Raphael Kühner, Bernhard Gerth, Ausführliche Grammatik der griechischen Sprache
Ildar Ibraguimov, Ed.

Sehr viele der Verben, die den Infinitiv zu sich nehmen, haben daneben noch ein persönliches Objekt bei sich, welches in dem Kasus steht, den das Verb erfordert, als: δέομαί σου ἐλθεῖν, συμβουλεύω σοι σωφρονεῖν, ἐποτρύνω σε μάχεσθαι, κελεύω σε γράφειν, jubeo te scribere, ich heisse dich schreiben, κωλύω (εἴργω) σε ἀπιέναι, ποιῶ σε γελᾶν, ich mache dich lachen, διδάσκω σε γράφειν, ich lehre dich schreiben.

Wenn zu dem Infinitive adjektivische oder substantivische Prädikatsbestimmungen treten, so stehen dieselben entweder vermittelst einer Attraktion mit dem persönlichen Objekte in gleichem Kasus oder mit Vernachlässigung der Attraktion im Akkusative.

a) Genetivus c. Inf. Δέομαί σου προθύμου εἶναι oder γενέσθαι. Dies ist die gewöhnliche Konstruktion adjektivischer Prädikate bei der Kopula εἶναι und γίγνεσθαι. Vgl. X. H. 1.5.2. Wenn aber bei εἶναι und γίγνεσθαι das Prädikat ein Substantiv ist, so steht das Substantiv und die nähere Bestimmung in der Regel im Akkusative. Hdt. 6.100 Ἐρετριέες Ἀθηναίων ἐδεήθησαν σφίσι βοηθοὺς γενέσθαι. X. C. 7.2.23 ὑπὸ τῶν δεομένων μου προστάτην γενέσθαι. Antiph. 2.13 δέομαι δ̓ ὑμῶν . . ἐλεήσαντας τὴν ἀτυχίαν μου ἰατροὺς γενέσθαι αὐτῆς. Aber mit Attraktion: Hdt. 5.80 δοκέω ἡμῖν Αἰγινητέων δέεσθαι τὸν θεὸν χρῆσαι τιμωρητήρων γενέσθαι, credo deum nobis oraculo edixisse, ut Aeginetas rogaremus, ut nobis opem ferrent. Auf gleiche Weise steht bei Infinitiven vollständiger Verben die nähere Bestimmung im Akkusative. X. A. 6.6.33 δέονται δέ σου καὶ τοῦτο, παραγενόμενον καὶ ἄρξαντα ἑαυτῶν πεῖραν λαβεῖν. Lys. 10.31 ἐγὼ ὑμων δέομαι καταψηφίσασθαι Θεομνήστου, ἐνθυμουμένους, ὅτι οὐκ ἂν γένοιτο τούτου μείζων ἀγών μοι. Isocr. 19.51 δέομαι ὑμῶν μεμνημένους τῶν εἰρημένων τὰ δίκαια ψηφίσασθαι καὶ τοιούτους μοι γενέσθαι δικαστάς, οἵων κτλ. Th. 1.120 ἀνδρῶν ἀγαθῶν ἐστιν ἀδικουμένους ἐξ εἰρήνης πολεμεῖν. Dem. 4.47 κακούργου μὲν γάρ ἐστι κριθέντ᾽ ἀποθανεῖν, στρατηγοῦ δὲ μαχόμενον τοῖς πολεμίοις.

b) Dativus c. Inf. Συμβουλεύω σοι προθύμῳ εἶναι oder πρόθυμον εἶναι. *e, 253 οὐ γάρ μοι γενναῖον ἀλυσκάζοντι μάχεσθαι. S. Tr. 454 ἐλευθέρῳ | ψευδεῖ καλεῖσθαι κὴρ πρόσεστιν οὐ καλή. Hdt. 6.11 ἐπὶ ξυροῦ ἀκμῆς ἔχεται ἡμῖν τὰ πρήγματα ἢ εἶναι ἐλευθέροισι ἢ δούλοισι. Th. 2.87 οὐκ ἐνδώσομεν πρόφασιν οὐδενὶ κακῷ γενέσθαι. X. C. 6.4.9 ὦ Ζεῦ μέγιστε, δός μοι φανῆναι ἀξίῳ μὲν Πανθείας ἀνδρί, ἀξίῳ δὲ καὶ Κύρου φίλῳ. An. 3. 1, 5 ὁ Σωκράτης συμβουλεύει τῷ Ξενοφῶντι ἐλθόντα εἰς Δελφοὺς ἀνακοινῶσαι τῷ θεῷ περὶ τῆς πορείας. 2. 1, 2 ἔδοξεν αὐτοῖς συσκευασαμένοις ἃ εἶχον καὶ ἐξοπλισαμένοις προϊέναι. Ebenso 3. 2, 1. Hipparch. 7, 1 παντὶ προσήκει ἄρχοντι φρονίμῳ εἶναι. An. 7. 1, 21 νῦν σοι ἔξεστιν ἀνδρὶ γενέσθαι (virum te praestare). Dem. 3.23 οὐκ ἀλλοτρίοις ὑμῖν χρωμένοις παραδείγμασιν, ἀλλ᾽ οἰκείοις εὐδαίμοσιν ἔξεστι γενέσθαι. Ar. Pl. 286 ὄντως γὰρ ἔστι πλουσίοις ἡμῖν ἅπασιν εἶναι. P. Phaed. 81a ὑπάρχει αὐτῇ εὐδαίμονι εἶναι. Symp. 192, bἐξαρκεῖ αὐτοῖς μετ᾽ ἀλλήλων καταζῆν ἀγάμοις. Phaedr. 233, a βελτίονι σοι προσήκει γενέσθαι ἐμοὶ πειθομένῳ ἢ ἐραστῇ. 279, b δοίητέ μοι καλῷ γενέσθαι. Hipparch. 232, c εἴ τίς τῳ ὀνειδίζει φιλοκερδεῖ εἶναι. Prot. 344, d τῷ ἐσθλῷ ἐγχωρεῖ κακῷ γενέσθαι. Hipp. maj. 283, e ἐφθόνουν τοῖς ἑαυτῶν παισὶν ὡς βελτίστοις γενέσθαι. Civ. 565, d ἀνάγκη τούτῳ λύκῳ γενέσθαι. Euthyphr. 5, a ἆρ᾽ οὖν μοι κράτιστόν ἐστι μαθητῇ σῷ γενέσθαι. Lys. 27.6 παράδειγμα ποιήσετε τοῖς ἄλλοις δικαίοις εἶναι. Aeschin. 3.186 ὁ δῆμος συνεχώρησεν αὐτῷ πρώτῳ γραφῆναι. Dem. 15.30 οὐδὲν ἐμποδὼν αὐτοῖς κυρίοις τῶν ἀγαθῶν εἶνοι. 18, 266 σοὶ συκοφάντῃ εἶναι δοκεῖν ὑπάρχει. X. C. 2.1.15 ἔξεστιν ὑμῖν, εἰ βούλεσθε, λαβόντας ὅπλα εἰς κίνδυνον ἐμβαίνειν. Vgl. Comm. 2. 6, 26. Hell. 4. 1, 35. 4. 8, 4 ἔξεστιν ὑμῖν καὶ πρόσθεν φίλοις οὖσι τῇ πόλει ἡμῶν εὐεργέτας φανῆναι τῶν Λακεδαιμονίων. An. 1. 2, 1 παραγγέλλει τῷ Κλεάρχῳ λαβόντι ἥκειν, ὅσον ἦν αὐτῷ στράτευμα, καὶ Ξενίᾳ . . ἥκειν παραγγέλλει λαβόντα τοὺς ἄνδρας.

c) Accusat. c. Inf. P. Euthyd. 272c ἐκεῖσε ἄλλους πέπεικα συμμαθητάς μοι φοιτᾶν πρεσβύτας. — Nominat. c. Inf. tritt ein, wenn das Aktiv des Transitivs in das Passiv verwandelt wird, als: πείθομαι πρόθυμος εἶναι. Auffallend ist in diesem Falle die Vernachlässigung der Attraktion b. Th. 4.84 πεισθὲν τὸ πλῆθος ὑπὸ τοῦ Βρασίδου δέξασθαί τε αὐτὸν μόνον καὶ ἀκούσαντας βουλεύσασθαι δέχεται st. ἀκούσαντες od. ἀκοῦσαν, aber die Lesart steht fest: die grosse Menge, von Br. beredet, ihn allein aufzunehmen und nach Anhörung desselben sich zu beraten, nimmt ihn auf¹).

Anmerk. 1. Zuweilen finden sich beide Konstruktionen vereinigt. S. El. 960 ff. ᾗ πάρεστι μὲν στένειν . . ἐστερημένῃ, | πάρεστι δ̓ ἀλγεῖν . . γηράσκουσαν. Eur. M. 1237 f. δέδοκται τοὖργον ὡς τάχιστά μοι | παῖδας κτανούσῃ τῆσδ᾽ ἀφορμᾶσθαι χθονὸς | καὶ μὴ σχολὴν ἄγουσαν ἐκδοῦναι τέκνα. P. Gorg. 492b οἷς ἐξ ἀρχῆς ὑπῆρξεν ἢ βασιλέων υἱέσιν εἶναι ἢ αὐτοὺς τῇ φύσει ἱκανοὺς ἐκπορίσασθαι ἀρχήν τινα, ubi v. Stallb. Euthyphr. 5, a ἆρ᾽ οὖν μοι κράτιστόν ἐστι μαθητῇ σῷ γενέσθαι καὶ . . προκαλεῖσθαι αὐτὸν λέγοντα, ὅτι κτλ., ubi v. Stallb. X. C. 5.4.20 ἔστι τῷ ὑπομένοντι ἐξαπατήσαντι τοὺς πολεμίους ἄλλοσε τρέψαι ἀπὸ τῶν ἐξεληλυθότων, ἔστι δὲ ἄλλα παρέχοντα πράγματα τοῖς πολεμίοις τοῖς φίλοις ἀσφάλειαν παρέχειν.

Anmerk. 2. Bei der Attraktion: ἔξεστιν ὑμῖν γενέσθαι εὐδαίμοσιν wirkt das Gefühl, dass das Subjekt des Infinitivs zugleich Objekt des regierenden Verbs ist, noch lebendig nach; bei der akkusativischen Ausdrucksweise dagegen: ἔξεστιν ὑμῖν γενέσθαι εὐδαίμονας tritt es in den Hintergrund. Nicht selten wird auf dieses Verhältnis überhaupt keine Rücksicht genommen, indem der einfache Accusativus cum Infinitivo gebraucht wird: ἔξεστιν ἀπ ιένα ὑμᾶς, es ist erlaubt, dass ihr geht. Der Infinitiv löst sich dann in der Weise vom regierenden Verb ab, dass er sein eigenes Subjekt hat, während jenes objektlos bleibt. Lys. fragm. 5, 2 p. 144 δέομαι ὑμᾶς συγγνώμην ἔχειν. Id. fr. 45, 3 p. 406 ἐδεήθη ἥκειν αὐτόν. Th. 4.97 προαγορεύω αὐτοὺς ἐκ τοῦ ἱεροῦ ἀπιόντας ἀποφέρεσθαι τὰ σφέτερα αὐτῶν. X. A. 2.2.21 παρήγγειλε τὰ ὅπλα τίθεσθαι τοὺς Ἕλληνας. 7. 1, 7 ἐκήρυξε λαβόντας τὰ ὅπλα καὶ τὰ σκεύη τοὺς στρατιώτας ἐξιέναι. Eur. Hel. 890 ὅς με προστάσσει τάδε | εἰπεῖν. Dem. 43.59 ταῦτα πάνθ̓, ὅσα οἱ νόμοι προστάττουσι τοὺς προσήκοντας ποιεῖν, ἡμῖν προστάττουσι καὶ ἀναγκάζουσι ποιεῖν. Theocr. 25, 205 κτεῖναι δέ μ̓ ἐφίετο (gebot) θηρίον αἰνόν. So werden die Verben des Sagens: εἰπεῖν, λέγειν, φράζειν, φωνεῖν in der Bdtg. von jubere bei den attischen Dichtern oft, zuweilen auch in der Prosa, ἀπαυδᾶν = vetare, in Pros. ἀπαγορεύειν mit dem Acc. c. Inf. konstruiert. S. Ph. 101 λέγω ς᾿ ἐγὼ δόλῳ Φιλοκτήτην λαβεῖν. Ai. 1047 σὲ φωνῶ τόνδε τὸν νεκρὸν χεροῖν | μὴ συγκομίζειν. (Aber 1089 καί σοι προφωνῶ τόνδε μὴ θάπτειν.) OR. 350 ἐννέπω σὲ τῷ κηρύγματι . . ἐμμένειν. Eur. J. T. 85 σὺ δ̓ εἶπας ἐλθεῖν Ταυρικῆς μ̓ ὅρους χθονός. Or. 269 οἷς (τόξοις) μ̓ εἶπ᾽ Ἀπόλλων ἐξαμύνεσθαι θεάς. S. Ai. 741 f. τὸν ἄνδρ᾽ ἀπηύδα Τεῦκρος . . μὴ ἔξω παρήκειν. Daher χαίρειν λέγειν τινά (eigtl. aliquem valere jubere) in der Bdtg. aliquem missum facere, non curare. Eur. Hipp. 113 τὴν σὴν δὲ Κύπριν πόλλ᾽ ἐγὼ χαίρειν λέγω. Vgl. 1059. Ar. Ach. 200. (Aber P. Phaedr. 273a πολλὰ εἰπόντα χαίρειν τῷ ἀληθεῖ. Vgl. Phil. 36, d.) b, 235 ἀλλ᾽ ἤτοι μνηστῆρας ἀγήνορας οὔτι μεγαίρω | ἔρδειν ἔργα βίαια. (Aber g, 55 μηδὲ μεγήρῃς | ἡμῖν εὐχομένοισι τελευ- τῆσαι τάδε ἔργα.) a, 346 τί τ᾽ ἄρα φθονέεις ἐρίηρον ἀοιδὸν | τέρπειν; *b, 296 οὐ νεμεσίζομ᾽ Ἀχαιοὺς | ἀσχαλάαν. Vgl. α, 119. So προσήκει, ἁρμόζει, πρέπει, ἔοικεν, ἔξεστι, ξύμφορόν ἐστι u. dgl., συμβαίνει με ποιεῖν τι u. μοι ποιεῖν τι. Isocr. 4.33 προσήκει τιμῆς τυγχάνειν τοὺς τηλικούτων ἀγαθῶν αἰτίους²). S. Tr. 731 σιγᾶν ἂν ἁρμόζοι σε τὸν πλείω λόγον. P. Phaed. 61d πρέπει μέλλοντα ἐκεῖσε ἀποδημεῖν διασκοπεῖν. Vgl. Symp. 196, e. Phaedr. 279, b ibiq. Stallb. Th. 5.47 ὅπλα δὲ μὴ ἐξέστω ἐπιφέρειν ἐπὶ πημονῇ μήτε Ἀργείους . . μήτε Ἀθηναίους. P. Men. 91a, ubi v. Stallb. Th. 2.36 νομίζων τὸν πάντα ῞μιλον ἀστῶν ξύμφορον εἶναι αὐτῶν ἐπακοῦσαι. Hdt. 7.166 συνέβη τῆς αὐτῆς ἡμέρας ἔν τε Σικελίᾳ Γέλωνα νικᾶν Ἀμίλκαν τὸν Καρχηδόνιον καὶ ἐν Σαλαμῖνι τοὺς Ἕλληνας τὸν Πέρσην. P. Phaed. 74a ἆρ᾽ οὖν οὐ κατὰ πάντα ταῦτα ξυμβαίνει τἠν ἀνάμνησιν εἶναι μὲν ἀφ᾽ ὁμοίων, εἶναι δὲ καὶ ἀπ᾽ ἀνομοίων; Dat. u. Akk. neben einander Isae. 8.6 κληρονομεῖν μᾶλλον ἡμῖν ἢ τοῦτον προσήκει. Isocr. 5.127 προσήκει δὲ τοῖς μὲν ἄλλοις . . ἐκείνην τὴν πόλιν στέργειν, ἐν ᾗ τυγχάνουσι κατοικοῦντες, σὲ δ̓ ὥσπερ ἄφετον γεγενημένον ἅπασαν τὴν Ἑλλάδα πατρίδα νομίζειν. Aeschin. 3.2 ἵν᾽ ἐξῆν πρῶτον μὲν τῷ πρεσβυτάτῳ τῶν πολιτῶν . . ἐπὶ τὸ βῆμα παρελθόντι τὰ βέλτιστα τῇ πόλει συμβουλεύειν, δεύτερον δ̓ ἤδη καὶ τῶν ἄλλων πολιτῶν τὸν βουλόμενον γνώμην ἀποφαίνεσθαι. Der Akkusativ ist aber notwendig, wenn der Satz nicht von einer bestimmten Person, sondern nur ganz allgemein ausgesprochen wird. X. Cyr. 1. 4, 14 ἀπηγόρευε μηδένα βάλλειν (sc. τὰ θηρία). 2. 2, 8 εἶπον μηδένα τῶν ὄπισθεν κινεῖσθαι. Comm. 1. 1, 9 ἃ ἔξεστιν ἀριθμήσαντας εἰδέναι, s. das. Kühners Bmrk. 3. 12, 8 ταῦτα οὐκ ἔστιν ἰδεῖν ἀμελοῦντα. Ebenso im Lat. bei licet. C. Tusc. 5. 14, 44 non sunt ea bona dicenda, quibus abundantem licet esse miserrimum³). Selbstverständlich ist bei den Ausdrücken des Befehlens nur der Acc. c. Inf. möglich, wenn der Befehl nur indirekt ergeht, das Infinitivsubjekt also nicht wirklich mit dem (nicht ausgedrückten) Objekte des regierenden Verbs identisch ist. Z. B. Th. 6.29 ἔλεγον νῦν μὲν πλεῖν αὐτὸν καὶ μὴ κατασχεῖν τὴν ἀναγωγήν (die Gegner wenden sich nicht an Alkibiades unmittelbar, sondern an die Bürger in der Volksversammlung). X. H. 6.3.12 βασιλεὺς ἔγραψε πάσας τὰς ἐν τῇ Ἑλλάδι πόλεις αὐτονόμους εἶναι. Daher auch in dem oben angeführten Beispiele S. Ai. 741 τὸν ἄνδρ᾽ ἀπηύδα Τεῦκρος μὴ ἔξω παρήκειν.(Smyth 1992)

Aus der erwähnten Konstruktion des Akkusativs mit dem Infinitive, in welcher der Akkusativ das Objekt eines transitiven Verbs bildet und der Infinitiv als Ergänzung hinzutritt, als: ἐποτρύνω σε μάχεσθαι, ἐποτρύνω σε πρόθυμον εἶναι, hat sich zufolge einer immer weitergreifenden Analogie die Konstruktion des eigentlich sogenannten Accusativi cum Infinitivo entwickelt, in welcher der Akkusativ unabhängig vom Verb als selbständiges Subjekt des Infinitivs erscheint⁴). In Sätzen wie κελεύω σε μάχεσθαι, ἐῶ σε ἰέναι lässt sich der Akkusativ nicht nur als Objekt des regierenden Verbs (ich fordere dich auf zu kämpfen, lasse dich gehen), sondern zugleich als Subjekt des abhängigen Infinitivs auffassen (ich fordere, dass du kämpfest, lasse zu, dass du gehest). Im Laufe der Zeit erlangte die letztere Auffassung im Sprachgefühl das Übergewicht: der Akkusativ wurde nicht mehr als zum regierenden Verb gehörig empfunden, sondern verwuchs allmählich so eng mit dem Infinitiv, dass zuletzt die Natur des Infinitivs selbst einen Akkusativ des Subjekts zu fordern schien. Er wurde also nun beim Infinitiv auch nach Verben verwandt, die keinen Objektsakkusativ zu sich nehmen: ἔοικέ σε ἰέναι. Ist das Prädikat durch ein Adjektiv, Partizip oder Substantiv mit εἶναι, γίγνεσθαι u. s. w. (§ 355) ausgedrückt, so treten auch diese Wörter in den Akkusativ, als: νομίζω τὸν ἀγαθὸν ἄνδρα εὐδαίμονα εἶναι. Diese Konstruktion des Acc. c. Inf. hat bekanntlich auch die lateinische Sprache, häufig auch das Gotische und Althochdeutsche, als: quid thesê steinâ zi brôte werdan (sage, dass diese Steine zu Brot werden), sageta iz sô wesen gescriben [er sagte, dass es so geschrieben sei]⁵), seltener das Neuhochdeutsche⁶).(Smyth 1981)

Der Akkusativ mit dem Infinitive steht nach folgenden Klassen von Verben und Ausdrücken: a) des Denkens, Glaubens, Sagens (§ 473, 1); b) des Machens, Bewirkens, daher auch bei αἴτιός εἰμι; c) des Wollens, Lassens, Zulassens, als: βούλεσθαι, ἐᾶν, συγχωρεῖν, ἀξιοῦν; d) nach den unpersönlichen Verben und Ausdrücken des Sollens, Müssens, Dürfens und des Gegenteils, der Möglichkeit und des Gegenteils, als: χρή, δεῖ, ἀναγκαῖόν ἐστιν, ἔοικε, προσήκει, πρέπει, ἔξεστι, ἐνδέχεται, δυνατόν, ἀδύνατόν ἐστιν, οὐδεμία μηχανή ἐστιν, es ist keine Möglichkeit, καλόν, κακόν, ἐπιεικές, δίκαιόν ἐστιν u. dgl., ὥρα ἐστί, κίνδυνός ἐστιν u. dgl.; e) des sich Verständigens, Übereinkommens, als: συμβαίνω; f) des sich Ereignens, als: συμβαίνει u. s. w. (§ 473, 4). X. C. 1.3.4 Ἀστυάγης βουλόμενος τὸν παῖδα ὡς ἥδιστα δειπνεῖν προσῆγεν αὐτῷ παντοδαπὰ βρώματα. Comm. 4. 2, 5 οὐδ᾽ ἐζήτησα διδάσκαλον ἐμαυτῷ γενέσθαι, vgl. P. Civ. 375e. Hdt. 1.74 ἔσπευσαν ἀμφότεροι εἰρήνην ἑωυτοῖσι γενέσθαι. X. A. 1.3.6 νομίζω ὑμᾶς ἐμοὶ εἶναι καὶ πατρίδα καὶ φίλους καὶ συμμάχους. 4. 6, 18 ἐλπίζω οὐδὲ τοὺς πολεμίους μενεῖν ἔτι. 7. 5, 9 τὸν μισθὸν ὑπισχνεῖτο αὐτοῖς ἐντὸς ὀλίγων ἡμερῶν ἔκπλεων παρέσεσθαι. Th. 6.29 ἔδοξε πλεῖν τὸν Ἀλκιβιάδην. P. Prot. 324b τοιαύτην διάνοιαν ἔχων διανοεῖται (denkt) παιδευτὴν εἶναι ἀρετήν. Gorg. 470, e τὸν μὲν καλὸν κἀγαθὸν ἄνδρα εὐδαίμονα εἶναί φημι, τὸν δὲ ἄδικον καὶ πονηρὸν ἄθλιον. 508, a φασὶ δ̓ οἱ σοφοὶ καὶ οὐρανὸν καὶ γῆν . . τὴν κοινωνίαν συνέχειν καὶ φιλίαν, et caelum et terram communione et amicitia contineri. 493, d πότερον μετατίθεσαι εὐδαιμονεστέρους εἶναι τοὺς κοσμίους τῶν ἀκολάστων ἢ οὐδέν τι μᾶλλον μεταθήσει; = mutata sententia statuis, s. Stallb. X. A. 5.7.9 ποιῶ (setze den Fall) ὑμᾶς ἐξαπατηθέντας ὑπ᾽ ἐμοῦ ἥκειν εἰς Φᾶσιν. Th. 4.15 κινδυνεύειν οὐκ ἐβούλοντο ὑπὸ λιμοῦ τι παθεῖν αὐτούς, d. i. οὐκ ἐβ. αὐτοὺς κινδ. παθεῖν τι ὑπὸ λ. 6, 54 ἀεί τινα ἐπεμέλοντο σφῶν αὐτῶν ἐν ταῖς ἀρχαῖς εἶναι. Vgl. X. M. 4.7.1. Über μένειν c. acc. et inf. s. § 473, A. 3. Pl. Alc. 1. 105, d τούτων σοι ἁπάντων τῶν διανοημάτων τέλος ἐπιτεθῆναι ἄνευ ἐμοῦ ἀδύνατον. η, 159 f. οὐ μέν τοι τόδε κάλλιον οὐδὲ ἔοικεν | ξεῖνον μὲν χαμαὶ ἧσθαι ἐπ᾽ ἐσχάρῃ ἐν κονίῃσιν. *b, 190 οὔ σε ἔοικε κακὸν ὣς δειδίσσεσθαι. Ν, 226 f. μέλλει δὴ φίλον εἶναι ὑπερμενέι Κρονίωνι | νωνύμνους ἀπολέσθαι ἀπ᾽ Ἄργεος ἐνθάδ᾽ Ἀχαιούς. X. H. 7.5.17 μαχόμενοι αἴτιοι ἐγένοντο τὰ ἔξω πάντα σωθῆναι τοῖς Μαντινεῦσιν. Vgl. Hdt. 2.20. X. A. 5.1.6 κίνδυνος οὖν (sc. ἐστί) πολλοὺς ἀπόλλυσθαι. P. Phaed. 86a οὐδεμία μηχανὴ ἂν εἴη τὴν λύραν ἔτι εἶναι διερρωγυιῶν τῶν χορδῶν, vgl. 72, d. (Auch mit ὥστε c. inf., wie Pl. ap. 39, a.) Hdt. 1.13 συνέβησαν ἐς τὠυτὸ οἵ τε τοῦ Γύγεω στασιῶται καὶ οἱ λοιποὶ Λυδοί, ἢν μὲν τὸ χρηστήριον ἀνέλῃ μιν βασιλέα εἶναι, τὸν δὲ βασιλεύειν, ἢν δὲ μή, ἀποδοῦναι ὀπίσω ἐς Ἡρακλείδας τὴν ἀρχήν. Vereinzelt Th. 4.34 ξυνειθισμένοι μᾶλλον μηκέτι δεινοὺς αὐτοὺς ὁμοίως σφίσι φαίνεσθαι. (Smyth 1991, 2000, 2001)

Wenn aber das Subjekt des regierenden Verbs zugleich auch das Subjekt des Infinitivs ist, so wird das Subjekt des Infinitivs im Griechischen nicht, wie im Lateinischen, durch den Akkusativ eines Personalpronomens ausgedrückt, sondern ganz weggelassen, und wenn adjektivische oder substantivische Prädikatsbestimmungen bei dem Infinitive stehen, so werden diese vermittelst der Attraktion in den Nominativ gesetzt. a, 180 Μένδης Ἀγχιάλοιο δαΐφρονος εὔχομαι εἶναι | υἱός. Vgl. 418. 187 ξεῖνοι δ̓ ἀλλήλων πατρώιοι εὐχόμεθ᾽ εἶναι. P. Prot. 312c οἶμαί γ̓, ἔφη, εἰδέναι, credo me scire. X. A. 7.6.43 Σεύθης ὑπισχνεῖται αὐτῷ (Ξενοφῶντι) ἀποδώσειν τὰ χωρία τὰ ἐπὶ θαλάττῃ. Th. 1.117 ξυνέβησαν Βυζάντιοι ὑπήκοοι εἶναι. 2, 4 ξυνέβησαν τοῖς Πλαταιεῦσι παραδοῦναι σφᾶς αὐτούς. In parenthetischen Zwischensätzen jedoch wird die Attraktion bisweilen vernachlässigt. X. C. 3.2.20 ἔφασαν οἱ Χαλδαῖοι: πολλὰ γὰρ ἂν ὠφελεῖσθαι οὐδὲν πονοῦντας st. πονοῦντες (wie die Neueren schreiben).

Anmerk. 3. Zuweilen stehen die Prädikatsbestimmungen beim Infinitive im Nominativ Pluralis, während das Subjekt des regierenden Verbs im Singular steht. Dies erklärt sich daraus, dass das Subjekt zugleich als Vertreter einer Mehrheit erscheint. Th. 6.25 (Νικίας εἶπεν) τὴν ἄλλην παρασκευὴν . καὶ ἤν τι ἄλλο πρέπον δοκῇ εἶναι ἑτοιμασάμενοι ἄξειν, sie, die Strategen, in deren Namen Nikias spricht. 7, 48 (Νικίας οὐκ ἐβούλετο) ἐμφανῶς σφᾶς ψηφιζομένους μετὰ πολλῶν τὴν ἀναχώρησιν τοῖς πολεμίοις καταγγέλτους γίγνεσθαι: λαθεῖν γὰρ ἄν, ὁπότε βούλοιντο, τοῦτο ποιοῦντες πολλῷ ἧσσον, sie, die Athener, die N. vertritt. Hier ist also zwar nicht grammatische, wohl aber wenigstens teilweise sachliche Identität des regierenden Subjekts mit dem Infinitivsubjekt vorhanden. Ähnliche Fälle § 476, 1.

Steht das regierende Verb im Partizipe, so stehen die dem Infinitive beigefügten Prädikatsbestimmungen vermittelst der Attraktion in gleichem Kasus mit dem Partizipe. Hdt. 1.176 τῶν Λυκίων φαμένων Ξανθίων εἶναι, se esse Xanthios. Vgl. 3, 75. X. Hier. 3, 8 εὑρήσεις πολλοὺς τυράννους διεφθαρμένους ὑπὸ ἑταίρων γε τῶν μσ´λιστα δοκούντων φίλων εἶναι. Vgl. 1, 9. 2, 1. Oec. 12, 20. Pl. ap. 21, b ἦλθον ἐπί τινα τῶν δοκούντων σοφῶν εἶναι. Vgl. 21, d. Crat. 414, b. Charm. 154, a. Civ. 406, c. Isocr. 5.41. 15, 78. 115. 235. Pl. ap. 41, a ἀπαλλαγεὶς τούτων τῶν φασκόντων δικαστῶν εἶναι. Vgl. Crit. 54, a. Euthyd. 282, b. leg. 761, d. 885, e. Isocr. 15.215. Pl. ap. 22, c ᾐσθόμην αὐτῶν διὰ τὴν ποίησιν οἰομένων καὶ τἆλλα σοφωτάτων εἶναι ἀνθρώπων. Isocr. 12.118 τῶν προσποιουμένων εἶναι σοφῶν. Vgl. 15, 221. Th. 7.51 (τῶν Συρακοσίων) κατεγνωκότων ἤδη μηκέτι κρεισσόνων εἶναι. 1, 71 βουλομένων δὲ ὑμῶν προθύμων εἶναι μενοῦμεν. Isocr. 9.75 ῥᾴδιόν ἐστι μιμεῖσθαι τοῖς μὴ ῥᾳθυμεῖν αἱρουμένοις, ἀλλὰ χρηστοῖς εἶναι βουλομένοις. Hdt. 5.64 ἅμα Ἀθηναίων τοῖσι βουλομένοισι εἶναι ἐλευθέροισι ἐπολιόρκεε τοὺς τυράννους. Pl. Euthyphr. 5, a χαίρουσιν ἐξεταζομένοις τοῖς οἰομένοις εἶναι σοφοῖς. Menex. 238, d τὰς ἀρχὰς δίδωσι τοῖς ἀεὶ δόξασιν ἀρίστοις εἶναι. X. C. 6.1.34 ἀναγελάσας ἐπὶ τῷ κρείττονι τοῦ ἔρωτος φάσκοντι εἶναι⁷).

Anmerk. 4. Zuweilen jedoch folgt auf ein solches Partizip in einem obliquen Kasus bei gleichem Subjekte der Nominativ mit dem Infinitive. Hdt. 4.137 Ἱστιαίου ἐναντίη (ἦν γνώμη) λέγοντος, ὡς νῦν μὲν διὰ Δαρεῖον ἕκαστος αὐτῶν τυραννεύει πόλιος, τῆς Δαρείου δὲ δυνάμιος καταιρεθείσης οὔτε αὐτὸς Μιλησίων οἷός τε ἔσεσθαι ἄρχειν, οὔτε ἄλλον οὐδένα οὐδαμῶν, als wenn vorherginge: Ἱστιαῖος ἐναντίην γνώμην εἶχε. Th. 5.41 οὐκ ἐώντων Λακεδαιμονίων μεμνῆσθαι περὶ αὐτῆς, ἀλλ̓, εἰ βούλονται σπένδεσθαι, ὥσπερ πρότερον, ἑτοῖμοι εἶναι, wo aus οὐκ ἐώντων (vetare) nach ἀλλά das Part. λεγόντων zu entnehmen ist; als wenn vorherginge: ἐπεὶ οὐκ εἴων Λακεδαιμόνιοι, ἀλλὰ (ἔλεγον). 7, 3 ὁ δὲ κήρυκα προπέμπει αὐτοῖς λέγοντα, εἰ βούλονται ἐξιέναι ἐκ τῆς Σικελίας, ἑτοῖμος εἶναι σπένδεσθαι = κήρυκα προπέμπων λέγει. Aber nachlässig in or. obl. Hdt. 4.15 φάναι γάρ σφι (sc. Ἀριστέην Μεταποντῖνοί φασι) τὸν Ἀπόλλωνα . . ἀπικέσθαι ἐς τὴν χώρην, καὶ αὐτός οἱ ἕπεσθαι ὁ νῦν ἐὼν Ἀριστέης, τότε δέ, ὅτε εἵπετο τῷ θεῷ, εἶναι κόραξ, ubi v. Baehr⁸). Vgl. auch 1, 2 τοὺς δὲ ὑποκρίνασθαι ὡς οὐδὲ ἐκεῖνοι Ἰοῦς ἔδοσάν σφι δίκας τῆς ἁρπαγῆς: οὐδὲ ὦν αὐτοὶ δώσειν ἐκείνοισι. 2, 118 τοὺς δὲ Τευκροὺς τὸν αὐτὸν λόγον λέγειν . . μὴ ἔχειν Ἑλένην . . καὶ οὐκ ἂν δικαίως αὐτοὶ δίκας ὑπέχειν. (Smyth 1972)