirtium et Caesarem.
quod, quaeso4, adhuc a me est tributum Hirtio ornamentum?
nam Caesari plura et maiora debentur. deceptum
autem patrem a me5 dicere audes? tu, tu, inquam,
illum occidisti Lupercalibus: cuius, homo ingratissime,
flaminium6 cur reliquisti? sed iam videte magni et clari
viri admirabilem gravitatem atque constantiam:
[42]
'mihi quidem
constat nec meam7 contumeliam nec meorum ferre,
nec deserere partis quas Pompeius odivit8 nec veteranos
sedibus suis moveri pati nec singulos ad cruciatum trahi
nec fallere fidem quam dedi Dolabellae.' omitto alia:
fidem Dolabellae, sanctissimi viri, deserere homo pius non
potest. quam fidem? an optimi cuiusque caedis, urbis
et Italiae partitionis, vastandarum9 diripiendarumque provinciarum?
nam quid erat aliud quod inter Antonium
et Dolabellam, impurissimos parricidas, foedere et fide
sanciretur?
[43]
'nec10 Lepidi societatem violare, piissimi hominis.'
tibi cum Lepido societas aut cum ullo, non dicam
bono civi, sicut ille est, sed homine sano? id agis ut
Lepidum aut impium aut insanum existimari velis. nihil
agis—quamquam adfirmare de altero difficile est—de
Lepido praesertim, quem ego metuam numquam; bene
sperabo, dum licebit. revocare te a furore11 Lepidus voluit,
non adiutor esse dementiae. tu porro ne pios quidem,
sed piissimos quaeris et, quod verbum omnino nullum in
lingua Latina est, id propter tuam divinam pietatem novum
inducis.
[44]
'nec Plancum prodere participem consiliorum.'
Plancum participem? cuius memorabilis ac divina virtus
lucem adfert rei publicae—nisi forte eum subsidio tibi
venire arbitraris cum fortissimis legionibus, maximo equitatu
peditatuque12 Gallorum—quique, nisi ante eius adventum
rei publicae poenas dederis, ipse13 huius belli feret principatum.
quamquam enim prima praesidia utiliora rei publicae
sunt, tamen extrema sunt gratiora.
This text is part of:
Search the Perseus Catalog for:
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
1 in me t: in mea cett.
2 dicere supplevi: iacere suppl. Halm
3 cum te Ant. Augustinus: quo te btv: quo lucro te os
4 quaeso Poggius: quasi D
5 patrem a me scripsi: patrem a me Caesarem os: Caesarem a me t: patrem Caesarem a me b
6 flamminium b: flamonium t: flamminia (-iã v) cett.: corr. Ferrarius
7 nec meam bv: nec meam quidem ost
8 Pompeius odivit Pompeius odiũ ho: poneius vidi t: fort. sponte adivi
9 vastandarum bt: suis (suas s1) dandarum osv
10 nec o: ne cett.
11 te a furore Poggius: a te furore (-em t) lot: furorem a te b
12 peditatuque ed. R: peditatu codd.: del. Madvig
13 ipseZZZ ille codd.: del. ed. Gryph.
M. Tullius Cicero. M. Tulli Ciceronis Orationes: Recognovit breviqve adnotatione critica instrvxit Albertus Curtis Clark Collegii Reginae Socius. Albert Curtis Clark. Oxford. e Typographeo Clarendoniano. 1918. Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis.
The National Endowment for the Humanities provided support for entering this text.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.