22. tu, tu,
inquam, M. Antoni, princeps C. Caesari omnia perturbare
cupienti causam belli contra patriam ferendi1 dedisti. quid
enim aliud ille dicebat, quam causam sui dementissimi
consili et facti adferebat, nisi quod intercessio neglecta, ius
tribunicium sublatum, circumscriptus2 a senatu esset Antonius?
omitto quam haec falsa, quam levia, praesertim
cum omnino nulla causa iusta cuiquam esse possit contra
patriam arma capiendi. sed nihil de3 Caesare: tibi certe
confitendum est4 causam5 perniciosissimi belli in6 persona tua
constitisse.
[54]
O miserum te, si haec7 intellegis, miseriorem,
si non intellegis hoc litteris mandari, hoc memoriae prodi,
huius rei ne posteritatem quidem omnium saeculorum umquam
immemorem fore, consules ex Italia expulsos, cumque8
eis Cn. Pompeium quod imperi populi Romani decus ac
lumen fuit, omnis consularis qui per valetudinem exsequi
cladem illam fugamque potuissent, praetores, praetorios,
tribunos plebis, magnam partem senatus, omnem subolem
iuventutis, unoque verbo rem publicam expulsam atque
exterminatam suis sedibus!
[55]
Vt igitur in seminibus est
causa arborum et stirpium, sic huius luctuosissimi belli
semen tu fuisti. doletis tris exercitus populi Romani
interfectos: interfecit Antonius. desideratis clarissimos
civis: eos quoque vobis9 eripuit Antonius. auctoritas huius
ordinis adflicta est: adflixit Antonius. omnia denique,
quae postea vidimus—quid autem mali non vidimus?—si
recte ratiocinabimur, uni accepta referemus Antonio. Vt
Helena Troianis, sic iste huic rei publicae belli causa,
causa10 pestis atque exiti fuit. reliquae partes tribunatus
principi11 similes. omnia perfecit quae senatus salva re
publica ne fieri possent profecerat12. cuius tamen scelus
in scelere cognoscite.
This text is part of:
Search the Perseus Catalog for:
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
1 ferendi Eberhard: inferendi codd.
2 sublatum circ. om. V1
3 de om. D
4 est V: si ct: sit ns
5 causa D
6 in om. V1
7 haec om. D
8 cumque que V1
9 vobis D: bonis V: nobis Halm
10 belli causa, causa Klotz: belli causa V: causa belli, causa D
11 principii h: -iis Vt: -io ns: -ibus c
12 profecerat scripsi: perfecerat codd. (cf. x. 23): effecerat Cobet: fort. confecerat (cf. x. 4)
M. Tullius Cicero. M. Tulli Ciceronis Orationes: Recognovit breviqve adnotatione critica instrvxit Albertus Curtis Clark Collegii Reginae Socius. Albert Curtis Clark. Oxford. e Typographeo Clarendoniano. 1918. Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis.
The National Endowment for the Humanities provided support for entering this text.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.